Η καθιστική ζωή αποτελεί πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας για εκατομμύρια ανθρώπους, με σοβαρές επιπτώσεις στην καρδιαγγειακή υγεία. Νέα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι το πολύωρο κάθισμα μειώνει τη ροή του αίματος και μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιοπάθειας και εγκεφαλικού, ακόμη και σε άτομα με καλή φυσική κατάσταση. Ωστόσο, πρόσφατη μελέτη φέρνει στο φως έναν απλό και προσιτό τρόπο περιορισμού αυτών των αρνητικών επιδράσεων: την κατανάλωση ροφημάτων και τροφίμων πλούσιων σε φλαβανόλες, όπως το κακάο.

Το ζεστό ρόφημα που μπορεί να αντιστρέψει τις βλαβερές επιπτώσεις της καθιστικής ζωής

Οι νέοι ενήλικες περνούν κατά μέσο όρο περίπου έξι ώρες την ημέρα καθιστοί, είτε σε γραφεία είτε στο αυτοκίνητο. Αυτή η παρατεταμένη ακινησία μειώνει τη ροή του αίματος στις αρτηρίες και αυξάνει τον κίνδυνο για εγκεφαλικό και καρδιαγγειακές παθήσεις.

Επιστήμονες χαρακτήρισαν ένα δημοφιλές ζεστό χειμερινό ρόφημα ως «σωτήριο», καθώς φαίνεται να ενισχύει την καρδιακή υγεία ανδρών που περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας καθιστοί. Νέα μελέτη του University of Birmingham έδειξε ότι η κατανάλωση ζεστής σοκολάτας πριν από πολύωρο κάθισμα μπορεί να προστατεύσει τις αρτηρίες, χάρη στις φλαβανόλες — φυσικές ενώσεις που βρίσκονται επίσης στο τσάι και στα μούρα και συνδέονται με καλύτερη υγεία της καρδιάς.

Οι ερευνητές μελέτησαν 40 υγιείς νεαρούς άνδρες, από τους οποίους οι μισοί ήταν σωματικά πιο γυμνασμένοι και οι υπόλοιποι λιγότερο. Ο κάθε συμμετέχων κατανάλωσε είτε κακάο υψηλής περιεκτικότητας σε φλαβανόλες (τουλάχιστον 695 mg), είτε ρόφημα με σχεδόν μηδενική ποσότητα (5,6 mg) και στη συνέχεια παρέμεινε καθιστός για δύο ώρες. Οι επιστήμονες ανέλυσαν την ελαστικότητα των αρτηριών, την αρτηριακή πίεση και τα επίπεδα οξυγόνου στους μύες των ποδιών.

Μετά το ρόφημα χαμηλής περιεκτικότητας σε φλαβανόλες και οι δύο ομάδες εμφάνισαν μειωμένη αρτηριακή λειτουργία και υψηλότερη αρτηριακή πίεση. Αντίθετα, όσοι κατανάλωσαν κακάο πλούσιο σε φλαβανόλες δεν παρουσίασαν καμία πτώση στην απόδοση των αρτηριών.

Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Journal of Physiology, καταλήγει ότι αυτή είναι η πρώτη φορά που αποδεικνύεται πως οι φλαβανόλες μπορούν να ανακόψουν τη δυσλειτουργία των αιμοφόρων αγγείων που προκαλείται από την καθιστική ζωή.

Τα οφέλη από τις φλαβανόλες για την καρδιαγγειακή υγεία

Η Dr. Catarina Rendeiro, Επίκουρη Καθηγήτρια Διατροφικών Επιστημών στο University of Birmingham και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε: «Είτε καθόμαστε σε γραφεία, πίσω από το τιμόνι ενός αυτοκινήτου, σε ένα τρένο ή στον καναπέ διαβάζοντας ένα βιβλίο ή βλέποντας τηλεόραση, όλοι περνάμε μεγάλο μέρος της ημέρας καθιστοί. Παρόλο που δεν κινούμε το σώμα μας, το υποβάλλουμε σε στρες. Η εύρεση τρόπων για να μετριάσουμε τον αντίκτυπο που έχει το παρατεταμένο, αδιάλειπτο κάθισμα στο αγγειακό μας σύστημα θα μπορούσε να μας βοηθήσει να μειώσουμε τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων».

Οι φλαβανόλες είναι ένας τύπος πολυφαινολικών ενώσεων που συναντώνται φυσικά σε ορισμένα φρούτα, στο τσάι, στους ξηρούς καρπούς και στους κόκκους κακάο. Έχει αποδειχθεί ότι προσφέρουν σημαντικά οφέλη για την καρδιαγγειακή υγεία, όπως η προστασία του αγγειακού συστήματος σε περιόδους πνευματικού στρες.

Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι μια μείωση 1% της αγγειακής λειτουργίας —όπως μετράται μέσω της Flow-Mediated Dilatation (FMD), που αξιολογεί την ελαστικότητα των αρτηριών— συνδέεται με 13% αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων, όπως καρδιοπάθειες, εγκεφαλικά επεισόδια και εμφράγματα.

Οι ερευνητές θέλησαν να εξετάσουν αν η διατροφή, και ειδικότερα τα τρόφιμα πλούσια σε φλαβανόλες, μπορούν να προστατεύσουν το αγγειακό σύστημα από τους κινδύνους που σχετίζονται με τις παρατεταμένες περιόδους καθίσματος.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τόσο οι λιγότερο όσο και οι περισσότερο γυμνασμένοι άνδρες που κατανάλωσαν κακάο χαμηλής περιεκτικότητας σε φλαβανόλες πριν καθίσουν, παρουσίασαν μείωση της FMD στις αρτηρίες των χεριών και των ποδιών.

Αυτό υποδηλώνει ότι η καλή φυσική κατάσταση από μόνη της δεν προστατεύει από τις αρνητικές επιπτώσεις της καθιστικής ζωής. Επιπλέον, παρατηρήθηκε αύξηση της διαστολικής αρτηριακής πίεσης, μείωση της ροής του αίματος και χαμηλότερα επίπεδα οξυγόνου στους μύες, και στις δύο ομάδες φυσικής κατάστασης. Αντίθετα, όσοι κατανάλωσαν ρόφημα κακάο υψηλής περιεκτικότητας σε φλαβανόλες δεν εμφάνισαν καμία μείωση της FMD στις αρτηρίες των χεριών ή των ποδιών, ανεξάρτητα από το επίπεδο φυσικής τους κατάστασης.

Αυτή είναι η πρώτη φορά που αποδεικνύεται ότι οι φλαβανόλες μπορούν να προλάβουν την αγγειακή δυσλειτουργία που προκαλείται από το πολύωρο κάθισμα, σε νέους και υγιείς άνδρες.

Πώς η διατροφή προστατεύει τα αγγεία κατά το πολύωρο κάθισμα

Ο Dr. Sam Lucas, Καθηγητής Εγκεφαλοαγγειακής, Αθλητικής & Περιβαλλοντικής Φυσιολογίας στο University of Birmingham και συν-συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε: «Το πείραμά μας δείχνει ότι τα υψηλότερα επίπεδα φυσικής κατάστασης δεν αποτρέπουν τη προσωρινή επιδείνωση της αγγειακής λειτουργίας που προκαλείται από το πολύωρο κάθισμα, όταν καταναλώνεται μόνο κακάο χαμηλής περιεκτικότητας σε φλαβανόλες.

Το σημαντικό είναι ότι, μετά την κατανάλωση ροφήματος υψηλής περιεκτικότητας σε φλαβανόλες, τόσο οι πιο γυμνασμένοι όσο και οι λιγότερο γυμνασμένοι συμμετέχοντες διατήρησαν την αγγειακή τους λειτουργία (FMD) στα ίδια επίπεδα όπως πριν από το δίωρο κάθισμα».

Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι όλοι οι άνθρωποι μπορούν να ωφεληθούν από την πρόσληψη φλαβανόλων, ανεξάρτητα από το επίπεδο της φυσικής τους κατάστασης.

Ο Alessio Daniele, υποψήφιος διδάκτορας στο University of Birmingham, πρόσθεσε: «Στην πραγματικότητα, είναι αρκετά εύκολο να εντάξει κανείς στη διατροφή του τρόφιμα πλούσια σε φλαβανόλες. Υπάρχουν προϊόντα κακάο στα σούπερ μάρκετ και στα καταστήματα υγιεινής διατροφής που έχουν υποστεί επεξεργασία με τρόπους οι οποίοι διατηρούν υψηλά επίπεδα φλαβανόλων. Αν το κακάο δεν είναι στις προτιμήσεις σας, φρούτα όπως τα μήλα, τα δαμάσκηνα και τα μούρα, οι ξηροί καρποί, καθώς και το μαύρο και το πράσινο τσάι είναι τροφές που βρίσκονται εύκολα σε κάθε κουζίνα».

Οι ερευνητές του University of Birmingham δεν συμπεριέλαβαν γυναίκες στη μελέτη, καθώς οι μεταβολές των επιπέδων οιστρογόνων κατά τη διάρκεια του έμμηνου κύκλου θεωρείται ότι επηρεάζουν τη δράση των φλαβανόλων στην αγγειακή υγεία κατά το κάθισμα. Όπως αναφέρουν, το θέμα αυτό «θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο μελλοντικής έρευνας».

Η Dr. Catarina Rendeiro κατέληξε στο εξής συμπέρασμα: «Η έρευνά μας δείχνει ότι η κατανάλωση τροφίμων και ροφημάτων πλούσιων σε φλαβανόλες κατά τις περιόδους πολύωρου καθίσματος αποτελεί έναν αποτελεσματικό τρόπο για να μειωθούν ορισμένες από τις αρνητικές επιπτώσεις της ακινησίας στο αγγειακό σύστημα.

Δεδομένου του πόσο διαδεδομένος έχει γίνει ο καθιστικός τρόπος ζωής και του αυξημένου κινδύνου που συνεπάγεται για την καρδιαγγειακή υγεία, η επιλογή τροφών και ροφημάτων με υψηλή περιεκτικότητα σε φλαβανόλες — ιδίως σε συνδυασμό με σύντομα διαλείμματα κίνησης, όπως ένα μικρό περπάτημα ή ορθοστασία — μπορεί να συμβάλλει ουσιαστικά στη μακροπρόθεσμη υγεία, ανεξαρτήτως φυσικής κατάστασης».