Με ευγένεια, αλλά χωρίς δεσμεύσεις, τουλάχιστον μπροστά στους δημοσιογράφους πραγματοποιήθηκε η συνάντηση των προέδρων ΗΠΑ και Τουρκίας με τις δύο πλευρές να επιδιώκουν συστηματικά να αποφύγουν τα θέματα στα οποία έχουν ριζικές διαφωνίες, όπως ο πόλεμος του Ισραήλ στην Γάζα.

Αν και δεν ήταν καθόλου σαφές το πιθανό αποτέλεσμα της συνάντησης, αυτή άρχισε μάλλον εγκάρδια με τον Ντονάλντ Τραμπ να αποκαλεί τον Ρετζέπ Ταγίπ  Ερντογάν επανειλημμένα, “σκληρό” – ένα δυνατό κομπλιμέντο που επιφυλάσσει για λίγους και εκλεκτούς συνομιλητές του.

Τα F-35

Όσον αφορά τα F-35, ωστόσο, δεν υπήρξαν πολλά περισσότερα από υποσχέσεις για “συζήτηση” της πιθανής πώλησης. Ωστόσο ο Τραμπ εξέφρασε την πεποίθηση ότι ο Ερντογάν θα πετύχει να πάρει αυτά που θέλει να αγοράσει.

Και οι δύο πλευρές έθεσαν από την αρχή τα αιτήματά τους. Η Τουρκία θέλει άρση των κυρώσεων και αγορά μαχητικών αεροσκαφών. Ο Τραμπ ερωτηθείς αν θα άρει τις κυρώσεις είπε «ακόμα και απόψε αν είναι επιτυχής η συνάντηση»

Ο Τραμπ, από την πλευρά του, κατέστησε σαφές ότι θέλει η Τουρκία να σταματήσει να αγοράζει ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Μαζί με την Ινδία και την Κίνα, η Τουρκία συγκαταλέγεται μεταξύ των μεγαλύτερων πελατών της Μόσχας για εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Το πώς μπορεί να το κάνει αυτό η Τουρκία -όταν μόνο αυτό το φυσικό αέριο αποτελεί το 41% των συνολικών εισαγωγών της- είναι ασαφές.

Το μεγάλο παζάρι

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι δύο ηγέτες επιδόθηκαν σε ένα μεγάλο παζάρι, τομέας για τον οποίον οι Τούρκοι πολιτικοί φημίζονται ως προς την δεινότητά τους. Ο Τραμπ το επιβεβαίωσε: Ο Ερντογάν “χρειάζεται ορισμένα πράγματα και εγώ χρειάζομαι ορισμένα πράγματα”, δήλωσε ο Τραμπ και πρόσθεσε: “Θα καταλήξουμε σε ένα συμπέρασμα”, είπε.

Η Τουρκία εμποδίζεται εδώ και χρόνια να αγοράσει αμερικανικά F-35. Το 2019 αποβλήθηκε από ένα πρόγραμμα όπου παρήγαγε εξαρτήματα για το πολεμικό αεροσκάφος, αφού απέκτησε συστήματα αεράμυνας από τη Ρωσία.

“Το καλύτερο πράγμα που θα μπορούσε να κάνει είναι να μην αγοράζει πετρέλαιο και φυσικό αέριο από τη Ρωσία”, είπε ο Τραμπ. “Αν το έκανε αυτό, αυτό θα ήταν το καλύτερο πράγμα”.

Απέφυγαν τα αγκάθια

Ερωτηθείς για πιθανές διαφωνίες με τον Ερντογάν σχετικά με την πολιτική στην Γάζας, ο Τραμπ κατάφερε να αποφύγει κάθε είδους δημόσια κριτική, λέγοντας ότι δεν γνωρίζει τη στάση του Ερντογάν.

Αυτή την εβδομάδα, ο Ερντογάν κατέστησε αυτή τη στάση εξαιρετικά σαφή – δύο φορές.  Στην ομιλία του στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, ο Ερντογάν κάλεσε τον κόσμο να “σταθεί όρθιος στο πλευρό των καταπιεσμένων Παλαιστινίων στο όνομα της ανθρωπότητας”. Άλλωστε η έχθρα του με το Ισραήλ και τον πρωθυπουργό Νετανιάχου είναι γνωστή.

Και στην συνέντευξή του στο Fox, ο Ερντογάν είπε ρητά ότι “η γενοκτονία προκαλείται από τον Νετανιάχου”, κάτι που είναι μια πολύ διαφορετική άποψη από εκείνη της κυβέρνησης Τραμπ.
Όταν αναφέρθηκε το ευρύτερο θέμα της Γάζας, ο Τραμπ εξέφρασε επανειλημμένα την αισιοδοξία του ότι μια συμφωνία είναι “κοντά”.  Και εδώ, είναι πολύ λιγότερο σαφές τι τον κάνει να πιστεύει κάτι τέτοιο.

Οι φιλοφρονήσεις

Ο Τραμπ πρόσθεσε ότι πιστεύει ότι ο Ερντογάν χαίρει σεβασμού τόσο από τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι όσο και από τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, πράγμα που σημαίνει ότι θα μπορούσε να έχει “μεγάλη επιρροή” στον πόλεμο “αν το θέλει”.

Είπε ακόμα ότι θα ήθελε να δεν τον Ερντογάν να έχει ρόλο στην επίλυση της εμπόλεμης κρίσης στην Ουκρανία. Ο Τραμπ ξεκαθάρισε απολύτως στον Ερντογάν ότι θέλει να σταματήσει να αγοράζει ρωσικό πετρέλαιο. Είπε ότι αυτή η κίνηση θα μπορούσε να είναι ένας τρόπος να βοηθήσει στην επίλυση του πολέμου στην Ουκρανία.

Το τρίγωνο Πούτιν-Ερντογάν-Τραμπ

Ο Ερντογάν και ο Πούτιν έχουν μια περίπλοκη και τεταμένη σχέση. Έχουν επεκτείνει τη συνεργασία τους σε πολλούς τομείς από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία, παρόλο που η Τουρκία έχει προμηθεύσει το Κίεβο με μη επανδρωμένα αεροσκάφη.

Και οι δύο άνδρες επιθυμούν παραγωγικές σχέσεις με τις ΗΠΑ, αλλά είναι επίσης παρόμοιοι στο να αποκρούουν οποιαδήποτε σημαντική επιρροή από τους Αμερικανούς – οπότε μένει να δούμε πώς θα ανταποκριθεί ο Ερντογάν σε αυτό το αίτημα πετρελαίου από τον Τραμπ.

Ο Αμερικανός πρόεδρος επαίνεσε επίσης τον Ερντογάν ως τον άνθρωπο που είναι υπεύθυνος για το πώς η Συρία και ο κόσμος ξεφορτώθηκαν τον δικτάτορα Άσαντ.

Όσο οι κάμερες ήταν ανοιχτές η συνάντηση δεν είναι καθόλου κακή για τον Ερντογάν.

Η Θεολογική Σχολή της Χάλκης

Ο Τούρκος πρόεδρος δεν μίλησε πολύ. Είπε πάντως ότι ο ίδιος και ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ θα συζητούσαν για την Θεολογική Σχολή της Χάλκης, η οποία είναι κλειστή εδώ και καιρό στην Τουρκία, μαζί με τις πωλήσεις ισχυρών αεροσκαφών F-35 και F-16. Προφανώς είναι μία από τις παραχωρήσεις που έχει σκεφτεί να κάνει, αλληθωρίζοντας και προς την Αθήνα, για να πάρει τα αεροπλάνα.

Ο Ερντογάν πρόσθεσε ότι θα μιλήσει για το θέμα με τον πατριάρχη Βαρθολομαίο, επικεφαλής της Ορθόδοξης Εκκλησίας, όταν επιστρέψει στην Τουρκία.

Ο Τραμπ απάντησε ότι πρόσφατα είχε συναντήθηκε με το προσωπικό της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας. “Θα ήθελαν πραγματικά να έχουν κάποια βοήθεια”, είπε ο Τραμπ. “Χρειάζονται κάποια βοήθεια. Και είπα ότι θα το αναφέρω”, απάντησε.

Οι 2 ενεργειακές συμφωνίες

Μετά την ολοκλήρωση της συνάντηση, ο Υπουργός Ενέργειας και Φυσικών Πόρων Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ ανακοίνωσε την υπογραφή του Μνημονίου Συνεργασίας Στρατηγικής Πολιτικής Πυρηνικής Συνεργασίας μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ, λέγοντας: «Έχουμε ξεκινήσει μια νέα διαδικασία που θα εμβαθύνει περαιτέρω τη βαθιά ριζωμένη και πολυδιάστατη συνεργασία μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας».

Ο δημοσιογράφος Ζαφέρ Σαχίν, κατά τη διάρκεια εκπομπής του CNN TÜRK, παρέθεσε τις δηλώσεις του υπουργού Ενέργειας και Φυσικών Πόρων Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ και ανακοίνωσε την υπογραφή και δεύτερης συμφωνίας για το φυσικό αέριο,  μεταξύ Τουρκίας και Ηνωμένων Πολιτειών.

Σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού Μπαϊρακτάρ, η συμφωνία φυσικού αερίου με τις ΗΠΑ θα φέρει αμερικανικό Υγροποιημένο φυσικό αέριο  στην Τουρκία (LNG) ήδη από αυτόν τον χειμώνα. Η συμφωνία θα συνεχιστεί μέχρι το 2045 και είναι ένας τρόπος για να μετριάσει αν όχι να σταματήσει η Τουρκία την προμήθεια υδρογονανθράκων από την Ρωσία. 

Σπουδαία συνάντηση

Ο Τραμπ συνόδευσε τον πρόεδρο Ερντογάν στην εξώπορτα του Λευκού Οίκου. Όταν η λιμουζίνα αποχώρησε, ο Τραμπ στράφηκε προς τις κάμερες. Οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν πώς ήταν η συνάντηση. Ο Αμερικανός πρόεδρος σήκωσε τον αντίχειρα και είπε “σπουδαία”.  Το μεγάλο παζάρι είχε ολοκληρωθεί.