Η ανακοίνωση των ΗΠΑ ότι αποχωρούν από τις συνομιλίες για ειρήνευση στην Ουκρανία δείχνει πόσο εσφαλμένη εικόνα είχε ο πρόεδρος Τραμπ όταν υποσχόταν άμεση ειρήνευση, πριν ακόμα εκλεγεί, για να εκλεγεί, πολύ περισσότερο καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται.

Στην αρχή έδειχνε να προσεταιρίζεται την Μόσχα. Την Τετάρτη όμως προσεταιρίστηκε το Κίεβο, υπογράφοντας την συνθήκη για την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της Ουκρανίας. Το ενδιάμεσο διάστημα είχε πει ότι το Κίεβο έχει δεχτεί επίθεση και ότι ίσως ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν τον παρασύρει.

Έτσι κι αλλιώς ακόμα συμφωνία ειρήνευσης δεν υπάρχει. Καμία πρόταση που διατυπώθηκε ως τώρα δεν έχει εδραιωθεί. Η συμφωνία της Τετάρτης επέτρεψε την εκ νέου ροή όπλων από τις ΗΠΑ στην Ουκρανία. Και οι μάχες μαίνονται.

Οι Ρώσοι αξιωματούχοι και τα κρατικά μέσα ενημέρωσης από την αρχή των συζητήσεων με τους αξιωματούχους του Τραμπ προσπάθησαν να υπογραμμίσουν ότι η Ουκρανία ήταν μόνο ένα θέμα στην τεράστια ατζέντα των “δύο υπερδυνάμεων”. Ο Τραμπ και ο Πούτιν μίλησαν τον Μάρτιο για την Ουκρανία, αλλά και για τη Μέση Ανατολή, για τον τερματισμό της διάδοσης των στρατηγικών όπλων και ακόμη και για τη διοργάνωση αγώνων χόκεϊ μεταξύ των χωρών.

Το κύριο κρατικό τηλεοπτικό κανάλι της Ρωσίας μετέδωσε ότι η συνάντηση μεταξύ του Πούτιν και του απεσταλμένου του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, έδειξε ότι η Μόσχα και η Ουάσινγκτον οικοδομούν από κοινού “μια νέα δομή του κόσμου”. Υπό αυτή την έννοια, “ο Πούτιν πήρε ήδη ένα μέρος αυτού που επιδίωκε” – την οπτική της Ρωσίας ως μια χώρα που είναι ισότιμη με τις ΗΠΑ.

Ο Τραμπ έχει πει ότι η Κριμαία, η ουκρανική χερσόνησος που προσάρτησε παράνομα η Μόσχα το 2014, “θα παραμείνει στη Ρωσία”, και τα περιγράμματα μιας ειρηνευτικής πρότασης που φέρεται να παρουσίασε η ομάδα του στο Κίεβο τον περασμένο μήνα, προφανώς περιλάμβαναν τη δυνατότητα στη Ρωσία να διατηρήσει τον έλεγχο άλλων κατεχόμενων ουκρανικών εδαφών.

Ο Τραμπ, ο οποίος είχε μια αμφιλεγόμενη συνάντηση με τον Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο στις 28 Φεβρουαρίου, τον έβρισε επειδή απέρριψε δημοσίως την ιδέα της παραχώρησης εδαφών και δήλωσε επίσης ότι το Κίεβο είναι απίθανο να ενταχθεί ποτέ στο ΝΑΤΟ. Όλα αυτά αντικατοπτρίζουν τις μακροχρόνιες θέσεις της Μόσχας και η επανάληψή τους από τον Τραμπ υποδηλώνει ότι το όραμα της κυβέρνησής του ευθυγραμμίζεται με του Κρεμλίνου. Μετά άρχισε να αλλάζει θέσεις.

Μόνο λόγια

Μέχρι στιγμής, όλα αυτά είναι μόνο λόγια. Ακόμα και η δήλωση περί αποχώρησης από των Αμερικανών από τις συνομιλίες. Μπορούν να συνεχίσουν να το κάνουν τηλεφωνικά και όχι με ταξίδια και αποστολές.

Όλα αυτά δεν έχουν είναι παρά μόνο ρητορική, με τους όρους μιας πιθανής διευθέτησης να είναι ακόμα πολύ “στον αέρα”, λέει ο Σεργκέι Ραντσένκο, ιστορικός και καθηγητής στη Σχολή Προηγμένων Διεθνών Σπουδών του Τζονς Χόπκινς.

Στην πράξη συνεχίζονται οι απαιτήσεις από Ρωσία και Ουκρανία, με τις οποίες όμως οι 2 χώρες είναι δύσκολο να συμβιβαστούν για να προχωρήσουν σε οποιαδήποτε ειρηνευτική διευθέτηση.

Η Ουκρανία αρνείται να παραχωρήσει εδάφη. Θέλει ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας έναντι μελλοντικών επιθέσεων, ενδεχομένως με τη συμμετοχή ενός τμήματος ειρηνευτικών δυνάμεων – κάτι που συζητούν μια χούφτα ευρωπαϊκών κρατών, αλλά η Μόσχα το απορρίπτει δημοσίως.

Η Ρωσία, πάλι απαιτεί να κρατήσει τα εδάφη που έχει καταλάβει, καθώς και να μην γίνει η Ουκρανία μέλος του ΝΑΤΟ. Θέλει επίσης το Κίεβο να “αποστρατιωτικοποιηθεί” ή να μειώσει σημαντικά τις ένοπλες δυνάμεις του.

Ο Ραντσένκο θεωρεί το τελευταίο ως ένα σημαντικό σημείο εμπλοκής στις ειρηνευτικές συνομιλίες, επειδή ένας ισχυρός, βιώσιμος στρατός είναι σημαντικός για την Ουκρανία να υπερασπιστεί τον εαυτό της. “Εάν υπάρχουν περιορισμοί στα είδη των όπλων που μπορεί να λάβει η Ουκρανία (από τη Δύση) ή στο μέγεθος του στρατού, τότε θα είναι πολύ δύσκολο να τους πείσουμε να αποδεχθούν αυτού του είδους τη συμφωνία”, δήλωσε.

Τι σημαίνει η αποχώρηση των ΗΠΑ

Ορισμένοι αναλυτές πιστεύουν ότι είναι προς το συμφέρον του Πούτιν να παρατείνει τον πόλεμο και να συνεχίσει να αποκομίζει κέρδη στο πεδίο της μάχης. Οι Αμερικανοί την Παρασκευή έδειξαν ότι βαρέθηκαν και αποχώρησαν. Και αφήνουν να διαρρεύσει ότι έχουν σχέδιο για να πιέσουν την Μόσχα. Αυτό θα φανεί τις επόμενες ημέρες.

Ο Πούτιν, σε μια προφανή χειρονομία προθυμίας να συνεχίσει να μιλάει, ανακοίνωσε αυτή την εβδομάδα μια 72ωρη κατάπαυση του πυρός από τις 8 Μαΐου για την αργία της Ημέρας της Νίκης της Ρωσίας που σηματοδοτεί την ήττα της ναζιστικής Γερμανίας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο Ζελένσκι απέρριψε τη χειρονομία ως μια περαιτέρω προσπάθεια “χειραγώγησης” του Πούτιν για να παρασύρει τις ΗΠΑ, λέγοντας ότι η κατάπαυση του πυρός θα πρέπει να αρχίσει αμέσως και να διαρκέσει περισσότερο.

Ο Sam Greene του King’s College του Λονδίνου σημείωσε ότι το ρωσικό ρούβλι και οι αγορές έχουν πάει καλύτερα πρόσφατα λόγω των προσδοκιών για μια ειρηνευτική συμφωνία και για επιστροφή των αμερικανικών επιχειρήσεων και επενδυτών. Το μεγαλύτερο ερώτημα είναι τι θα συμβεί στο πεδίο της μάχης, κυρίως τώρα που η κυβέρνηση Τραμπ λέει ότι αποσύρεται.

Αλλά με υπογεγραμμένη την συμφωνία για τα ορυκτά και την στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ να συνεχίζεται, μπορεί και ο Τραμπ να θέλει να συνεχιστεί ο πόλεμος. Θα δίνει όπλα και θα κερδίζει ορυκτά.

Ο Greene πιστεύει ότι είναι πολύ δύσκολο για το Κρεμλίνο να υπολογίσει τους κινδύνους που συνεπάγεται η παράταση του θέματος”, είπε. Και ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Σκότ Μπέσεντ δήλωσε ότι η συμφωνία για τα ορυκτά “σηματοδοτεί σαφώς στη Ρωσία ότι η κυβέρνηση Τραμπ είναι δεσμευμένη σε μια ειρηνευτική διαδικασία με επίκεντρο μια ελεύθερη, κυρίαρχη και ευημερούσα Ουκρανία μακροπρόθεσμα”.

Πολλά εξαρτώνται από το αν η Ευρώπη μπορεί να αναλάβει δράση και να καλύψει τυχόν κενά στην αμερικανική βοήθεια, σχολιάζει το Associated Press.

Αν μετά την αποχώρηση οι Αμερικανοί επιδιώξουν εξομάλυνση των σχέσεων με τη Ρωσία, αίροντας τις κυρώσεις, ο Πούτιν θα έχει κερδίσει, σημειώνει ο Ραντσένκο. Αυτό όμως θα ήταν δύσκολο για τον Τραμπ, καθώς “υπάρχουν πολλές κυρώσεις του Κογκρέσου που βασίζονται στον πόλεμο στην Ουκρανία”, απαντά ο Greene.