Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, και ο Πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν, θα ταξιδέψουν στη σύνοδο κορυφής της Παρασκευής στην αμερικανική πολιτεία της Αλάσκας, έχοντας διαφορετικές προτεραιότητες, καθώς προετοιμάζονται για συνομιλίες σχετικά με τον τερματισμό του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Ο Πούτιν παραμένει σταθερός στην επιθυμία του να κατακτήσει ουκρανικό έδαφος, ενώ ο Τραμπ δεν έχει κρύψει την πρόθεσή του να λειτουργήσει ως παγκόσμιος ειρηνοποιός.

Ωστόσο, και οι δύο μπορεί να βλέπουν και άλλες ευκαιρίες, όπως η διπλωματική αποκατάσταση του Πούτιν στη διεθνή σκηνή. Οι προθέσεις του Τραμπ είναι πιο δύσκολο να εκτιμηθούν, καθώς πρόσφατα έχει κάνει αμφιταλαντευόμενες δηλώσεις για τον Ρώσο ομόλογό του.

Τι θέλει ο Πούτιν

Ο Πούτιν επιδιώκει διεθνή αναγνώριση… και ακόμα περισσότερα. Το πρώτο πράγμα που θέλει είναι κάτι που ήδη του έχει δοθεί στην ουσία. Αναγνώριση. Και του έχει δοθεί από την ισχυρότερη χώρα του κόσμου, τις ΗΠΑ. Οι δυτικές προσπάθειες απομόνωσης του Ρώσου ηγέτη έχουν αποτύχει.

Αυτό αποδεικνύουν η πραγματοποίηση της υψηλού επιπέδου συνάντησης και στην συνέχεια  η κοινή συνέντευξη Τύπου που έχει ανακοινώσει το Κρεμλίνο. Το Κρεμλίνο μπορεί να υποστηρίξει ότι η Ρωσία έχει επιστρέψει στο «τραπέζι» της παγκόσμιας πολιτικής σκηνής.

Ο Πούτιν όχι μόνο εξασφάλισε μια σύνοδο κορυφής ΗΠΑ–Ρωσίας, αλλά και έναν ιδανικό τόπο διεξαγωγής: την Αλάσκα.  Η Αλάσκα προσφέρει πολλά στο Κρεμλίνο.

• Ασφάλεια, γιατί στο πλησιέστερο σημείο, η ηπειρωτική Αλάσκα απέχει μόλις 90 χλμ. από τη ρωσική Τσουκότκα. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν μπορεί να φτάσει εκεί χωρίς να πετάξει πάνω από «εχθρικές» χώρες.
• Απόσταση από την Ουκρανία και την Ευρώπη: Αυτό ευθυγραμμίζεται με την πρόθεση του Κρεμλίνου να παρακάμψει το Κίεβο και τους Ευρωπαίους ηγέτες, διαπραγματευόμενο απευθείας με την Αμερική.
• Ιστορικό συμβολισμό: Η πώληση της Αλάσκας από τη τσαρική Ρωσία στις ΗΠΑ τον 19ο αιώνα χρησιμοποιείται από τη Μόσχα για να δικαιολογήσει την προσπάθειά της να αλλάξει σύνορα δια της βίας τον 21ο αιώνα.

Ωστόσο, ο Πούτιν θέλει περισσότερα από απλή αναγνώριση και συμβολισμούς: θέλει νίκη.  Επιμένει ότι η Ρωσία πρέπει να διατηρήσει όλα τα εδάφη που έχει καταλάβει στις τέσσερις ουκρανικές περιοχές (Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα) και ότι το Κίεβο πρέπει να αποσυρθεί από τα τμήματα που εξακολουθούν να ελέγχονται από την Ουκρανία.

Για την Ουκρανία αυτό είναι απαράδεκτο. «Οι Ουκρανοί δεν θα παραδώσουν τη γη τους στον κατακτητή», δηλώνει ο πρόεδρος της χώρας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

Το Κρεμλίνο το γνωρίζει. Όμως, αν εξασφαλίσει την υποστήριξη του Τραμπ για τις εδαφικές του απαιτήσεις, ενδέχεται να υπολογίζει ότι η άρνηση της Ουκρανίας θα οδηγήσει τον Τραμπ να κόψει κάθε στήριξη στο Κίεβο, ενώ η Ρωσία και οι ΗΠΑ θα προχωρούν σε βελτίωση των σχέσεων και οικονομική συνεργασία.

Υπάρχει, βέβαια, και ένα άλλο σενάριο: Η ρωσική οικονομία πιέζεται, το δημοσιονομικό έλλειμμα αυξάνεται και τα έσοδα από τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου μειώνονται. Αν τα οικονομικά προβλήματα ωθήσουν τον Πούτιν να τερματίσει τον πόλεμο, το Κρεμλίνο μπορεί να κάνει συμβιβασμούς.

Προς το παρόν, πάντως, δεν υπάρχουν τέτοια σημάδια – οι Ρώσοι αξιωματούχοι συνεχίζουν να δηλώνουν ότι η Ρωσία διατηρεί την πρωτοβουλία στο πεδίο της μάχης.

Τι επιδιώκει ο Τραμπ

Ο Τραμπ αναζητά την ευκαιρία να διεκδικήσει πρόοδο προς την ειρήνη. Ο Τραμπ είχε υποσχεθεί κατά την προεκλογική εκστρατεία του 2024 ότι ο τερματισμός του πολέμου στην Ουκρανία θα ήταν εύκολος και θα μπορούσε να το πετύχει μέσα σε λίγες μέρες.

Αυτή η υπόσχεση σκιάζει τις προσπάθειές του να επιλύσει τη σύγκρουση, καθώς από την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο ταλαντεύεται μεταξύ απογοήτευσης για τους Ουκρανούς και για τους Ρώσους.

Τον Φεβρουάριο επέκρινε έντονα τον Ζελένσκι σε μια δραματική συνάντηση στον Λευκό Οίκο και αργότερα ανέστειλε προσωρινά τη στρατιωτική βοήθεια και την ανταλλαγή πληροφοριών με την Ουκρανία.

Τους τελευταίους μήνες υπήρξε πιο επικριτικός προς την αδιαλλαξία του Πούτιν και τις επιθέσεις του σε άμαχους, ανακοινώνοντας προθεσμίες για νέες κυρώσεις κατά της Ρωσίας και άλλων χωρών που συνεργάζονται μαζί της. Την περασμένη Παρασκευή ήταν η πιο πρόσφατη προθεσμία — και, όπως και στις προηγούμενες, ο Τραμπ τελικά έκανε πίσω.

Τώρα φιλοξενεί τον Ρώσο πρόεδρο σε αμερικανικό έδαφος και μιλά για «ανταλλαγή εδαφών» κάτι που η Ουκρανία φοβάται ότι μπορεί να σημαίνει παραχωρήσεις εδαφών με αντάλλαγμα την ειρήνη.

Οι συνεχείς μεταβολές στη στάση και τις δηλώσεις του Τραμπ θολώνουν το τοπίο για το τι πραγματικά θέλει από τη συνάντηση της Παρασκευής με τον Πούτιν.

Αυτή την εβδομάδα προσπάθησε να μειώσει τις προσδοκίες, ίσως αναγνωρίζοντας έμμεσα τις περιορισμένες πιθανότητες για ουσιαστική πρόοδο, με μόνο ένα μέρος του πολέμου παρόν. Την Δευτέρα είπε ότι η σύνοδος θα είναι μια «συνεδρία γνωριμίας» και πως θα καταλάβει αν μπορεί να κλείσει συμφωνία με τον Πούτιν «μάλλον μέσα στα πρώτα δύο λεπτά».

Την Τρίτη, η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Καρολάιν Λέβιτ, ενίσχυσε αυτό το μήνυμα, χαρακτηρίζοντας τη σύνοδο «συνεδρία ακρόασης». Και σήμερα είπε ότι είναι αισιόδοξος, την ώρα που το Κρεμλίνο τηρούσε επιφυλακτική στάση.

Ο απρόβλεπτος ειρηνοποιός

Με τον Τραμπ, καλό είναι να περιμένει κανείς το απρόβλεπτο. Ο Ζελένσκι και Ευρωπαίοι ηγέτες μίλησαν μαζί του την Τετάρτη, προσπαθώντας να διασφαλίσουν ότι δεν θα κάνει συμφωνία με τον Πούτιν την οποία η Ουκρανία δεν θα δεχθεί. Ένα πράγμα είναι ξεκάθαρο σχεδόν όλη τη χρονιά: ο Τραμπ θα ήθελε να είναι ο άνθρωπος που θα τερματίσει τον πόλεμο.

Στην εναρκτήρια ομιλία του είχε δηλώσει ότι θα ήθελε η μεγαλύτερη κληρονομιά του να είναι αυτή του «ειρηνοποιού». Δεν είναι μυστικό ότι επιθυμεί τη διεθνή αναγνώριση που συνοδεύει ένα Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης.

Ο Τραμπ δεν είναι άνθρωπος που χάνεται στις λεπτομέρειες. Όμως, αν υπάρξει ευκαιρία να ισχυριστεί ότι σημείωσε πρόοδο προς την ειρήνη στις συνομιλίες στο Άνκορατζ, θα την αρπάξει.
Ο Πούτιν, πάντα ικανός διαπραγματευτής, μπορεί να βρει τρόπο να του το επιτρέψει – φυσικά με όρους που θα ευνοούν τη Ρωσία.