Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου συναντήθηκαν τη Δευτέρα στη Φλόριντα, σε ένα τετ-α-τετ που συνδύασε θερμές φιλοφρονήσεις, βαριές απειλές και σαφή γεωπολιτικά μηνύματα για τη Γάζα, το Ιράν, τη Συρία και τον Λίβανο.

Από το γεύμα στο Μαρ-α-Λάγκο μέχρι τις δηλώσεις πριν και μετά τη συνάντηση, οι δύο ηγέτες φρόντισαν να εμφανιστούν ευθυγραμμισμένοι στα περισσότερα κρίσιμα ζητήματα της Μέσης Ανατολής, αφήνοντας ανοιχτά μόνο λίγα –αλλά καθόλου ασήμαντα– μέτωπα.

Πέμπτη επίσκεψη Νετανιάχου στις ΗΠΑ από την ορκωμοσία Τραμπ

Τη Δευτέρα, ο Νετανιάχου πραγματοποίησε την πέμπτη επίσκεψή του στις ΗΠΑ από την ορκωμοσία του Τραμπ τον Ιανουάριο, συναντώντας τον Αμερικανό Πρόεδρο στο ιδιωτικό του θέρετρο, το Μαρ-α-Λάγκο, στη Φλόριντα.

Αυτό που ξεκίνησε ως αμοιβαία ανταλλαγή φιλοφρονήσεων εξελίχθηκε γρήγορα σε επίδειξη γεωπολιτικής σύμπλευσης, με τους δύο ηγέτες να τοποθετούνται για τα πιο πιεστικά ζητήματα της περιοχής: τη Γάζα και το Ιράν.

Ο Τραμπ υποστήριξε ότι το Ισραήλ βοηθά τον πληθυσμό της Γάζας και υποβάθμισε τις σχεδόν καθημερινές παραβιάσεις της εκεχειρίας από τον ισραηλινό στρατό, σημειώνει το Al Jazeera.

Μιλώντας δίπλα στον Νετανιάχου μετά τη συνάντησή τους, ο Αμερικανός Πρόεδρος άφησε να εννοηθεί ότι η Τεχεράνη ενδέχεται να επιχειρεί να αποκαταστήσει τα οπλικά της προγράμματα μετά το μαζικό αμερικανικό πλήγμα του Ιουνίου.

Ο Τραμπ, ο οποίος τους τελευταίους μήνες έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο μιας νέας πυρηνικής συμφωνίας με το Ιράν, δήλωσε ότι οι συνομιλίες του με τον Νετανιάχου επικεντρώθηκαν στην προώθηση της εύθραυστης συμφωνίας ειρήνης στη Γάζα που ο ίδιος είχε μεσολαβήσει, καθώς και στις ανησυχίες του Ισραήλ για το Ιράν και τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο.

Στήριξη σε νέα ισραηλινά πλήγματα κατά του Ιράν

Μόλις υποδέχθηκε τον Νετανιάχου, ο Τραμπ ρωτήθηκε αν θα στήριζε ένα νέο ισραηλινό χτύπημα κατά του Ιράν, με στόχο τον περιορισμό των βαλλιστικών πυραύλων της χώρας – κάτι που, σύμφωνα με πληροφορίες, πίεζε έντονα ο Ισραηλινός πρωθυπουργός.

«Αν συνεχίσουν με τους πυραύλους, ναι», απάντησε ο Τραμπ. Πρόσθεσε ότι το Ιράν έχει ξαναρχίσει να εργάζεται πάνω στο «πυρηνικό» του πρόγραμμα και ότι οι ΗΠΑ ήταν έτοιμες να πλήξουν «αμέσως».

Σε μεταγενέστερες δηλώσεις του, στη συνέντευξη Τύπου μετά το γεύμα, ο Τραμπ φάνηκε να συγχέει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν με την ενίσχυση του πυραυλικού του οπλοστασίου, αφήνοντας ασαφές αν οι πύραυλοι από μόνοι τους θα μπορούσαν να αποτελέσουν αιτία πολέμου για τις ΗΠΑ. Υπενθυμίζεται από τον Guardian ότι η πυρηνική συμφωνία του 2016 με το Ιράν, στην οποία είχε προχωρήσει η κυβέρνηση Ομπάμα και την οποία ακύρωσε ο ίδιος ο Τραμπ, περιόριζε την πυρηνική ανάπτυξη της Τεχεράνης, όχι όμως τις πυραυλικές της δυνατότητες.

«Μιλώντας για το Ιράν, ελπίζω να μην προσπαθούν να ξαναχτίσουν τα πάντα, γιατί αν το κάνουν, δεν θα έχουμε άλλη επιλογή από το να εξαλείψουμε πολύ γρήγορα αυτή την ενίσχυση. Οπότε ελπίζω το Ιράν να μην προσπαθεί να ξαναχτίσει, καθώς διαβάζω ότι χτίζουν όπλα και άλλα πράγματα», δήλωσε ο Αμερικανός πρόεδρος.

Και πρόσθεσε με χαρακτηριστικό τόνο: «Ξέρουμε ακριβώς πού πάνε, τι κάνουν, και ελπίζω να μην το κάνουν, γιατί δεν θέλουμε να σπαταλήσουμε καύσιμα σε ένα B-2. Είναι ένα ταξίδι 37 ωρών πήγαινε-έλα. Δεν θέλω να σπαταλήσω πολλά καύσιμα», είπε, αναφερόμενος στο βομβαρδιστικό που χρησιμοποιήθηκε στο προηγούμενο πλήγμα.

«Κόλαση» για τη Χαμάς αν δεν αφοπλιστεί

Την περασμένη εβδομάδα, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, είχε δηλώσει ότι η κορυφαία προτεραιότητα της Ουάσιγκτον είναι η μετάβαση στη δεύτερη φάση της εκεχειρίας, η οποία προβλέπει τη δημιουργία μιας τεχνοκρατικής παλαιστινιακής διοίκησης και την ανάπτυξη διεθνούς αστυνομικής δύναμης.

Τη Δευτέρα, ωστόσο, ο Ντόναλντ Τραμπ υιοθέτησε σαφώς πιο απειλητικό τόνο. Μιλώντας δίπλα στον Νετανιάχου στο Μαρ-α-Λάγκο, απείλησε τη Χαμάς με «κόλαση» αν δεν αφοπλιστεί μέσα σε «πολύ σύντομο χρονικό διάστημα».

«Στη Χαμάς θα δοθεί ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα για να αφοπλιστεί», δήλωσε ο Τραμπ στη συνέντευξη Τύπου. «Αν δεν αφοπλιστούν, όπως έχουν συμφωνήσει να κάνουν… τότε θα υπάρξει κόλαση για αυτούς».

Όταν πιέστηκε περαιτέρω για το τι θα συμβεί αν η Χαμάς δεν αφοπλιστεί, απάντησε: «Θα είναι φρικτό για αυτούς».

Στη συνέχεια ισχυρίστηκε ότι ορισμένες χώρες που δεν κατονόμασε και που στο παρελθόν στήριζαν τη Χαμάς είναι πλέον διατεθειμένες να επιτεθούν στους μαχητές της ισλαμιστικής οργάνωσης αν δεν καταθέσουν τα όπλα. «Τώρα, αν δεν αφοπλιστούν, αυτές οι ίδιες χώρες θα εξαλείψουν τη Χαμάς», είπε.

Ο ισχυρισμός αυτός φάνηκε να αφορά τη διεθνή δύναμη σταθεροποίησης που έχει εγκριθεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ στο πλαίσιο της συμφωνίας εκεχειρίας για τη Γάζα. Ωστόσο, καμία από τις χώρες που θα μπορούσαν να συμμετάσχουν σε αυτή τη δύναμη δεν έχει δεσμευτεί για κάτι περισσότερο από καθήκοντα ειρηνευτικής φύσης.

Διαφωνία για τη Δυτική Όχθη

Ερωτηθείς για το κύμα βίας από Ισραηλινούς εποίκους στη κατεχόμενη Δυτική Όχθη, όπου εκατομμύρια Παλαιστίνιοι ζουν υπό ισραηλινή στρατιωτική διοίκηση εδώ και σχεδόν έξι δεκαετίες, ο Τραμπ είπε ότι συζήτησε το ζήτημα με τον Νετανιάχου.

«Δεν θα έλεγα ότι συμφωνούμε για τη Δυτική Όχθη εκατό τοις εκατό», δήλωσε. «Αλλά θα καταλήξουμε σε ένα συμπέρασμα για τη Δυτική Όχθη».

Όταν πιέστηκε να εξηγήσει ποια είναι η διαφωνία, αρνήθηκε να απαντήσει: «Θα ανακοινωθεί την κατάλληλη στιγμή, αλλά θα κάνει το σωστό», είπε, κάνοντας χειρονομία προς τον Νετανιάχου.

Τους τελευταίους μήνες υπάρχουν επίμονες αναφορές ότι η κυβέρνηση Τραμπ αντιτίθεται στην επίσημη προσάρτηση της περιοχής, όπου ζουν περίπου 3 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι και πάνω από 600.000 Ισραηλινοί έποικοι, σε οικισμούς που θεωρούνται παράνομοι βάσει του διεθνούς δικαίου.

«Έρχεται» προεδρική χάρη για τον Νετανιάχου;

Πριν από το γεύμα τους, ο Τραμπ δήλωσε ότι ο πρόεδρος του Ισραήλ, Ισαάκ Χέρτζογκ, του είπε πως μια προεδρική χάρη για τον Νετανιάχου είναι «καθ’ οδόν» – ισχυρισμό που το γραφείο του Χέρτζογκ έσπευσε να διαψεύσει.

«Πώς γίνεται να μην του δώσεις χάρη;» είπε ο Τραμπ. «Μίλησα με τον Πρόεδρο», είπε αναφερόμενος στον Χέρτζογκ. «Μου λέει ότι είναι καθ’ οδόν».

Όταν δημοσιογράφοι μετέφεραν τον ισχυρισμό αυτό στο γραφείο του Ισραηλινού Προέδρου, συνεργάτες του απάντησαν ότι δεν είχε καμία συνομιλία με τον Τραμπ από τότε που κατατέθηκε αίτημα χάρης, πριν από αρκετές εβδομάδες.

Ο Νετανιάχου, ο πρώτος εν ενεργεία πρωθυπουργός του Ισραήλ που κατηγορείται ποινικά, αρνείται τις κατηγορίες για δωροδοκία, απάτη και κατάχρηση εμπιστοσύνης που απορρέουν από το κατηγορητήριο του 2019.

Το Βραβείο Ισραήλ και τα… B-2

Αφού ο Τραμπ καταγράφηκε σε βίντεο πριν από το γεύμα να παραπονιέται ότι δεν έχει λάβει Νόμπελ Ειρήνης, παρά τον ισχυρισμό του ότι έχει «τελειώσει οκτώ πολέμους» –κάποιοι εκ των οποίων δεν ήταν πόλεμοι και άλλοι δεν έχουν τελειώσει, επισημαίνει ο Guardian– ο Νετανιάχου αποκάλυψε ότι ο Τραμπ θα είναι ο πρώτος μη Ισραηλινός που θα λάβει το Βραβείο Ισραήλ, για την «ειδική του συνεισφορά στον εβραϊκό λαό».

Σε βίντεο που δημοσιεύτηκε από το γραφείο του Νετανιάχου, ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός φαίνεται να κρατά το κινητό του, ώστε ο υπουργός Παιδείας του Ισραήλ να ενημερώσει τον Τραμπ ότι του απονέμεται το βραβείο για, μεταξύ άλλων, τη μεταφορά της αμερικανικής πρεσβείας στην Ιερουσαλήμ, την αναγνώριση της ισραηλινής προσάρτησης των Υψιπέδων του Γκολάν, την ακύρωση της πυρηνικής συμφωνίας με το Ιράν κατά την πρώτη του θητεία και τις πρόσφατες προσπάθειές του για την απελευθέρωση Ισραηλινών ομήρων στη Γάζα.

«Ξέχασες τα B-2», αστειεύτηκε ο Νετανιάχου, αναφερόμενος στα αμερικανικά βομβαρδιστικά που έπληξαν φέτος ιρανικές εγκαταστάσεις. «Πρόσθεσέ το!»

Νωρίτερα, ο Τραμπ είχε δηλώσει ψευδώς ότι «σχεδόν κάθε όμηρος που απελευθερώθηκε, απελευθερώθηκε εξαιτίας μου… κανένας δεν απελευθερώθηκε επί κυβέρνησης Μπάιντεν». Στην πραγματικότητα, 107 όμηροι απελευθερώθηκαν το 2023, όταν πρόεδρος ήταν ο Τζο Μπάιντεν, και άλλοι 33 επέστρεψαν στις αρχές του 2025, στο πλαίσιο συμφωνίας που είχε επιτευχθεί πριν από τη λήξη της θητείας του.

Κάλεσμα για προσέγγιση Ισραήλ – Συρίας

Ένα από τα λίγα σημεία όπου ο Τραμπ φάνηκε να ασκεί πίεση στον Νετανιάχου ήταν η Συρία, αναφέρει το Al Jazeera. Ο Αμερικανός Πρόεδρος δήλωσε ότι ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός «θα τα πάει καλά» με τη Συρία, επαινώντας τον Σύρο πρόεδρο Άχμεντ αλ-Σάρα.

Μετά την πτώση του πρώην προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ πέρυσι, το Ισραήλ έχει επεκτείνει την κατοχή του στη νότια Συρία πέρα από τα Υψίπεδα του Γκολάν, καταλαμβάνοντας μεγάλες περιοχές στο Τζαμπάλ αλ-Σέιχ. Ο ισραηλινός στρατός έχει επίσης πραγματοποιήσει επιδρομές, με αναφορές για απαγωγές και εξαφανίσεις ανθρώπων.

Οι νέες συριακές αρχές έχουν τονίσει ότι δεν επιδιώκουν σύγκρουση με το Ισραήλ, ωστόσο οι συνομιλίες για μια συμφωνία ασφαλείας έχουν βαλτώσει.

«Έχουμε μια κατανόηση όσον αφορά τη Συρία», δήλωσε ο Τραμπ. «Τώρα, με τη Συρία, έχετε έναν νέο πρόεδρο. Τον σέβομαι. Είναι πολύ δυνατός άνθρωπος, και αυτό χρειάζεται η Συρία».

Ο Νετανιάχου εμφανίστηκε πιο επιφυλακτικός: «Το συμφέρον μας είναι να έχουμε ένα ειρηνικό σύνορο με τη Συρία», είπε. «Θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι η συνοριακή περιοχή δίπλα στα σύνορά μας είναι ασφαλής — να μην έχουμε τρομοκράτες, να μην έχουμε επιθέσεις».

Λίβανος: «Θα δούμε»

Από την έναρξη της εκεχειρίας στη Γάζα, το Ισραήλ έχει εντείνει τις επιθέσεις του στον Λίβανο, προκαλώντας φόβους ότι μπορεί να επανεκκινήσει έναν πλήρους κλίμακας πόλεμο. Νωρίτερα φέτος, η λιβανική κυβέρνηση εξέδωσε διάταγμα για τον αφοπλισμό της Χεζμπολάχ, ωστόσο η οργάνωση δήλωσε ότι θα διατηρήσει τα όπλα της για να υπερασπιστεί τη χώρα από το Ισραήλ.

Ο Τραμπ δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο αναζωπύρωσης της σύγκρουσης. «Θα δούμε», είπε όταν ρωτήθηκε αν θα στήριζε περισσότερα ισραηλινά πλήγματα στον Λίβανο.

«Η λιβανική κυβέρνηση βρίσκεται σε λίγο μειονεκτική θέση, αν το σκεφτείτε, με τη Χεζμπολάχ. Αλλά η Χεζμπολάχ έχει φερθεί άσχημα, οπότε θα δούμε τι θα συμβεί».

Ένα «φεστιβάλ» φιλίας

Από τις πρώτες ημέρες του πολέμου στη Γάζα, αμερικανικά μέσα ενημέρωσης είχαν υποστηρίξει ότι τόσο ο Μπάιντεν όσο και αργότερα ο Τραμπ ήταν θυμωμένοι ή απογοητευμένοι με τον Νετανιάχου. Ωστόσο, η στρατιωτική και διπλωματική στήριξη των ΗΠΑ προς το Ισραήλ δεν διακόπηκε ποτέ.

Παρά τις ανά διαστήματα αναφορές περί ρήγματος στις σχέσεις τους, τη Δευτέρα οι δύο ηγέτες φρόντισαν να επιδείξουν δημόσια μια εικόνα στενής «αδελφικής» σχέσης. Ο Τραμπ χαρακτήρισε τον Νετανιάχου «ήρωα».

«Είμαστε μαζί σας, και θα συνεχίσουμε να είμαστε μαζί σας, και πολλά καλά πράγματα συμβαίνουν στη Μέση Ανατολή», είπε ο Τραμπ. «Έχουμε ειρήνη στη Μέση Ανατολή και θα προσπαθήσουμε να τη διατηρήσουμε έτσι. Νομίζω ότι θα είμαστε πολύ επιτυχημένοι στο να τη διατηρήσουμε. Και υπήρξατε σπουδαίος φίλος».

Ο Αμερικανός Πρόεδρος αναφέρθηκε και στις προσπάθειές του να εξασφαλίσει προεδρική χάρη για τον Νετανιάχου. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός ανακοίνωσε εκ νέου ότι ο Τραμπ θα τιμηθεί με το Βραβείο Ισραήλ, το οποίο συνήθως απονέμεται μόνο σε Ισραηλινούς πολίτες.

«Πρέπει να πω ότι αυτό αντικατοπτρίζει το συντριπτικό συναίσθημα των Ισραηλινών σε όλο το πολιτικό φάσμα», δήλωσε ο Νετανιάχου. «Εκτιμούν όσα έχετε κάνει για να βοηθήσετε το Ισραήλ και να βοηθήσετε τον κοινό μας αγώνα ενάντια στους τρομοκράτες και σε όσους θα κατέστρεφαν τον πολιτισμό μας».