Το άρθρο αναλύει την έντονη αντίδραση των Ευρωπαίων απέναντι στο σχέδιο του Ντόναλντ Τραμπ για την Ουκρανία, το οποίο φαίνεται να παρακάμπτει τις ευρωπαϊκές θέσεις και να ευνοεί τις ρωσικές απόψεις.
Το σχέδιο του Τραμπ προβλέπει την παραχώρηση ουκρανικών εδαφών στη Ρωσία και αποκλείει την είσοδο της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, προκαλώντας ανησυχία για την ασφάλεια της περιοχής.
Επιπλέον, το σχέδιο περιλαμβάνει τη χρήση των «παγωμένων» ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για την ανασυγκρότηση της Ουκρανίας υπό αμερικανική ηγεσία, με τις ΗΠΑ να λαμβάνουν το 50% των κερδών, γεγονός που εξοργίζει τους Ευρωπαίους, καθώς υπονομεύει τις προσπάθειές τους για χρηματοδότηση της Ουκρανίας.
Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εκφράζουν την απογοήτευσή τους, με κάποιους να χαρακτηρίζουν τις προτάσεις του Τραμπ και του απεσταλμένου του, Στιβ Γουίτκοφ, ως σκανδαλώδεις και ανεδαφικές.
Πιο αναλυτικά
«Τι συνέβη στην Αλάσκα;», αναρωτιέται άρθρο του βρετανικού δικτύου BBC για τη συνάντηση του Ντόναλντ Τραμπ με τον Βλαντίμιρ Πούτιν πριν από περίπου τρεις μήνες στο Άνκορατζ, όταν ο Αμερικανός πρόεδρος έστρωσε το κόκκινο χαλί για τον Ρώσο ομόλογό του.
Το ίδιο, όμως, θα έπρεπε να αναρωτιούνται και οι Ευρωπαίοι, δηλαδή αν τελικά στην Αλάσκα συζητήθηκε και υπήρξε άτυπη συμφωνία μεταξύ του Τραμπ και του Πούτιν για την Ουκρανία. Τότε ο Αμερικανός πρόεδρος είχε δηλώσει ότι έγινε «σημαντική πρόοδος» αλλά αρνήθηκε να δώσει στη δημοσιότητα λεπτομέρειες.
Η λεγόμενη «Συμμαχία των Προθύμων» όλο αυτό το διάστημα έχει επιδοθεί σε μία διπλωματία κατευνασμού και κολακείας προς τον Αμερικανό πρόεδρο αλλά φάνηκε ότι και πάλι βρέθηκε ενώπιον τετελεσμένων. Για μία ακόμη φορά οι Ευρωπαίοι βλέπουν τον Τραμπ να τους παρακάμπτει και να παρουσιάζει ένα σχέδιο ειρήνης που αποδέχεται τις βασικές απόψεις της Ρωσίας για τον τερματισμό του πολέμου.
Συγκεκριμένα οι τρεις βασικές θέσεις των Ευρωπαίων που τελικά δεν αποδέχεται το σχέδιο Τραμπ είναι οι εξής:
⦁ Η Ε.Ε. ήθελε οι διαπραγματεύσεις για την ειρήνη να γίνουν σε δύο φάσεις, πρώτα με μία κατάπαυση πυρός και μετά με μία οριστική συμφωνία για ειρήνη που θα έδινε στην Ουκρανία τις απαραίτητες εγγυήσεις ασφαλείας. Ο Τραμπ δεν κάνει καμία αναφορά σε κατάπαυση των εχθροπραξιών, την οποία απέρριπτε και η Μόσχα. Μάλιστα οι Ρώσοι πίεζαν για μία συνολική και οριστική λύση.
⦁ Οι Ευρωπαίοι δεν μπορούσαν να αποδεχτούν καμία προσάρτηση από την Ρωσία των ουκρανικών εδαφών που κατέχει ο ρωσικός στρατός. Αν συμβεί κάτι τέτοιο θα πρόκειται ουσιαστικά για τεμαχισμό της Ουκρανίας. Το σχέδιο Τραμπ προβλέπει ότι θα παραχωρηθεί στη Ρωσία ολόκληρη η στρατηγικής σημασίας περιοχή του Ντονμπάς, μαζί με τα εδάφη που βρίσκονται υπό τον έλεγχο του ουκρανικού στρατού.
⦁ Η είσοδος της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ δεν γίνεται δεκτή καθώς αποτελεί «κόκκινο πανί» για τη Μόσχα, η οποία επέμενε και για τη μείωση του μεγέθους των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας αλλά και του αμυντικού εξοπλισμού της. Το σχέδιο Τραμπ προωθεί και τα δύο αυτά σημεία.
Οι Ευρωπαίοι τον περασμένο Αύγουστο προειδοποιούσαν ότι η επιθετικότητα της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας «έχει ευρύτερες επιπτώσεις για την ευρωπαϊκή και διεθνή ασφάλεια». Με απλά λόγια μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από την Ρωσία το 2014 η Μόσχα επιτέθηκε ξανά στην Ουκρανία και γι’ αυτό αρκετοί στην Ευρώπη ανησυχούν ότι μία συμφωνία που παραχωρεί εδάφη στην Ρωσία αφήνει ευάλωτο το Κίεβο σε νέες επιθέσεις από τον ρωσικό στρατό.
Επιπλέον οι εδαφικές παραχωρήσεις στη Ρωσία έστω και αν είναι de facto, δηλαδή στην πράξη και όχι de jure, σημαίνει ότι δημιουργεί ένα κακό νομικό προηγούμενο. Δίνει, δηλαδή, κάλυψη νομιμότητας σε όσους ηγέτες επιτίθενται σε άλλες χώρες για να προσαρτήσουν ξένα εδάφη.
Έξαλλοι οι Ευρωπαίοι με το σχέδιο του Τραμπ να βγάλει χρήματα από τα «παγωμένα» ρωσικά περιουσιακά στοιχεία
Ο Ντόναλντ Τραμπ επιπλέον δημιούργησε ένα σοβαρό εμπόδιο στις διαπραγματεύσεις που διεξάγονται στην Ευρώπη και ενδεχομένως υπονόμευσε τις προσπάθειες για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας, προκειμένου να διατηρήσει την άμυνα της έναντι της Ρωσίας.
Εδώ και μήνες, αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσπαθούν να βρουν έναν τρόπο να χρησιμοποιήσουν τα περίπου 140 δισεκατομμύρια ευρώ από «παγωμένα» περιουσιακά στοιχεία του ρωσικού κράτους που βρίσκονται κυρίως στο Βέλγιο, για να υποστηρίξουν την πολεμική προσπάθεια του Κιέβου. Η Ουκρανία κινδυνεύει να μείνει χωρίς χρήματα στα ταμεία της από την αρχή του 2026 και το θέμα πιέζει.
Οι διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες βρίσκονται τώρα σε εξαιρετικά ευαίσθητο στάδιο, σύμφωνα με διπλωμάτες που επικαλείται το αμερικανικό περιοδικό Politico. Aνώτατοι αξιωματούχοι προσπαθούν να καταρτίσουν ένα νομικό κείμενο που θα επιτρέπει τη χρήση των δεσμευμένων ρωσικών κεφαλαίων για τη χορήγηση δανείου στην ουκρανική κυβέρνηση.
Ωστόσο, το σχέδιο Τραμπ περιλαμβάνει μια άλλη ιδέα για τη χρήση των ρωσικών κεφαλαίων στις προσπάθειες ανασυγκρότησης υπό την ηγεσία των Αμερικανών, μόλις επιτευχθεί εκεχειρία. Σύμφωνα με το σχέδιο, οι ΗΠΑ θα λάβουν το «50%» των κερδών από αυτή τη δραστηριότητα.
Πολλοί διπλωμάτες και αξιωματούχοι της ΕΕ δήλωσαν στο Politico ότι φοβούνται ότι οι προτάσεις του απεσταλμένου του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, θα καταστρέψουν τις πιθανότητες να συμφωνηθεί η πρόταση δανείου από τις 27 κυβερνήσεις της ΕΕ. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες ήλπιζαν να οριστικοποιήσουν τη συμφωνία για το δάνειο στην Ουκρανία στην Σύνοδο Κορυφής τον Δεκέμβριο.
Πρώην αξιωματούχος της Γαλλίας, είπε ανώνυμα στο αμερικανικό περιοδικό ότι η ιδέα του Γουίτκοφ «είναι, φυσικά, σκανδαλώδης». «Οι Ευρωπαίοι εξαντλούνται προσπαθώντας να βρουν μια βιώσιμη λύση για να χρησιμοποιήσουν τα περιουσιακά στοιχεία προς όφελος των Ουκρανών και ο Τραμπ θέλει να επωφεληθεί από αυτά. Αυτή η πρόταση είναι πιθανό να απορριφθεί από όλους», δήλωσε ο εν λόγω αξιωματούχος.
Τι ακριβώς προβλέπει το σχέδιο Τραμπ για τα ρωσικά κεφάλαια
Οι λεπτομέρειες του αμερικανικού σχεδίου δεν είναι καθόλου σαφείς. Ωστόσο, το κείμενο των 28 σημείων του Αμερικανού προέδρου καθιστά σαφές ότι η κυβέρνηση Τραμπ έχει σχέδια για τα δεσμευμένα κεφάλαια, με 100 δισεκατομμύρια δολάρια να «επενδύονται σε προσπάθειες υπό την ηγεσία των ΗΠΑ για την ανασυγκρότηση και τις επενδύσεις στην Ουκρανία», όπως αναφέρεται στο έγγραφο. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα λάβουν το 50% των κερδών από αυτή τη δραστηριότητα. Η Ευρώπη θα προσθέσει άλλα 100 δισεκατομμύρια δολάρια για να αυξήσει το συνολικό ποσό των επενδύσεων που διατίθενται για την ανάκαμψη της Ουκρανίας. Τα δεσμευμένα ρωσικά κεφάλαια που βρίσκονται στην Ευρώπη θα αποδεσμευτούν», αναφέρει το σχέδιο.
Σύμφωνα με το σχέδιο, τα υπόλοιπα «παγωμένα» ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα επενδυθούν σε «ένα ξεχωριστό επενδυτικό όργανο των ΗΠΑ και της Ρωσίας, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί για κοινά αμερικανο-ρωσικά επενδυτικά έργα σε τομείς που ενισχύουν την παγκόσμια σταθερότητα και τα αμοιβαία οικονομικά συμφέροντα».
«Ο Γουίτκοφ χρειάζεται να δει έναν ψυχίατρο»
Ένας ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ στις Βρυξέλλες χλεύασε την αμερικανική ιδέα για τα ρωσικά κεφάλαια και σημείωσε πως ανεξάρτητα από το τι θέλει ο Τραμπ, ο Αμερικανός πρόεδρος δεν έχει την εξουσία να «ξεπαγώσει» περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται στην Ευρώπη. Σύμφωνα με το Politico, ένας αξιωματούχος κράτους της Ε.Ε. άρχισε να χρησιμοποιεί ιδιαίτερες βρισιές για να περιγράψει την άποψή του για την κατάσταση.
Ένας άλλος ανώτερος πολιτικός της ΕΕ είπε στο περιοδικό: «Ο Γουίτκοφ χρειάζεται να δει έναν ψυχίατρο».
