Ο ιός του κίτρινου μωσαϊκού της αμπέλου απειλεί σοβαρά τους αμπελώνες της Ουγγαρίας, με οινοποιούς και ειδικούς να εκφράζουν φόβους ακόμη και για το μέλλον της παραγωγής κρασιού στη χώρα. Η ασθένεια, που έχει εξαπλωθεί σχεδόν σε όλες τις οινοπαραγωγικές περιοχές, πλήττει ιδιαίτερα τους μικρούς παραγωγούς, ενώ η πολιτεία βρίσκεται αντιμέτωπη με έντονη κριτική για καθυστερημένες αντιδράσεις.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο Ούγγρος οινοποιός Βίκτορ Κέσλερ, ο οποίος αναγκάστηκε να ξεριζώσει νεαρά αμπέλια έπειτα από μόλις τρεις συγκομιδές, όταν κανονικά η διάρκεια ζωής τους θα έπρεπε να φτάνει τουλάχιστον τα 25 χρόνια. Τα αμπέλια μολύνθηκαν από τον ιό flavescence dorée, που απειλεί αμπελώνες σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ο ίδιος εξήγησε ότι, παρά τους ψεκασμούς, η προσπάθεια προστασίας συχνά αποδεικνύεται ανεπαρκής. «Ψεκάζουμε τον αμπελώνα μας για να τον προστατεύσουμε, αλλά είναι μάταιο: τα έντομα που μεταφέρουν την ασθένεια μετακινούνται σε αμπελώνες που δεν έχουν μολυνθεί ή σε άγρια αμπέλια που βρίσκονται κοντά και επιστρέφουν μολυσμένα», δήλωσε ο 45χρονος στο AFP.

Η Ουγγαρία, που κατατάσσεται ως ο 14ος μεγαλύτερος παραγωγός κρασιού παγκοσμίως σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Αμπέλου και Οίνου (OIV), διαθέτει ιστορικές οινοπαραγωγικές περιοχές όπως το Τοκάι, το οποίο έχει αναγνωριστεί από την UNESCO. Ο ίδιος ο OIV χαρακτηρίζει τον ιό του κίτρινου μωσαϊκού ως «μία από τις πιο επικίνδυνες ασθένειες» για τους αμπελώνες σήμερα. Η μετάδοση γίνεται κυρίως μέσω του αμερικανικού σκαθαριού της αμπέλου, ενός παρασίτου που έχει εξαπλωθεί τα τελευταία χρόνια στην κεντρική Ευρώπη.

Οι ειδικοί συνδέουν την εξάπλωση της νόσου με την παραμέληση αμπελιών, τους θερμότερους χειμώνες λόγω της κλιματικής αλλαγής και τη διακοπή χρήσης επικίνδυνων φυτοφαρμάκων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η μόλυνση, που συνήθως εμφανίζεται με αποχρωματισμένα φύλλα, μειώνει δραστικά την παραγωγικότητα των αμπελιών, χωρίς να υπάρχει γνωστή θεραπεία, αν και δεν είναι επιβλαβής για τον άνθρωπο. Στην Ουγγαρία, η ασθένεια εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 2013, όμως, σύμφωνα με επικριτές, δεν αντιμετωπίστηκε με την απαιτούμενη σοβαρότητα παρά μόνο φέτος, όταν καταγράφηκε σε 21 από τις 22 οινοπαραγωγικές περιοχές της χώρας.

Η τελευταία έξαρση επηρέασε έντονα μικρούς παραγωγούς όπως τον Κέσλερ, ο οποίος το 2010 μετέτρεψε τους οικογενειακούς αμπελώνες στους λόφους της πόλης Ζαλαζένγκροτ σε επιχείρηση που προμηθεύει άλλους οινοπαραγωγούς με νεαρά αμπέλια. Φέτος, λόγω του υψηλού ποσοστού μόλυνσης, αναγκάστηκε να ξεριζώσει μισό εκτάριο από τον αμπελώνα του, συνολικής έκτασης τεσσάρων εκταρίων. Μαζί με άλλους οινοποιούς, ένωσαν τις δυνάμεις τους το καλοκαίρι για να προειδοποιήσουν για τον κίνδυνο. «Αν δεν το πάρουμε σοβαρά, θα μπορούσε να εξαφανίσει την παραγωγή σταφυλιών της Ουγγαρίας», προειδοποίησε ο Γιάνος Φρίτμαν, επικεφαλής του Εθνικού Συμβουλίου Κοινοτήτων Οινοπαραγωγών, σε πρόσφατη ετήσια διάσκεψη.

Ο Φρίτμαν ανέφερε ότι η βιομηχανία αιφνιδιάστηκε από την επιδημία και τόνισε: «Παλαιότερα, οι οινοποιοί δεν ήταν αρκετά ανήσυχοι, πολλοί δεν γνώριζαν καν τα συμπτώματα». Τον Σεπτέμβριο, η κυβέρνηση διέθεσε περίπου 10 εκατομμύρια ευρώ για την ανίχνευση και τον περιορισμό της νόσου. Σύμφωνα με το υπουργείο Γεωργίας, επιθεωρητές έλεγξαν περίπου 8.700 εκτάρια αμπελώνων και συνέλεξαν χιλιάδες δείγματα, ενώ το ίδιο το υπουργείο υποστήριξε ότι τα μέτρα που είχαν ληφθεί «επιβράδυναν» την εξάπλωση της νόσου τα τελευταία χρόνια.

Παρά ταύτα, ορισμένοι ειδικοί θεωρούν ότι οι πόροι για την πρόληψη δεν ήταν επαρκείς. Ο ειδικός φυτοπροστασίας Γκέγκερλι Γκάσπαρ ανέφερε ότι το αρμόδιο τμήμα της αρχής ασφάλειας τροφίμων NEBIH είναι «υποστελεχωμένο και υποχρηματοδοτούμενο». Στην περιοχή του Μόνορ, κοντά στη Βουδαπέστη, δεν πραγματοποιήθηκαν τυχαίοι έλεγχοι για έξι χρόνια, ενώ η αξιολόγηση δειγμάτων καθυστερεί λόγω έλλειψης εργαστηριακών δυνατοτήτων. Ο ίδιος σημείωσε ότι η απουσία επαρκούς επιστημονικής βάσης είχε «καταστροφικές συνέπειες», καθώς έχασε όλα τα αμπέλια του από τη νόσο, προσθέτοντας ότι οι δημοφιλείς ποικιλίες σταφυλιών της χώρας δεν εμφανίζουν πάντα τα κλασικά συμπτώματα. «Το μεγαλύτερο παράπονό μου είναι ότι το μάθαμε αυτό τώρα, εν μέσω της κρίσης… Τι έκαναν οι ερευνητές τα τελευταία 12 χρόνια;», διερωτήθηκε.

Την ίδια ώρα, η ερευνήτρια Ελίζα Ανγκελίνι από το Ιταλικό Κέντρο Έρευνας Αμπελουργίας και Οινολογίας τόνισε ότι οι αμπελώνες της Ουγγαρίας θα χρειαστεί να μάθουν να ζουν με τον ιό, όπως συμβαίνει ήδη στη Γαλλία και την Ιταλία. Η ίδια υπογράμμισε ότι οι επιδημίες κυρίως ελέγχονται και δεν προλαμβάνονται, εξηγώντας πως «η ασθένεια συνήθως ανακαλύπτεται σε μια νέα περιοχή κατά μέσο όρο τέσσερα χρόνια μετά τη μόλυνση, όταν είναι ήδη πολύ αργά για να εξαλειφθεί».

Ο Βίκτορ Κέσλερ παραδέχθηκε ότι συχνά η μάχη με την ασθένεια μοιάζει «απελπιστική», ωστόσο εμφανίστηκε συγκρατημένα αισιόδοξος για το μέλλον. «Αλλά αν εμπλακούν το κράτος και οι τοπικές Αρχές, τότε μπορούμε να πετύχουμε», κατέληξε.

Πηγή: AFP