Ένας καμένος πάπυρος που ανακαλύφθηκε σε μια ρωμαϊκή βίλα στη Νάπολη, η οποία θάφτηκε κάτω από την τέφρα όταν εξερράγη ο Βεζούβιος πριν από σχεδόν 2.000 χρόνια, έκρυβε ένα έργο του Έλληνα φιλοσόφου Φιλόδημου.

Χρησιμοποιώντας υπερσύγχρονες ακτινογραφίες, ερευνητές κατάφεραν για πρώτη φορά να διακρίνουν τίτλο και συγγραφέα σε έναν από τους απανθρακωμένους παπύρους του Ερκολάνο (Herculaneum) – πόλη της Ιταλίας, κοντά στη Νάπολη.

«Περί Κακιών» του Φιλόδημου

Ο πάπυρος περιέχει τμήμα του έργου «Περί Κακιών» (On Vices), γραμμένο από τον Επικούρειο φιλόσοφο Φιλόδημο τον 1ο αιώνα π.Χ.

Το έργο αποτελεί μια πολύτομη πραγματεία που εξετάζει ανθρώπινες αδυναμίες, όπως η αλαζονεία, η απληστία, η κολακεία και η διαχείριση του νοικοκυριού.

«Είναι ο πρώτος πάπυρος όπου η μελάνη διακρίνεται καθαρά στο σκανάρισμα», δήλωσε ο δρ Μάικλ ΜακΌσκερ, παπυρολόγος στο University College του Λονδίνου.

«Μέχρι πρόσφατα δεν γνωρίζαμε καν αν είχε γραφή».

Ο πάπυρος ανακαλύφθηκε τον 18ο αιώνα στη βιβλιοθήκη μιας ρωμαϊκής έπαυλης —που πιθανολογείται ότι ανήκε στον πεθερό του Ιουλίου Καίσαρα— και είχε καταστραφεί μαζί με την Πομπηία το 79 μ.Χ.

Οι περισσότεροι πάπυροι διαλύονται όταν προσπαθούν να ξετυλιχτούν, ενώ η μελάνη δεν διακρίνεται λόγω της απανθράκωσης.

Η πρόοδος προήλθε χάρη στο Vesuvius Challenge, έναν παγκόσμιο διαγωνισμό που ξεκίνησε το 2023 με στόχο την αποκωδικοποίηση των παπύρων μέσω 3D ακτινογραφιών και AI. Το 2024, φοιτητές κατάφεραν να διαβάσουν 2.000 ελληνικά γράμματα και μοιράστηκαν χρηματικό έπαθλο 700.000 δολαρίων.

Αυτή η ανακάλυψη είναι μόνο η αρχή. Άλλοι 18 πάπυροι σκαναρίστηκαν τον Μάρτιο, ενώ ακόμη 20 αναλύονται αυτή την εβδομάδα στο Γκρενόμπλ.

«Βλέπουμε ίχνη μελάνης σε πολλούς νέους παπύρους, αλλά το πρόβλημα είναι η μετατροπή τους σε πλήρες, αναγνώσιμο κείμενο», δήλωσε ο Μπρεντ Σιλς, καθηγητής υπολογιστών στο Πανεπιστήμιο του Κεντάκι και συνιδρυτής του Vesuvius Challenge.