Μέσα σε ένα ιδιαίτερα τεταμένο διπλωματικό σκηνικό, με επίκεντρο την Κωνσταντινούπολη, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι απηύθυνε σαφή μηνύματα προς τον Ντόναλντ Τραμπ και τον Βλαντίμιρ Πούτιν, εκφράζοντας τις ελπίδες του για μια ουσιαστική συνάντηση κορυφής που θα μπορούσε να δώσει ώθηση στην ειρηνευτική διαδικασία, υπό την προϋπόθεση ότι ο Ρώσος πρόεδρος θα σταματήσει τα «παιχνίδια».
«Ο Τραμπ πρέπει να πιστέψει ότι ο Πούτιν λέει ψέματα. Κι εμείς πρέπει να κάνουμε το δικό μας κομμάτι. Να προσεγγίσουμε λογικά το ζήτημα, ώστε να δείξουμε ότι δεν είμαστε εμείς που επιβραδύνουμε τη διαδικασία», δήλωσε ο Ζελένσκι σε επιλεγμένη ομάδα δημοσιογράφων, ανάμεσά τους και ο Guardian, στο γραφείο του στο Κίεβο.
Ο Ουκρανός Πρόεδρος επιβεβαίωσε ότι θα ταξιδέψει στην Τουρκία την Πέμπτη, ανεξαρτήτως τού αν ο Πούτιν τελικά εμφανιστεί για συνομιλίες. «Αν ο Πούτιν δεν έρθει και παίζει παιχνίδια, αυτό θα είναι το οριστικό σημάδι ότι δεν θέλει να τελειώσει τον πόλεμο», είπε χαρακτηριστικά.
Μετά το απρόσμενο διάγγελμα του Πούτιν, στο οποίο κάλεσε για απευθείας συνομιλίες Ρωσίας-Ουκρανίας στην Κωνσταντινούπολη, ο Ζελένσκι απάντησε ότι θα τον περιμένει προσωπικά στην Τουρκία την Πέμπτη.
Παράλληλα, υπογράμμισε τη σημασία της παρουσίας του Τραμπ στην περιοχή: «Αν ο Τραμπ ταξιδέψει, αυτό θα πιέσει και τον Πούτιν να ταξιδέψει επίσης. Ο Τραμπ μπορεί πραγματικά να βοηθήσει. Είναι μία κατάσταση όπου η παρουσία των ΗΠΑ μπορεί να προσφέρει σημαντικές εγγυήσεις».
Ο Αμερικανός Πρόεδρος δήλωσε από τη Σαουδική Αραβία ότι σκέφτεται να πετάξει στην Τουρκία, λέγοντας: «Πιστεύω ότι οι δύο ηγέτες θα είναι εκεί. Σκεφτόμουν να πετάξω κι εγώ».
Ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ για την Ουκρανία, Κιθ Κέλογκ, μίλησε για την προοπτική μιας τριμερούς συνόδου. «Θα μπορούσε να είναι μια πραγματικά σπουδαία συνάντηση. Ελπίζουμε ότι και ο πρόεδρος Πούτιν θα έρθει, και τότε ο πρόεδρος Τραμπ θα είναι εκεί».
Σύμφωνα με πληροφορίες, στην Τουρκία αναμένονται επίσης ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Μάρκο Ρούμπιο και ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ. Ωστόσο, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο Πούτιν σκοπεύει να ταξιδέψει.
Το Κρεμλίνο αφήνει να εννοηθεί πως στη συνάντηση θα σταλεί χαμηλόβαθμη αντιπροσωπεία.
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, δήλωσε πως «η αντιπροσωπεία μας θα είναι εκεί και θα περιμένει την ουκρανική πλευρά», ενώ ο Ρώσος υφυπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Ριάμπκοφ, σημείωσε πως η Μόσχα θέλει να συζητήσει τις «ριζικές αιτίες» της σύγκρουσης, περιλαμβανομένης της «αποναζιστικοποίησης» και της επίσημης προσάρτησης κατεχόμενων περιοχών.
Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, θα ηγηθεί της ρωσικής αντιπροσωπείας στις συνομιλίες με την Ουκρανία στην Κωνσταντινούπολη αύριο Πέμπτη, σύμφωνα με το αζέρικο πρακτορείο ειδήσεων APA και το κινέζικο τηλεοπτικό δίκτυο CGTN.
Ο Ζελένσκι, πάντως, εμφανίστηκε ξεκάθαρος: «Θέλω να καταλάβετε γιατί θα συναντούσα τον Πούτιν. Δεν πρόκειται να συμφωνήσουμε σε όλα τώρα. Είναι αδύνατο. Έχουμε διαφορετικές προσεγγίσεις για τη ζωή, διαφορετικές κοσμοθεωρίες. Αλλά πρέπει κάπως να βρούμε τρόπο να τελειώσουμε τον πόλεμο».
Αν υπάρξει συμφωνία για κατάπαυση του πυρός σε επίπεδο ηγετών, τότε, είπε, θα μπορούσαν να αρχίσουν συνομιλίες σε χαμηλότερο επίπεδο. «Χωρίς “σήματα” από τους ηγέτες ή συνάντηση ηγετών, αυτό το φορμάτ [σ.σ. χαμηλόβαθμης αντιπροσωπείας] δεν λειτουργεί».
Υπενθύμισε ότι και στις προηγούμενες συνομιλίες στη Σαουδική Αραβία, με τις ΗΠΑ σε ρόλο μεσολαβητή, δεν επιτεύχθηκε βιώσιμη κατάπαυση πυρός.
Παρ’ όλα αυτά, δεν απέκλεισε την αποστολή ουκρανικής αντιπροσωπείας στην Κωνσταντινούπολη. «Δεν ξέρω. Είμαι ειλικρινής. Ίσως οι Αμερικανοί, ίσως κάποιος να θέλει πραγματικά να ξεκινήσει ξανά αυτό το φορμάτ. Δεν ξέρω».
Η νέα περίοδος έντονης διπλωματικής δραστηριότητας ξεκίνησε με την επίσκεψη των ηγετών Βρετανίας, Γαλλίας, Γερμανίας και Πολωνίας στο Κίεβο, μία μέρα μετά τη στρατιωτική παρέλαση στη Μόσχα για τα 80 χρόνια από τη νίκη κατά της ναζιστικής Γερμανίας.
Έπειτα από τηλεφωνική επικοινωνία με τον Τραμπ, οι Ευρωπαίοι απηύθυναν τελεσίγραφο στον Πούτιν να δεχθεί 30ήμερη εκεχειρία έως τα μεσάνυχτα της Δευτέρας, αλλιώς θα επιβληθούν νέες κυρώσεις. Ο Πούτιν απέρριψε το τελεσίγραφο και πρότεινε συνομιλίες χωρίς προϋποθέσεις – δηλαδή, αρνήθηκε την εκεχειρία ως πρώτο βήμα.
Ο Ζελένσκι εξέφρασε την ελπίδα ότι σύντομα θα τεθούν νέες κυρώσεις στο τραπέζι, εάν δεν υπάρξει συμφωνία την Πέμπτη. «Πιστεύω ότι ο πρόεδρος Τραμπ δεν είναι κατά των κυρώσεων… και πιστεύω ότι υπάρχει πολιτική βούληση στο Κογκρέσο να τις εγκρίνει. Πιστεύω ότι οι Αμερικανοί είναι πολύ κοντά στο να τις επιβάλουν».
Όπως πρόσθεσε, θα ακολουθήσουν διαβουλεύσεις με τους Ευρωπαίους για τις κυρώσεις, αλλά «αν μου επιτρέπετε, δεν θα πω πού ή πότε».
Παρά την τεταμένη σχέση με την Ουάσινγκτον τον Φεβρουάριο, ο Ουκρανός πρόεδρος φέρεται να έχει βελτιώσει την επικοινωνία με τον Τραμπ, ιδίως μετά τη σύντομη θετική συνάντηση στο περιθώριο της κηδείας του Πάπα στη Ρώμη.
Ερωτηθείς τι είπε στον Τραμπ ώστε να τον επαναφέρει στο πλευρό του, απάντησε: «Δεν θα σας πω. Ξέρω τους λόγους – κατά τη γνώμη μου ξέρω γιατί είχαμε τόσο καλή συζήτηση. Αλλά δεν μπορώ να πω, απλώς δεν μπορώ».
Τέλος, αναφέρθηκε στις συχνές επαφές με Ευρωπαίους ηγέτες, υπογραμμίζοντας τον ρόλο του Γάλλου προέδρου Μακρόν. «Έχει πολύ δημιουργική προσέγγιση. Είναι άνθρωπος που ρισκάρει. Και αυτοί που ρισκάρουν μπορεί να είναι διαφορετικοί μεταξύ τους, αλλά όλοι επικεντρώνονται στο αποτέλεσμα. Δεν βάζουν τον εαυτό τους πάνω απ’ όλα».
Μετά την Τουρκία, ο Ζελένσκι σκοπεύει να μεταβεί στην Αλβανία την Παρασκευή, ενώ ενδέχεται να βρεθεί και στη Ρώμη την Κυριακή, όπου, όπως ανέφερε, «ίσως παραστώ στη Θεία Λειτουργία του νέου Πάπα, αν όλα πάνε καλά. Δεν ξέρουμε τι θα φέρει αυτή η εβδομάδα. Έχουμε φτάσει στο σημείο που δεν ξέρουμε τι θα συμβεί αύριο».
