Η Κομισιόν (Ευρωπαϊκή Επιτροπή) παρουσίασε την Τετάρτη το σχέδιό της για την στρατιωτική κινητικότητα, με βασικό στόχο τη διευκόλυνση της γρήγορης και ομαλής μετακίνησης στρατευμάτων, εξοπλισμού και στρατιωτικών μέσων σε όλη την Ευρώπη. Παράλληλα, παρουσίασε τις προτάσεις της για τη θωράκιση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας με έναν «Οδικό Χάρτη Μετασχηματισμού της Αμυντικής Βιομηχανίας της ΕΕ».

«Στρατιωτικό Σένγκεν»

Το σχέδιο φιλοδοξεί να δημιουργήσει έναν ενιαίο ευρωπαϊκό χώρο στρατιωτικής κινητικότητας έως το 2027, που θα φέρει την Ευρώπη πιο κοντά σε ένα «Στρατιωτικό Σένγκεν» και θα καταστήσει ταχύτερη, ασφαλέστερη και πιο συντονισμένη τη μετακίνηση στρατευμάτων και στρατιωτικού εξοπλισμού σε όλη την Ευρώπη.

Για να επιτευχθεί αυτό σχεδιάζονται κανόνες και διαδικασίες για τις διασυνοριακές στρατιωτικές μετακινήσεις, που θα έχουν μέγιστο χρόνο επεξεργασίας, τις 3 ημέρες, όπως και απλούστευση των τελωνειακών διαδικασιών.

Ο Ευρωπαίος Επίτροπος Βιώσιμων Μεταφορών και Τουρισμού Απόστολος Τζιτζικώστας δήλωσε ότι το πακέτο στρατιωτικής κινητικότητας της Κομισιόν «σηματοδοτεί ένα αποφασιστικό βήμα για την ενίσχυση της ικανότητας της Ευρώπης να ανταποκρίνεται σε κρίσεις ασφαλείας».

Υπογράμμισε ότι η προετοιμασία πρέπει να γίνεται από τώρα, με ισχυρά δίκτυα logistics που εξασφαλίζουν γρήγορη μετακίνηση στρατευμάτων και εξοπλισμού μέσω δρόμων, γεφυρών, σιδηροδρομικών γραμμών, λιμανιών και αεροδρομίων.

«Όταν θέλεις να υπερασπιστείς μια ήπειρο, πρέπει να μπορείς να κινηθείς γρήγορα — και γι’ αυτό δημιουργούμε το στρατιωτικό Σένγκεν», είπε.

Οι διάδρομοι κινητικότητας

Επιπλέον, αναβαθμίζονται βασικοί διάδρομοι στρατιωτικής κινητικότητας της ΕΕ και δίνεται έμφαση στην προστασία των στρατιωτικών υποδομών, αλλά και προστασία από την κυβερνοασφάλεια από στοχευμένες επενδύσεις. Σε αυτό το πεδίο γίνεται συγκεκριμένη αναφορά στην ενεργειακή ασφάλεια και την ετοιμότητα σε περίοδο ειρήνης και σε περίοδο κρίσης.

Δημιουργείται Δεξαμενή Αλληλεγγύης και  Ψηφιακό Σύστημα Πληροφόρησης Στρατιωτικής Κινητικότητας, που θα συγκεντρώνουν και θα προετοιμάζουν την κοινή χρήση των στρατιωτικών δυνατοτήτων κινητικότητας για τα κράτη μέλη.

Βασικό στοιχείο για την επιτυχία του σχεδίου αποτελεί η ενίσχυση της διακυβέρνησης και του συντονισμού, με μια νέα Ομάδα Μεταφορών Στρατιωτικής Κινητικότητας και μια ενισχυμένη επιτροπή του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών να καθοδηγούν την εφαρμογή και να παρακολουθούν την ετοιμότητα, με την υποστήριξη εθνικών συντονιστών, διασυνοριακών στρατιωτικών μεταφορών σε κάθε κράτος μέλος.

Ο προϋπολογισμός για τη στρατιωτική κινητικότητα «Συνδέοντας την Ευρώπη» για την περίοδο 2028–2034 ανέρχεται σε 17,65 δισ. ευρώ και περιλαμβάνει 500 έργα που αφορούν σημεία συμφόρησης και δύσκολα περάσματα κατά μήκος των διαδρόμων.

Ανατρεπτική καινοτομία

Το σχέδιο που παρουσιάστηκε σήμερα περιλαμβάνει τον «Οδικό Χάρτη Μετασχηματισμού της Αμυντικής Βιομηχανίας της ΕΕ» στοχεύοντας στην επιτάχυνση και τον εκσυχρονισμό της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, μέσα από την «απελευθέρωση της ανατρεπτικής καινοτομίας για την αμυντική ετοιμότητα».

Το στοίχημα συνδέεται με την επιτάχυνση και χρήση προηγμένων τεχνολογιών στις στρατιωτικές δυνατότητες και για την υλοποίησή του ορίζονται τέσσερις άξονες. Την υποστήριξη επενδύσεων σε αμυντικές εταιρείες, την επιτάχυνση της ανάπτυξης νέων τεχνολογιών, τη διεύρυνση της πρόσβασης σε αμυντικές δυνατότητες και την ενίσχυση δεξιοτήτων για τη διατήρηση του τεχνολογικού πλεονεκτήματος της Ευρώπης.

Η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ Κάγια Κάλας στην παρουσίαση του σχεδίου από την Κομισιόν αναφέρθηκε στο χτύπημα που δέχθηκε η Ουκρανία στα σύνορα της με την Πολωνία και τόνισε ότι «όλο αυτό αυξάνει τον συναγερμό στην ΕΕ» και σε αυτό συμβάλλει το σχέδιο για την άμυνα, που παρέχει μεγαλύτερη προστασία, γιατί διασφαλίζει ότι οι απαραίτητες δυνάμεις θα βρίσκονται στο σωστό σημείο, τη σωστή στιγμή». «Στόχος του σχεδίου είναι να προστατεύσουμε τα σύνορά μας» ,δήλωσε από την πλευρά της για το σχέδιο η Εκτελεστική Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Χένα Βίρκουνεν.

Σενάρια πολέμου

Στο σχέδιο γίνεται αναφορά στον πόλεμο της Ουκρανίας και τις εξελίξεις στις αμυντικές τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, τα κβαντικά συστήματα, τα drones και οι διαστημικές τεχνολογίες που αναδιαμορφώνουν το πεδίο της μάχης.

Οι Επίτροποι ρωτήθηκαν για την ετοιμότητα της ΕΕ αλλά και για τα συνέρια πολέμου. Προετοιμάζεται η Ευρώπη για πόλεμο; Η απάντηση είναι όχι, αλλά για να υπερασπιστούμε την ειρήνη, πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για πόλεμο» δήλωσε ο κ. Τζιτζικώστας.

«Τα στρατεύματα κερδίζουν τις μάχες και η διοικητική μέριμνα (logistics) τον πόλεμο», δήλωσε ο Επίτροπος Άμυνας και Διαστήματος Αντριους Κουμπίλιους. Ο ίδιος τόνισε ότι η μεγαλύτερη καινοτομία του προγράμματος είναι ότι αποτελεί ένα νομικό εργαλείο για θέσπιση κανόνων στα 27 κράτη μέλη, με το οποίο ρυθμίζεται η στρατιωτική κινητικότητα.

Το σχέδιο για τη στρατιωτική κινητικότητα που θα υποβληθεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για την έγκρισή του, εντάσσεται στη Λευκή Βίβλο για την Ευρωπαϊκή Άμυνα- Ετοιμότητα 2030, σε συνδυασμό με τα σχέδια ReArm Europe- Readiness 2030 και αποτελεί ένα φιλόδοξο αμυντικό πακέτο για την ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της ΕΕ.