Με ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι η Ουκρανία είναι απόλυτα αφοσιωμένη στην ειρήνη αλλά η Ρωσία είναι εκείνη που θέτει εμπόδια πηγαίνει ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην κρίσιμη συνάντηση με τον Αμερικανό πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ την Κυριακή στις 15:00 (τοπική ώρα) στην Φλόριντα.
Ο βασικός στόχος του Ζελένσκι είναι να καταφέρει να πείσει τον Τραμπ για την προθυμία του να προχωρήσουν οι διαπραγματευτικές συζητήσεις. Γι’ αυτό έχει δηλώσει ανοιχτός σε ένα δημοψήφισμα για μία ενδεχόμενη ειρηνευτική συμφωνία, που θα έχει ως προϋπόθεση να συμφωνήσει η Ρωσία σε μία κατάπαυση πυρός 60 ημερών. Αυτή η πρόταση φαίνεται ότι έχει ικανοποιήσει τους Αμερικανούς που βλέπουν τον Ζελένσκι να διαπραγματεύεται με μεγαλύτερη προθυμία.
Τα τρία σημεία στα οποία αναμένεται να εστιάσει η διαπραγμάτευση είναι οι εγγυήσεις ασφαλείας, οι εδαφικές παραχωρήσεις και η ανοικοδόμηση της Ουκρανίας μετά τον πόλεμο. Ο Ζελένσκι στις δημόσιες τοποθετήσεις του έχει ξεκαθαρίσει ότι οι εγγυήσεις ασφαλείας είναι το προαπαιτούμενο για οποιαδήποτε συμφωνία.
Το χειρότερο σενάριο
Το Κίεβο ανησυχεί ότι εάν συμφωνήσει σε εδαφικές παραχωρήσεις υπό οποιαδήποτε μορφή χωρίς εγγυήσεις ασφαλείας τότε θα συμβεί κάτι ανάλογο με το 2014. Τότε η Κριμαία πέρασε στην εξουσία της Ρωσίας και οι συγκρούσεις σταμάτησαν. Ωστόσο ο Βλαντίμιρ Πούτιν πήρε χρόνο για να ανασυντάξει τις δυνάμεις του και επιτέθηκε δεύτερη φορά στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.
Έτσι το χειρότερο σενάριο που επιδιώκουν να αποφύγουν οι Ουκρανοί είναι να δοθεί ολόκληρο το Ντονμπάς στον έλεγχο της Μόσχας, να σταματήσει προσωρινά ο πόλεμος και να δοθεί και πάλι χρόνος στον ρωσικό στρατό να ανασυνταχθεί για να επιτεθεί εκ νέου. Γι’ αυτό και ο Ζελένσκι αυτή την φορά δεν επιθυμεί μόνο γραπτές εγγυήσεις αλλά συγκεκριμένες εγγυήσεις ασφαλείας από την Ουάσινγκτον.
Σε αυτή τη συνάντηση θα φανεί εάν θα καταφέρει να πείσει τους Αμερικανούς και ποια μορφή θα πάρουν αυτές οι εγγυήσεις, εάν δηλαδή πρόκειται για κάποια δύναμη στρατιωτών διεθνούς δύναμης που θα φυλάσσει συγκεκριμένες περιοχές, κυρώσεις κατά της Ρωσίας, αποστολή βαρέως εξοπλισμού στις ουκρανικές ένοπλες Δυνάμεις ή απαγόρευση πτήσεων και διαφύλαξη του εναέριου χώρου της Ουκρανίας ή όλα αυτά μαζί.
Το πρόβλημα με το Ντονμπάς
Η Ρωσία έχει ξεκαθαρίσει ότι επιθυμεί να πάρει υπό τον έλεγχο της ολόκληρη την περιοχή του Ντονμπάς. Μάλιστα θεωρεί ότι οτιδήποτε δεν μπορεί να πετύχει στην διπλωματική σκακιέρα έχει το στρατιωτικό προβάδισμα να το πετύχει στο πεδίο της μάχης.
Αυτό άλλωστε έκανε ξεκάθαρο με δήλωση του και ο Βλαντίμιρ Πούτιν. «Αν το Κίεβο δεν επιθυμεί να επιλύσει το ζήτημα ειρηνικά, η Ρωσία θα επιτύχει όλους τους στόχους της με τη χρήση βίας», ανέφερε ο Ρώσος πρόεδρος.
Το βασικό ερώτημα που θα πρέπει να απαντηθεί στην συνάντηση Ζελένσκι – Τραμπ είναι αν οι Αμερικανοί έχουν σκοπό να πιέσουν τη Ρωσία προκειμένου η περιοχή του Ντονμπάς να γίνει αποστρατικοποιημένη ζώνη ή οικονομική ζώνη ελεύθερου εμπορίου υπό την επίβλεψη των ΗΠΑ. Αυτό θα απαιτούσε τόσο από την Ουκρανία όσο και από την Ρωσία να αποσύρουν τα στρατεύματά τους από την περιοχή.
Αυτή η πρόταση έχει εκνευρίσει την Μόσχα καθώς φέρεται να θεωρεί ότι ο Ζελένσκι θέτει όρους που γνωρίζει εκ των πραγμάτων ότι οι Ρώσοι δεν μπορούν ποτέ να αποδεχτούν. Είναι δεδομένο ότι ο Ρώσος πρόεδρος θέλει να φύγει από την πρώτη γραμμή του πολέμου νικητής και μία απόσυρση των στρατιωτών του από το Ντονμπάς δεν του επιτρέπει να κηρύξει τη νίκη υπέρ της Ρωσίας.
Τα δύσκολα ερωτήματα στον Ζελένσκι για εκλογές και δημοψήφισμα
Από την αρχή της ανάληψης των καθηκόντων του ο Ντόναλντ Τραμπ πιέζει τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι για τη διενέργεια εκλογών στην Ουκρανία. Ο Ζελένσκι εξελέγη για πρώτη φορά πρόεδρος το 2019. Η πενταετής θητεία του επρόκειτο να λήξει τον Μάιο του 2024, αλλά οι εκλογές έχουν ανασταλεί καθώς η χώρα έχει κηρυχθεί σε κατάσταση πολέμου από τον Φεβρουάριο του 2022.
Στη συνάντηση στη Φλόριντα αναμένεται να τεθεί και πάλι το ζήτημα των εκλογών. Γι’ αυτό και ο Ζελένσκι έσπευσε να προτείνει το δημοψήφισμα σε περίπτωση που υπάρξει ειρηνευτική συμφωνία. Ζητήματα όπως η ανακήρυξη του Ντονμπάς σε αποστρατικοποιημένη ζώνη θα πρέπει με βάση το ουκρανικό Σύνταγμα να τεθούν σε δημοψήφισμα και να έχουν την έγκριση του ουκρανικού λαού.
Ωστόσο ο Ουκρανός πρόεδρος αναμένεται να προσπαθήσει να αποφύγει το ζήτημα με το επιχείρημα ότι οι εκλογές και το δημοψήφισμα προϋποθέτουν κατάπαυση πυρός εκ μέρους της Ρωσίας αφού ουδείς πολίτης μπορεί να πάει στις κάλπες εν μέσω πυρών.
Μιλώντας σε δημοσιογράφους νωρίτερα αυτό το μήνα, ο Ζελένσκι είπε ότι οι εκλογές θα μπορούσαν να διεξαχθούν μέσα στις επόμενες 60 έως 90 ημέρες, εάν οι ΗΠΑ και οι άλλοι σύμμαχοι είναι σε θέση να εγγυηθούν την ασφάλεια της ψηφοφορίας.
Ο άσος στο μανίκι του Τραμπ
Ο Γερμανός εμπειρογνώμονας σε θέματα ασφάλειας Πίτερ Νιούμαν είπε στην γερμανική εφημερίδα Bild ότι εκτιμά πως είναι απίθανο η συνάντηση Τραμπ – Ζελένσκι να οδηγήσει σε «μια σημαντική εξέλιξη που θα εξυπηρετούσε τα συμφέροντα της Ουκρανίας».
Ο Νιούμαν εξήγησε ότι ο Αμερικανός πρόεδρος δεν θεωρεί τον Ζελένσκι ισότιμο εταίρο. «Για τον ίδιο, η Ουκρανία αποτελεί απλώς ένα εμπόδιο στην ομαλοποίηση των σχέσεων με τη Ρωσία, που είναι ο πραγματικός γεωπολιτικός στόχος του Τραμπ», δήλωσε ο Νιούμαν.
Ο Αμερικανός πρόεδρος είπε στο Politico ότι ο Ζελένσκι δεν έχει τίποτα εάν δεν συμφωνήσει ο ίδιος. Πράγματι στη συνάντηση στη Φλόριντα θα κριθεί αν ο Τραμπ σκοπεύει να ασκήσει πίεση στην Μόσχα, η οποία θεωρεί ότι εάν δεν την ευνοήσουν οι διπλωματικοί όροι θα συνεχίσει τον πόλεμο στην πρώτη γραμμή.
Οι ΗΠΑ έχουν έναν εξαιρετικό άσσο στο μανίκι τους που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν για να οδηγήσουν τους Ρώσους να κάνουν υποχωρήσεις. Αυτός ο άσος είναι οι πύραυλοι Τόμαχοκ που θέλουν να πάρουν στα χέρια τους οι Ουκρανοί και θα τους βοηθούσαν να πλήξουν ενεργειακές εγκαταστάσεις βαθιά μέσα σε ρωσικό έδαφος.
«Το ερώτημα για εμένα είναι αν ο πρόεδρος Τραμπ έχει την όρεξη να χρησιμοποιήσει το πλεονέκτημα που έχει στην πραγματικότητα να υποχρεώσει τον πρόεδρο Πούτιν στο διαπραγματευτικό τραπέζι», είπε ο στρατιωτικός αναλυτής του δικτύου Sky News, Σον Μπελ.
Και συνέχισε: «Οι πύραυλοι Τόμαχοκ θα δώσουν την ικανότητα να στοχεύσουν βαθιά μέσα στην Ρωσία. Αφού ο πρόεδρος Τραμπ είχε ανακοινώσει ότι το σκέφτεται (σ.σ. να δώσει πυραύλους Τόμαχοκ στην Ουκρανία) ο πρόεδρος Πούτιν είχε μία τρίωρη τηλεφωνική συζήτηση μαζί του μετά την οποία ο Τραμπ φάνηκε να χάνει την όρεξη να χρησιμοποιήσει αυτά τα όπλα. Είναι πολύ ξεκάθαρο ότι θα ήταν πολύ αποτελεσματικοί στην στόχευση της ενέργειας (σ.σ. στη Ρωσία) και επομένως στο να σταματήσουν την χρηματοδότηση του πολέμου του Πούτιν. Αυτό θα έκανε πολύ δύσκολη τη ζωή του προέδρου Πούτιν».
