Μπορεί να φαντάζει ειρωνικό, όπως σχολιάζει το Politico, αλλά πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αναγκάστηκε να «τρέξει» μέχρι το «καταφύγιο» του Ντόναλντ Τραμπ στη Σκωτία, για να σφραγίσει τη μεγαλύτερη συμφωνία της ΕΕ μετά το Brexit — όμως αυτό ήθελε ο Πρόεδρος των ΗΠΑ και αυτό ακριβώς πήρε.

Όπως αναφέρει το Politico, για την Πρόεδρο της Κομισιόν, πρόκειται για μια πολυπόθητη προσωπική νίκη, καθώς η δεύτερη θητεία της ξεκίνησε με επικρίσεις από όλα τα πολιτικά στρατόπεδα και μια σημαντική ήττα στο Δικαστήριο της ΕΕ.

Αφού οι βασικές γραμμές μιας εμπορικής συμφωνίας ΗΠΑ–ΕΕ σχηματίστηκαν τις προηγούμενες ημέρες, ήταν εκείνη που έβαλε τις «τελικές υπογραφές» με τον Τραμπ -αν και αυτές δεν «έπεσαν» ακόμη-, σε μια συζήτηση που διήρκεσε μία ώρα το βράδυ της Κυριακής.

Για να το καταφέρει αυτό, χρειάστηκε να μεταβεί εσπευσμένα στο γήπεδο γκολφ Turnberry του Τραμπ στη Σκωτία, όπου ο Αμερικανός πρόεδρος απολαμβάνει την ησυχία και τις διακοπές του, μακριά από τις διεθνείς εξελίξεις.

Ακόμη και εκεί όμως, η Φον ντερ Λάιεν έπρεπε να περιμένει να τελειώσει ο Τραμπ τη μέρα του στα γήπεδα γκολφ και να εκφράσει, μπροστά στους δημοσιογράφους, την απέχθειά του για τις ανεμογεννήτριες.

Τραμπ: Οι ανεμογεννήτριες μας σκοτώνουν

«Το γκολφ ήταν υπέροχο», δήλωσε ο Τραμπ στους δημοσιογράφους. «Παρότι μου ανήκει, είναι ίσως το καλύτερο γήπεδο στον κόσμο. Και κοιτάζοντας στον ορίζοντα, βλέπω εννέα ανεμογεννήτριες στο τέλος της 18ης τρύπας. Και λέω: δεν είναι ντροπή αυτό;»

«Μας σκοτώνουν», είπε στους δημοσιογράφους στο Turnberry.

«Καταστρέφουν την ομορφιά του τοπίου μας, τις κοιλάδες μας… Είναι σχεδόν όλες φτιαγμένες στην Κίνα. Όταν αρχίσουν να σκουριάζουν και να σαπίζουν σε οκτώ χρόνια, δεν μπορείς πραγματικά να τις κλείσεις. Δεν μπορείς να τις θάψεις».

«Η μεγαλύτερη συμφωνία απ’ όλες»

Τελικά όμως, Τραμπ και Φον ντερ Λάιεν, τα κατάφεραν. Όπως σημειώνει το Politico, όταν μπήκαν στη συνάντηση στις 17:40 (τοπική ώρα), η πιθανότητα επιτυχίας υπολογιζόταν μόλις στο 50%. Ωστόσο, οι φόβοι για ένα τελευταίο εμπόδιο που ανησυχούσε ειλικρινά αρκετούς ανώτατους αξιωματούχους καθ’ όλη τη διάρκεια της Κυριακής, σύντομα διαλύθηκαν.

Ο Τραμπ, πιστός στην υπερβολική του ρητορική και έπειτα από αντίστοιχες συμφωνίες με τη Βρετανία και την Ιαπωνία, δήλωσε αμέσως: «Αυτή είναι η μεγαλύτερη απ’ όλες».

Η συμφωνία διατηρεί τους δασμούς των ΗΠΑ στο 15% για τις περισσότερες εισαγωγές από την ΕΕ.

Η ομάδα της Φον ντερ Λάιεν κατάφερε να αποτρέψει την απειλή του Τραμπ για αύξηση των δασμών στο 30% από την 1η Αυγούστου. Η συμφωνία αναμένεται να δώσει ώθηση στην ευρωπαϊκή οικονομία, η οποία εξακολουθεί να υστερεί σε σχέση με άλλες περιοχές του κόσμου και προσπαθεί ακόμη να ανακάμψει από την πανδημία.

«Ήταν πολύ σκληρή δουλειά αυτό που έπρεπε να κάνουμε», δήλωσε η Φον ντερ Λάιεν προτού σπεύσει να προλάβει την πτήση της για τις Βρυξέλλες. «Αλλά τα καταφέραμε», τόνισε.

Δύο εβδομάδες αντιπαράθεσης

Όπως αναφέρει το Politico, ο Τραμπ δήλωσε ότι η ΕΕ συμφώνησε να αγοράσει ενέργεια ύψους 750 δισεκατομμυρίων δολαρίων και να επενδύσει επιπλέον 600 δισεκατομμύρια στις ΗΠΑ, πέραν των αρχικών της σχεδίων.

Η Φον ντερ Λάιεν εξήγησε ότι ο δασμός 15% αποτελεί ανώτατο όριο και ότι ο ίδιος συντελεστής θα ισχύσει για αυτοκίνητα, φαρμακευτικά προϊόντα και ημιαγωγούς. Οι δασμοί για τα αλκοολούχα ποτά δεν έχουν ακόμη οριστικοποιηθεί.

Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής πρόσθεσε πως η Ευρώπη θα αντικαταστήσει το ρωσικό φυσικό αέριο με εισαγωγές ενέργειας από τις ΗΠΑ, ύψους 250 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως για το υπόλοιπο της θητείας του Τραμπ.

Ο Τραμπ δήλωσε επίσης ότι ο χάλυβας και το αλουμίνιο θα εξακολουθήσουν να υπόκεινται σε δασμούς 50%.

Η Φον ντερ Λάιεν ανέφερε ότι Ουάσινγκτον και Βρυξέλλες θα συνεργαστούν για τη δημιουργία ενός προστατευτικού πλαισίου («ring fence») για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας υπερπαραγωγής.

Οι συνομιλίες αυτές ήρθαν έπειτα από δύο εβδομάδες αδιεξόδου, που προκάλεσε ο Τραμπ με επιστολή του προς τη Φον ντερ Λάιεν, απειλώντας να αυξήσει τους δασμούς εάν δεν υπάρξει συμφωνία μέχρι το τέλος του μήνα.

Κλιμάκωση για αποσυμπίεση

Η αιφνιδιαστική κλιμάκωση από τον Τραμπ προκάλεσε σοκ στους Ευρωπαίους διαπραγματευτές, καθώς οι Αμερικανοί συνομιλητές τους τούς είχαν αφήσει να πιστεύουν πως μια προκαταρκτική συμφωνία ήταν κοντά.

Ακολούθησε ένα παιχνίδι νεύρων, με τον Τραμπ να ανακοινώνει μια σειρά συμφωνιών, μεταξύ των οποίων και μία με την Ιαπωνία που καθόρισε βασικό δασμό 15%, με ιδιαίτερες ρυθμίσεις για την αυτοκινητοβιομηχανία. Κάποιοι παρατηρητές θεώρησαν ότι αυτή η συμφωνία έθεσε νέο σημείο αναφοράς.

Ταυτόχρονα, όπως αναφέρει το Politico, η ΕΕ ενεργοποίησε τα δικά της αντίμετρα: κατάρτισε λίστα με αμερικανικά προϊόντα αξίας 93 δισ. ευρώ -από αεροσκάφη και αυτοκίνητα μέχρι σόγια και ουίσκι- στα οποία θα επέβαλλε δασμούς έως και 30%, αρχής γενομένης από τις 7 Αυγούστου, εάν δεν υπήρχε συμφωνία.

Η Φον ντερ Λάιεν είχε τονίσει τη σημασία της διατλαντικής εμπορικής σχέσης αξίας 1,7 τρισ. δολαρίων -της μεγαλύτερης στον κόσμο- και κάλεσε τον Τραμπ να προχωρήσουν στη μεγαλύτερη συμφωνία που έχει κάνει ποτέ οποιοσδήποτε από τους δύο.

«Οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες θα πρέπει να έχουν καλή ροή εμπορίου μεταξύ τους. Νομίζω πως πετύχαμε ακριβώς αυτό που θέλαμε. Καλές δουλειές και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού, σημαίνει ευημερία και από τις δύο πλευρές, και αυτό ήταν σημαντικό για εμάς», δήλωσε αργότερα.

Ενότητα και φιλία

Ο Τραμπ, που νωρίτερα είχε δηλώσει ότι ήταν «σε κακή διάθεση», εξέφρασε την ικανοποίησή του για το αποτέλεσμα. «Αυτό θα φέρει πολλή ενότητα και φιλία. Θα λειτουργήσει πολύ καλά», είπε.

Όπως σημειώνει το Politico, η Φον ντερ Λάιεν συνοδευόταν στο Turnberry την Κυριακή από τον Επίτροπο Εμπορίου Μαρός Σέφτσοβιτς, τον επικεφαλής του γραφείου της, Μπγιορν Ζάιμπερτ, και τους κορυφαίους αξιωματούχους Σαμπίνε Βάιαντ και Τόμας Μπαέρτ.

Από την αμερικανική πλευρά, συμμετείχε ο υπουργός Εμπορίου, Χάουαρντ Λάτνικ, στην πρώτη διμερή συνάντηση υψηλού επιπέδου από τότε που ο Τραμπ επέβαλε ευρείς δασμούς τον Απρίλιο.

Ο Λάτνικ δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι το πόρισμα της έρευνας για τη βιομηχανία ημιαγωγών, που ενδέχεται να οδηγήσει στην επιβολή νέων τομεακών δασμών, αναμένεται εντός δύο εβδομάδων.

Η επίτευξη συμφωνίας με την ΕΕ αποδείχθηκε δυσκολότερη για την ομάδα Τραμπ σε σχέση με την Ιαπωνία και άλλες χώρες, γεγονός που αντανακλά τη μεγάλη οικονομική ισχύ της ΕΕ ως αγοράς 450 εκατομμυρίων καταναλωτών.

Επιπλέον, όπως τονίζει το Politico, ο τρόπος με τον οποίο η ΕΕ διαχειρίζεται την εμπορική της πολιτική -με την Κομισιόν να διαπραγματεύεται εκ μέρους των 27 κρατών-μελών- δυσχέρανε τη «σπασμωδική» προσέγγιση του Τραμπ, που έχει πλήξει το πολυμερές εμπορικό σύστημα της μεταπολεμικής περιόδου.

Δεν εκδόθηκε άμεσα κοινή ανακοίνωση ή επίσημο κείμενο της συμφωνίας. Πηγή κοντά στην ευρωπαϊκή διαπραγματευτική ομάδα δήλωσε ότι είναι ζωτικής σημασίας να σταθεροποιηθεί γραπτώς η συμφωνία το συντομότερο δυνατό.

Η Επιτροπή επρόκειτο να ενημερώσει τους πρεσβευτές των κρατών-μελών στις Βρυξέλλες το πρωί της Δευτέρας.