Το εκλογικό αποτέλεσμα στην Ολλανδία σηματοδοτεί μια ιδιαίτερα ευχάριστη ημέρα για τους φιλοευρωπαϊκούς κεντρώους της Ευρώπης, καθώς φαίνεται ότι οι πολίτες στράφηκαν προς έναν νέο ηγέτη, με ξεκάθαρο προσανατολισμό υπέρ της ΕΕ.

Σύμφωνα με το Politico, ο 38χρονος Ρομπ Γέτεν, επικεφαλής του φιλοευρωπαϊκού κόμματος «Δημοκρατία 66» (D66), σημείωσε σημαντική άνοδο τις τελευταίες ημέρες της προεκλογικής εκστρατείας και φαίνεται ότι έχει καλές πιθανότητες να γίνει πρωθυπουργός – ο νεότερος στην ιστορία της χώρας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και ο πρώτος ανοιχτά ομοφυλόφιλος υποψήφιος που αναλαμβάνει τη θέση αυτή.

Το Politico επισημαίνει ότι ο ακροδεξιός λαϊκιστής Γκερτ Βίλντερς, που είχε κερδίσει στις εκλογές του 2023 προβάλλοντας την αποχώρηση από την ΕΕ, έχασε σχεδόν το 1/3 των ψηφοφόρων του έπειτα από 11 χαοτικούς μήνες για το «Κόμμα της Ελευθερίας» (PVV) στον κυβερνητικό συνασπισμό.

«Ανάσα» στις Βρυξέλλες

Σύμφωνα με έναν ανώνυμο διπλωμάτη της ΕΕ, «πολλοί στην φούσκα των Βρυξελλών θα καλωσορίσουν την άνοδο ενός mainstream, φιλοκυβερνητικού και μεταρρυθμιστικού κόμματος. Οι Ολλανδοί έχουν πολλά να συνεισφέρουν στην ΕΕ».

Ωστόσο, όπως σχολιάζει το Politico, οι φιλοευρωπαϊκοί κεντρώοι της Ευρώπης δεν πρέπει να εφησυχάζουν.

Η τελική σύνθεση της νέας κυβέρνησης και τα σχέδια πολιτικής της δεν θα είναι σαφή για μήνες, ενώ οι γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ουκρανία, στη Μέση Ανατολή ή στον εμπορικό πόλεμο του Ντόναλντ Τραμπ με την Κίνα θα μπορούσαν να αλλάξουν δραματικά το πλαίσιο.

Όπως σημειώνει ο ίδιος διπλωμάτης, «είναι απαραίτητο για τη συνεργασία στην Ευρώπη να είναι η νέα κυβέρνηση σταθερή και ικανή να λαμβάνει τολμηρές αποφάσεις, δεδομένων των τρεχουσών γεωπολιτικών προκλήσεων που αντιμετωπίζει η Ευρώπη».

Ιστορική εκλογική νίκη

Σύμφωνα με το Politico, το κόμμα D66 δεν είχε ποτέ καλύτερη επίδοση στις ολλανδικές εκλογές: εφόσον ο Γέτεν αναλάβει το αξίωμα, θα είναι ο πρώτος πρωθυπουργός του κόμματος.

Ο ίδιος δήλωσε στο Politico ότι θέλει να φέρει την Ολλανδία πιο κοντά στην ΕΕ: «Θέλουμε να σταματήσουμε να λέμε ‘όχι’ ως προεπιλογή και να αρχίσουμε να λέμε ‘ναι’ στο να κάνουμε περισσότερα μαζί. Δεν μπορώ να τονίσω αρκετά πόσο κρίσιμη θα είναι η κατάσταση στην Ευρώπη αν δεν προχωρήσουμε περαιτέρω στην ολοκλήρωση».

Η ατζέντα του Γέτεν και οι φιλοδοξίες της ΕΕ

Στις Βρυξέλλες, αξιωματούχοι αναμένουν ότι η επόμενη ολλανδική κυβέρνηση θα διατηρήσει παρόμοια προσέγγιση σε βασικές πολιτικές: περιορισμούς στον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ, ενίσχυση της καταπολέμησης της μετανάστευσης, αύξηση του εμπορίου και της ανταγωνιστικότητας, και υποστήριξη της Ουκρανίας, παράλληλα με ενίσχυση της κοινής άμυνας.

Ένα πεδίο όπου τα πράγματα μπορεί να γίνουν περίπλοκα είναι η πολιτική για το κλίμα. Ο Γέτεν είναι δεσμευμένος στη δράση για το κλίμα και ενδέχεται να συνάψει συμφωνία με το κόμμα GreenLeft-Labor, που στις εκλογές ηγούνταν ο πρώην επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Πράσινου Σχεδίου, Φρανς Τίμερμανς.

Σύμφωνα με το Politico, ο τρόπος με τον οποίο οποιαδήποτε κυβέρνηση που θα ηγείται ο Γέτεν θα ισορροπήσει τη δράση για το κλίμα με την ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης θα είναι κρίσιμος για τις πολιτικές συζητήσεις στις Βρυξέλλες.

Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έχει περιορίσει ορισμένα μέτρα για το κλίμα εν μέσω παραπόνων από το φάσμα του κέντρου και τη δεξιά, ότι είναι ακριβά για καταναλωτές και επιχειρήσεις, αλλά επιδιώκει να τη στηρίξουν σε νέους στόχους μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2040.

Η στεγαστική κρίση και η μετανάστευση -δύο θέματα που αναφέρονται συχνά από ακροδεξιούς πολιτικούς- ήταν στο επίκεντρο των ολλανδικών εκλογών  και θα συνεχίσουν να είναι στην ατζέντα της ΕΕ, σύμφωνα με το Politico.

Ο Γέτεν χαρακτήρισε το αποτέλεσμα των εκλογών ιστορικό: «Αυτές είναι ιστορικές εκλογές γιατί δείξαμε όχι μόνο στην Ολλανδία αλλά και στον κόσμο ότι είναι δυνατό να νικηθεί η λαϊκιστική και ακροδεξιά στροφή. Είμαι πολύ πρόθυμος να συνεργαστώ με άλλα κόμματα για να ξεκινήσουμε έναν φιλόδοξο συνασπισμό το συντομότερο δυνατό».

Σε αγώνα δρόμου για κυβερνητικό συνασπισμό

Ωστόσο, το Politico σημειώνει ότι το αποτέλεσμα των εκλογών προκαλεί ανησυχία για τους φιλοευρωπαϊκούς κεντρώους. Οι ψηφοφόροι φαίνεται ότι αποφάσισαν την τελευταία στιγμή.

Ο Βίλντερς από 37 έδρες το 2023 αναμένεται να λάβει 26, ενώ το D66 του Γέτεν από 9 ανέβηκε επίσης στις 26, σύμφωνα με προκαταρκτική εκτίμηση του ANP. Το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (CDA) από 5 έδρες αναμένεται να πάρει 18.

Τα περισσότερα κόμματα δηλώνουν ότι δεν θα συνεργαστούν με τον Βίλντερς, καθιστώντας τον Γέτεν τον πιο πιθανό νέο πρωθυπουργό. Ο ίδιος ο Βίλντερς όμως δηλώνει ότι «δεν θα με ξεφορτωθείτε μέχρι να γίνω 80», σύμφωνα με το Politico, και μπορεί η περίοδος της αντιπολίτευσης να είναι η ιδανική για να επαναφέρει τις προκλητικές του εκστρατείες κατά του Ισλάμ, της μετανάστευσης και της ΕΕ.

Τέλος, το μέλλον του Τίμερμανς είναι επίσης αβέβαιο. Οι «Πράσινοι-Εργατικοί» αναμένεται να έχουν 20 έδρες (από 25 πριν) και ο Τίμερμανς παραιτήθηκε ως ηγέτης του κόμματος. Σύμφωνα με το Politico, ο ίδιος σχολίασε: «Είναι σαφές ότι, για όποιον λόγο, δεν κατάφερα να πείσω τον κόσμο να μας ψηφίσει. Ήρθε η ώρα να κάνω ένα βήμα πίσω και να μεταβιβάσω την ηγεσία της κίνησης στην επόμενη γενιά».

Το φιλοευρωπαϊκό προφίλ του Γέτεν μπορεί επίσης να του γυρίσει μπούμερανγκ στις επόμενες εκλογές, καθώς οι ευρωσκεπτικιστές θα έχουν έτοιμο επιχείρημα εάν αποτύχει να υλοποιήσει όσα υποσχέθηκε στους ψηφοφόρους, καταλήγει το Politico.