Η τροπολογία που κατέθεσε η ελληνική κυβέρνηση για την τρίμηνη αναστολή υποβολής αιτήσεων ασύλου από μετανάστες που εισέρχονται μέσω θαλάσσης από τη Βόρεια Αφρική, έχει προκαλέσει έντονη πολιτική αντιπαράθεση στη Βουλή.
Η κυβέρνηση επικαλείται την ανάγκη για αυστηρότερη μεταναστευτική πολιτική λόγω της αυξημένης ροής και θέτει στο επίκεντρο την ασφάλεια της χώρας.
Ωστόσο, τα κόμματα της αντιπολίτευσης αντιδρούν έντονα, κατηγορώντας την για παραβίαση διεθνών υποχρεώσεων και αυταρχικές πρακτικές, ενώ ζητούν την απόσυρση της τροπολογίας.
Το ζήτημα έχει φτάσει και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με την Κομισιόν να παρακολουθεί τις εξελίξεις.
Πιο αναλυτικά
Έντονη πολιτική αντιπαράθεση έχει προκαλέσει η τροπολογία που κατέθεσε στη Βουλή η κυβέρνηση και προβλέπει τρίμηνη αναστολή της δυνατότητας υποβολής αίτησης ασύλου για μετανάστες που εισέρχονται στη χώρα μέσω θαλάσσης από τη Βόρεια Αφρική.
Η ρύθμιση, που εντάσσεται σε ένα συνολικότερο πλαίσιο αυστηροποίησης της μεταναστευτικής πολιτικής, έχει προκαλέσει «θύελλα» αντιδράσεων από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, τα οποία καταγγέλλουν παραβίαση διεθνών υποχρεώσεων και διολίσθηση σε αυταρχικές πρακτικές.
Η κυβέρνηση υπεραμύνεται της επιλογής της, επικαλούμενη αύξηση των μεταναστευτικών ροών και το προηγούμενο του Έβρου το 2020, κάνοντας λόγο για «εισβολή» και θέτοντας στο επίκεντρο την ασφάλεια και την ανάγκη αποτροπής. Η κατάθεση της εν λόγω τροπολογίας αποτελεί, όπως σημειώνουν κυβερνητικά στελέχη, μήνυμα ότι η δίοδος προς την Ελλάδα είναι κλειστή.
Η σκληρή ρητορική του υπουργού Μετανάστευσης Θάνου Πλεύρη και η επίκληση του άρθρου 15 της ΕΣΔΑ πυροδότησαν ακόμα μεγαλύτερη ένταση τόσο εντός, όσο και εκτός Βουλής, με την Πλεύση Ελευθερίας να καταθέτει ένσταση αντισυνταγματικότητας και τον Ευάγγελο Βενιζέλο να προειδοποιεί για θεσμικό εκτροχιασμό.
Παράλληλα, η υπόθεση αποκτά και ευρωπαϊκές διαστάσεις, με την Κομισιόν να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να θέτει το ζήτημα σε τετραμερή συνάντηση με ηγέτες κρατών πρώτης γραμμής.
Οι βασικοί άξονες της τροπολογίας και το «σκληρό ροκ» στη Βουλή
Η τροπολογία προβλέπει τρίμηνη αναστολή της δυνατότητας υποβολής αίτησης ασύλου για μετανάστες που φτάνουν στην Ελλάδα από τις ακτές της Βόρειας Αφρικής με πλωτά μέσα. Οι αφίξεις αυτές –όπως αναφέρει η κυβέρνηση– έχουν υπερδιπλασιαστεί μέσα στο 2025, με πάνω από 8.000 καταγεγραμμένους, έναντι 4.000 το προηγούμενο έτος.
Παράλληλα, προωθείται η δημιουργία νέας κλειστής δομής στην Κρήτη, όπου θα κρατούνται όσοι δεν δικαιούνται άσυλο.
Με το «καλημέρα» η Πλεύση Ελευθερίας δήλωσε ότι θα καταθέσει ένσταση αντισυνταγματικότητας για την τροπολογία, τονίζοντας πως η ρύθμιση παραβιάζει θεμελιώδη δικαιώματα. Στο ίδιο πνεύμα κινήθηκαν ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και η Νέα Αριστερά, οι οποίοι δήλωσαν πως θα στηρίξουν την ένσταση σε περίπτωση που η τροπολογία δεν αποσυρθεί. Από την πλευρά του, το ΚΚΕ ζήτησε την άμεση απόσυρση της διάταξης και κατέθεσε αίτημα για ονομαστική ψηφοφορία.
Σκληρή ρητορική από Πλεύρη: «Φυλακή ή έξοδος» για τους λαθρομετανάστες
Ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Θάνος Πλεύρης υπερασπίστηκε σθεναρά την τροπολογία από το βήμα της Βουλής, χρησιμοποιώντας ιδιαίτερα σκληρή γλώσσα.
«Ο δρόμος από εδώ και πέρα των λαθρομεταναστών θα είναι φυλακή ή έξοδος», τόνισε, επισημαίνοντας ότι η κυβέρνηση δεν θα ανεχθεί «καραβιές» μεταναστών που «εκβιάζουν τη χώρα».
«Δεν είναι μια ομαλή μεταναστευτική ροή από τη Βόρεια Αφρική αλλά μια εισβολή προς την Ευρώπη», υπογράμμισε.
«Ο παράνομος μετανάστης δεν θα μπορεί να καταθέσει αίτηση, δεν θα μπαίνει σε καθεστώς ασύλου, αλλά αντίθετα θα τίθεται σε καθεστώς κράτησης και επιστροφής χωρίς καταγραφή ασύλου», τόνισε ο κ. Πλεύρης.
Ο υπουργός επιτέθηκε και στις ΜΚΟ, υποστηρίζοντας ότι λειτουργούν με υπερβολική χρηματοδότηση και εξυπηρετούν «ψευτοανθρωπιστικές» αντιλήψεις που δεν ανταποκρίνονται στις σημερινές προκλήσεις.
«Δεν θα επιτρέψουμε να έρχονται μαζικές καραβιές στο όνομα κανενός ψευτοανθρωπισμού… με ΜΚΟ των εκατομμυρίων ευρώ που αρμέγουν τα ευρωπαϊκά κονδύλια και τον ανθρωπισμό του εμπορίου», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Σχολιάζοντας τις ενστάσεις του Ευάγγελου Βενιζέλου για την επίκληση του άρθρου 15 της ΕΣΔΑ στην αιτιολογική έκθεση, ο Θάνος Πλεύρης διευκρίνισε: «Εδώ υπάρχει μια παρανόηση που έχει γίνει. Εμείς δεν ζητάμε να ενεργοποιηθεί το άρθρο 15 του ΕΣΔΑ… αλλά επιλέγουμε στο πλαίσιο αυτό, αναλογικά, ένα μέτρο μικρότερης βαρύτητας των συνθηκών».
Ο υπουργός προανήγγειλε νέο νομοσχέδιο που θα έρθει σύντομα στη Βουλή, με στόχο την επιτάχυνση της διαδικασίας εξέτασης ασύλου και την ποινικοποίηση της παράτυπης παραμονής στη χώρα μετά την απόρριψη του αιτήματος.
«Η κυβέρνησή μας θα ακολουθήσει πολιτική αντικινήτρων, της σκληρής αλλά δίκαιης μεταναστευτικής πολιτικής», είπε χαρακτηριστικά, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι η νέα ευρωπαϊκή στάση ευνοεί τη γραμμή αποτροπής που ακολουθεί η Αθήνα.
Γεραπετρίτης: Υπάρχει εν δυνάμει απειλή και η Ελλάδα οφείλει να είναι θωρακισμένη
«Για μας δεν υπάρχουν ανοιχτά σύνορα. Υπάρχουν ελεγχόμενα σύνορα, όπου το πρώτιστο είναι η προστασία των Ελλήνων πολιτών. Φροντίζουμε έτσι ώστε να είμαστε σύμφωνοι και με το Σύνταγμα και με το Διεθνές Δίκαιο και με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο και σε κάθε περίπτωση για μας οι Έλληνες πολίτες θα αποτελούν πάντοτε προτεραιότητα», τόνισε ο Υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, υποστηρίζοντας την τροπολογία για το άσυλο.
Απαντώντας στα κόμματα της αντιπολίτευσης, που ζήτησαν απόσυρση της τροπολογίας, και στην Ζωή Κωνσταντοπούλου, η οποία αναμένεται να καταθέσει ένσταση αντισυνταγματικότητας της διάταξης, ο υπουργός Εξωτερικών ξεκαθάρισε ότι η άποψη της κυβέρνησης είναι ότι δεν υφίσταται θέμα παραβίασης του Συντάγματος, ούτε του Διεθνούς Δικαίου. Εξάλλου, ανέφερε ότι το περιεχόμενο της τροπολογίας είναι ακριβώς αντίστοιχο με την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου του 2020, όταν υπήρξε άμεση υβριδική απειλή εναντίον της χώρας μας, και άρα πρόκειται για εφαρμογή συγκεκριμένης διάταξης, η οποία ήδη υφίσταται.
«Υπάρχει εν δυνάμει απειλή. Αν θεωρείτε ότι πρέπει να περιμένουμε, έτσι ώστε να υλοποιηθεί η απειλή αυτή και να έχουμε τεράστιο αριθμό μεταναστών και μετά να έχουμε την καταγραφή και την εκκαθάριση, έτσι ώστε να δούμε ποιοι χρήζουν ανθρωπιστικής βοήθειας, αυτό δεν είναι πολιτική. Αυτό είναι ένα υψηλού κινδύνου μείζον ατόπημα», είπε ο υπουργός Εξωτερικών και διερωτήθηκε θα θέλαμε να δούμε ξανά εικόνες του 2015, οπότε ήρθαν στη χώρα μας 1.200.000 αλλοδαποί.
Εξήγησε εξάλλου, πως η κυβέρνηση δεν αιφνιδιάζεται για ότι συμβαίνει, δεν σημαίνει όμως αυτό ότι δεν θα αντιδράσει. Κι αυτή τη στιγμή η ελληνική κυβέρνηση κρίνει ότι συντρέχει λόγος αντίδρασης, διότι αναπτύσσεται ένα φαινόμενο, το οποίο μπορεί πολύ εύκολα να βγει εκτός ελέγχου.
Σφοδρές αντιδράσεις από την αντιπολίτευση και σκληρή πολιτική αντιπαράθεση
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης εξαπέλυσαν σφοδρή επίθεση στην κυβέρνηση, κάνοντας λόγο για αντιδημοκρατικές, ρατσιστικές πρακτικές, παραβίαση διεθνών δεσμεύσεων και επικίνδυνο θεσμικό εκτροχιασμό, ενώ απαίτησαν την άμεση απόσυρση της επίμαχης ρύθμισης.
Το ΠΑΣΟΚ έκανε λόγο για την ανάγκη ουσιαστικής αποτροπής με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, με τον πρόεδρο του κόμματος Νίκο Ανδρουλάκη να υπογραμμίζει: «Ακόμη και με το δικό σας μυαλό, το βαθιά συντηρητικό και ακραίο δεν είναι αντικίνητρο. Αντικίνητρο είναι οι συμβάσεις και οι δεσμεύσεις που υπάρχουν μεταξύ της χώρας μας και τρίτων κρατών».
Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Σωκράτης Φάμελλος καταλόγισε στην κυβέρνηση ολιγωρία και προσπάθεια αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης.
«Ο κύριος Μητσοτάκης δεν έκανε τίποτα για να προετοιμαστούμε ως χώρα για τη νέα προσφυγική και μεταναστευτική κρίση και τώρα που η Κρήτη δέχεται μεγάλη πίεση, επιχειρεί επικίνδυνες κινήσεις αποπροσανατολισμού», ανέφερε.
Το ΚΚΕ αντιτάχθηκε μετωπικά στην τροπολογία, την οποία χαρακτήρισε «επαίσχυντη» και ζήτησε την απόσυρσή της, καταθέτοντας αίτημα για ονομαστική ψηφοφορία.
Όπως δήλωσε η βουλευτής Διαμάντω Μανωλάκου: «Η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΚΚΕ βάζει θέμα απόσυρσης της επαίσχυντης τροπολογίας που καταπατά ανθρώπινα δικαιώματα».
Με επιθετική ρητορική τοποθετήθηκε και ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης Κυριάκος Βελόπουλος, δηλώνοντας: «Θα πήγαινα εγώ με τα πολεμικά μου σκάφη από τις ακτές της Λιβύης και θα βούλιαζα όλα τα δουλεμπορικά, τα σαπιοκάραβα τους, όχι με τους ανθρώπους μέσα, εκεί που είναι στο λιμάνι».
Εκ μέρους της Νέας Αριστεράς, η Σία Αναγνωστοπούλου υποστήριξε: «Αυτή η τροπολογία που ήρθε στο ελληνικό κοινοβούλιο είναι επαίσχυντη».
Από την πλευρά της «Νίκης», ο πρόεδρος Δημήτρης Νατσιός άσκησε δριμεία κριτική λέγοντας: «Το μεταναστευτικό έγινε ήδη ο εφιάλτης σας. Και για το παρόν, για το μέλλον και για το παρελθόν».
Τέλος, η επικεφαλής της Πλεύσης Ελευθερίας Ζωή Κωνσταντοπούλου μίλησε για διολίσθηση σε αυταρχικές πρακτικές. «Έχουμε μια μετάπτωση σε αντιδημοκρατική ρατσιστική λειτουργία», είπε.
«Η Ελλάδα είναι χώρα πρώτης υποδοχής, δεν είναι Λουξεμβούργο και Νορβηγία. Εάν θεωρείτε ότι εμείς στερούμαστε ανθρωπισμού, επειδή θέλουμε να στείλουμε ένα μήνυμα στους διακινητές να σταματήσουν την εκμετάλλευση του ανθρώπινου πόνου, ενώ εσείς είστε ανθρωπιστές, επειδή θεωρείτε ότι πρέπει να περνάμε το μήνυμα να έρχονται κατά χιλιάδες, να αξιολογούμε τότε και να επωμιστούμε ως Ελλάδα το σύνολο της ανθρωπιστικής κρίσης παγκοσμίως, έχουμε διαφορετική προσέγγιση. Να το πείτε ευθέως όμως: Να έχουμε ανοιχτά σύνορα, έτσι ώστε να έρχεται ο καθένας και να αξιολογείται κατά πόσο συντρέχουν οι συνθήκες για ανθρωπιστική προστασία», ανέφερε στην ομιλία του ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης απευθυνόμενος στα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Αντιδράσεις για την κυβερνητική τροπολογία στο μεταναστευτικό
Την ίδια ώρα, έντονες συζητήσεις έχει προκαλέσει η τροπολογία που κατέθεσε η κυβέρνηση σχετικά με το μεταναστευτικό, με φόντο την αναφορά στο άρθρο 15 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ).
Ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, Ευάγγελος Βενιζέλος, επενέβη δημόσια ζητώντας την απόσυρση της αιτιολογικής έκθεσης της ρύθμισης. Όπως σημείωσε, «η κυβέρνηση επικαλείται το άρθρο 15 ΕΣΔΑ, δηλαδή το αντίστοιχο του άρθρου 48 Συντ. για την εφαρμογή του νόμου περί καταστάσεως πολιορκίας. Η εύκολη και ανεπίγνωστη επίκληση αυτής της διάταξης της ΕΣΔΑ θέτει ζήτημα υψίστης σημασίας για την υπόσταση του κράτους δικαίου στη χώρα μας και τον σεβασμό θεμελιωδών υποχρεώσεων της κατά το διεθνές δίκαιο».
Απαντώντας, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης υποστήριξε πως δεν υπάρχει ενεργοποίηση του άρθρου, αλλά νομική τεκμηρίωση που στηρίζεται στις προβλέψεις του. «Εμείς δεν ενεργοποιούμε το άρθρο 15 της ΕΣΔΑ, απλά επικαλούμαστε ότι συντρέχουν προϋποθέσεις που αναφέρονται στο άρθρο αυτό με μια συγκεκριμένη νομική τεκμηρίωση. Είναι μια αναγκαία, απολύτως σύννομη απόφαση για το καλό της χώρας και των πολιτών. Η Ελλάδα είναι κράτος δικαίου», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Κομισιόν παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και βρίσκεται σε διαρκή συνεννόηση με την ελληνική κυβέρνηση για την εφαρμογή των νέων μέτρων στο πεδίο της μεταναστευτικής πολιτικής. Ο εκπρόσωπος της Επιτροπής, Μάρκους Λαμέρτ, δήλωσε πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «συνεχίζει να στηρίζει την Ελλάδα επιχειρησιακά και οικονομικά».
Συνοπτικά
- Η ελληνική κυβέρνηση κατέθεσε τροπολογία για τρίμηνη αναστολή αιτήσεων ασύλου, προκαλώντας έντονη πολιτική αντιπαράθεση στη Βουλή.
- Η τροπολογία προκάλεσε αντιδράσεις από την αντιπολίτευση, που κατηγορεί την κυβέρνηση για παραβίαση διεθνών υποχρεώσεων και αυταρχικές πρακτικές.
- Η κυβέρνηση υπερασπίζεται την τροπολογία ως αναγκαίο μέτρο για την αντιμετώπιση αυξημένων μεταναστευτικών ροών και την προστασία της εθνικής ασφάλειας.
- Η υπόθεση παρακολουθείται στενά από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με την Κομισιόν να βρίσκεται σε συνεννόηση με την ελληνική κυβέρνηση.