Με την κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου και το κλίμα αβεβαιότητας να εντείνεται στον παγκόσμιο οικονομικό χάρτη, η Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλοι εταίροι αναζητούν πλέον ένα εμπορικό δίκτυο λιγότερο εξαρτώμενο από τις ΗΠΑ, αναφέρουν οι New York Times. Η ανακοίνωση Τραμπ για δασμούς 30% στις εισαγωγές της Ε.Ε., από την 1η Αυγούστου, πυροδότησε άμεση απάντηση από το μπλοκ των 27 κρατών-μελών, αλλά και μία ιστορική ευκαιρία για ανασύνταξη διεθνών εταιρικών σχέσεων.

Η επιβολή υψηλών δασμών από την Ουάσινγκτον οδηγεί πλέον τις χώρες του κόσμου να συσπειρωθούν μεταξύ τους και να απομακρυνθούν από τις Ηνωμένες Πολιτείες, η οποία πλέον αντιμετωπίζεται ως ασταθής και απρόβλεπτος εταίρος.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση -όπως και το Μεξικό- πληροφορήθηκε το Σάββατο, μέσω επιστολής-τελεσίγραφο από τον Ντόναλντ Τραμπ, την οποία δημοσίευσε στο Truth Social, ότι η Ουάσινγκτον θα της επιβάλει δασμούς 30% από την 1η Αυγούστου.

Η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι δεσμεύεται να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις, ξεκαθαρίζοντας την Κυριακή πως, ενώ η Ε.Ε. θα αναστείλει οποιοδήποτε αντίμετρο μέχρι τις αρχές Αυγούστου, θα συνεχίσει να επεξεργάζεται σχέδια για δυναμική απάντηση.

Ωστόσο, σύμφωνα με τους New York Times, αυτό δεν αποτελεί τη μοναδική στρατηγική της Ένωσης.

Όπως και πολλοί άλλοι εμπορικοί εταίροι των Ηνωμένων Πολιτειών, η Ευρώπη αναζητά πλέον πιο αξιόπιστους φίλους.

«Ζούμε σε ταραγμένους καιρούς, και όταν η οικονομική αβεβαιότητα συναντά τη γεωπολιτική αστάθεια, εταίροι όπως εμείς πρέπει να έρθουν πιο κοντά», δήλωσε την Κυριακή στις Βρυξέλλες η Φον ντερ Λάιεν σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον πρόεδρο της Ινδονησίας.

Την ώρα που ο Ντόναλντ Τραμπ απειλεί με δασμούς πολλές χώρες -συμπεριλαμβανομένης της Ινδονησίας- η Ε.Ε. εργάζεται για τη χαλάρωση των εμπορικών φραγμών και την εμβάθυνση των οικονομικών σχέσεων.

«Έχουμε, όπως γνωρίζετε, μια προσέγγιση δύο κατευθύνσεων. Ήμασταν πάντα σαφείς ότι προτιμάμε μια διαπραγματευτική λύση. Αυτό εξακολουθεί να ισχύει», δήλωσε επίσης η Πρόεδρος της Κομισιόν.

«Σε δύσκολους καιρούς, κάποιοι στρέφονται προς τα μέσα, στην απομόνωση και τον κατακερματισμό», είπε η Φον ντερ Λάιεν, και πρόσθεσε, απευθυνόμενη έμμεσα στους παγκόσμιους ηγέτες που έχουν αιφνιδιαστεί από τους δασμούς Τραμπ: «Είστε πάντα ευπρόσδεκτοι εδώ, και μπορείτε να βασίζεστε στην Ευρώπη».

Το πακέτο των ανασταλθέντων αντίμετρων, ύψους 21 δισ. ευρώ, θα επηρέαζε προϊόντα όπως η σόγια, οι μοτοσικλέτες και ο χυμός πορτοκαλιού. Τα δασμολογικά μέτρα αυτά είχαν ήδη ανασταλεί μια φορά και επρόκειτο να τεθούν σε ισχύ νωρίς το πρωί της Τρίτης.

Παράλληλα, ένα δεύτερο, ευρύτερο πακέτο που αφορά εξαγωγές 72 δισ. ευρώ -μεταξύ των οποίων αεροσκάφη και αυτοκίνητα- θα παρουσιαστεί τη Δευτέρα στους υπουργούς Εμπορίου της Ε.Ε., σύμφωνα με δύο Ευρωπαίους διπλωμάτες που μίλησαν υπό το καθεστώς της ανωνυμίας στο Politico.

Όπως σχολιάζουν οι Times, τα αντίμετρα μπορεί να αποτελούν μόνο το πρώτο βήμα – η σύσφιξη των δεσμών με άλλους συμμάχους ίσως αποδειχθεί ακόμη πιο σημαντική, μακροπρόθεσμα.

Τα δύο στρατόπεδα

Οι Times σχολιάζουν πως το σκηνικό που διαμορφώνεται είναι πλέον χαρακτηριστικό: από τη μία πλευρά οι ΗΠΑ, που προκαλούν αβεβαιότητα, τινάζοντας στον αέρα πολύμηνες διαπραγματεύσεις και κλιμακώνοντας τις απειλές περί δασμών, από την άλλη, η Ε.Ε. και άλλοι εταίροι των ΗΠΑ, που ενισχύουν τις μεταξύ τους σχέσεις και χαράσσουν έναν νέο παγκόσμιο εμπορικό χάρτη, ολοένα και λιγότερο εξαρτημένο από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

«Εμείς στη Νοτιοανατολική Ασία, και ιδιαίτερα η Ινδονησία, θεωρούμε την Ευρώπη εξαιρετικά σημαντική για τη διατήρηση της παγκόσμιας σταθερότητας», δήλωσε την Κυριακή ο Ινδονήσιος Πρόεδρος.

Αν και προέβλεψε ότι οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να είναι ο «παγκόσμιος ηγέτης», αναγνώρισε την ανάγκη διαφοροποίησης.

Οι εμπορικές σχέσεις είναι δύσκολο να αλλάξουν, αλλά όταν αναδιοργανωθούν πλήρως, δύσκολα επιστρέφουν στην αρχική τους μορφή – και αυτό ακριβώς συμβαίνει αυτή τη στιγμή.

Οι διαπραγματευτές της Ε.Ε. είχαν αφιερώσει μήνες σε αλλεπάλληλους κύκλους συνομιλιών με τους Αμερικανούς ομολόγους τους.

Έως τα μέσα της περασμένης εβδομάδας, οι Βρυξέλλες πίστευαν πως πλησίαζαν σε ένα κοινό πλαίσιο συμφωνίας: η Ευρώπη θα αποδεχόταν έναν βασικό δασμό 10%, με παράλληλη προσπάθεια εξασφάλισης εξαιρέσεων για στρατηγικούς τομείς. Όμως, την Πέμπτη, ο Τραμπ άρχισε να υπαινίσσεται ότι η Ε.Ε. -ένας από τους σημαντικότερους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ- θα λάμβανε μια επιστολή που θα προέβλεπε ενιαίο δασμό για όλους.

Σύμφωνα με τους New York Times, ο Λευκός Οίκος ενημέρωσε επισήμως τους Ευρωπαίους αξιωματούχους την Παρασκευή ότι τα σχέδιά τους είχαν καταρρεύσει. Και το Σάββατο, η κοινή γνώμη πληροφορήθηκε μέσω των κοινωνικών δικτύων ότι η Ε.Ε. θα υπόκειται σε δασμό 30%.

Ταυτόχρονα, ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι θα επιβάλει αντίστοιχο δασμό στα αγαθά του Μεξικού, ενώ ο Καναδάς θα υποστεί ελαφρώς υψηλότερο ποσοστό δασμών (35%).

Οι χώρες όπως η Ταϊλάνδη και το Μπανγκλαντές (35%) και η Βραζιλία (50%), μαζί με δεκάδες άλλους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, φαίνεται πως έχουν την ίδια μοίρα.

Αν και ο Τραμπ έχει υποχωρήσει στο παρελθόν από απειλές περί δασμών, και έχει υποδείξει την πρόθεσή του να διαπραγματευτεί μέχρι την ημερομηνία εφαρμογής της 1ης Αυγούστου, η ατμόσφαιρα γίνεται ολοένα και πιο εχθρική.

Ο Τραμπ αλλάζει τους κανόνες του παιχνιδιού

Ο Mujtaba Rahman, διευθυντής Ευρώπης στον οργανισμό Eurasia Group, δήλωσε πως ο Τραμπ «εργαλειοποιεί την αβεβαιότητα» για να εξαναγκάσει τους εταίρους του σε παραχωρήσεις, χαρακτηρίζοντας τις τελευταίες ανακοινώσεις ως «μια πλήρη αλλαγή των κανόνων του παιχνιδιού».

Η ανακοίνωση του Τραμπ ενίσχυσε ραγδαία τις φωνές στην Ευρώπη που ζητούν δυναμική απάντηση.

«Ο Τραμπ προσπαθεί να διχάσει και να εκφοβίσει την Ευρώπη», δήλωσε ο Μπράντο Μπενιφέι, επικεφαλής της αντιπροσωπείας για τις σχέσεις με τις ΗΠΑ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Προσπάθειες διαμόρφωσης νέου εμπορικού χάρτη

Από τότε που ο Τραμπ ξεκίνησε την προσπάθεια αναδιάρθρωσης του παγκόσμιου εμπορικού συστήματος, τον περασμένο Φεβρουάριο, η Ευρωπαϊκή Ένωση κινείται με ταχύ ρυθμό για την επίτευξη νέων εμπορικών συμφωνιών και την εμβάθυνση των υπαρχουσών.

Ο Καναδάς και η Ε.Ε. έχουν έρθει πιο κοντά. Παράλληλα, η Βρετανία και η Ε.Ε. έχουν κάνει επανεκκίνηση στη σχέση τους, πέντε χρόνια μετά την επίσημη αποχώρηση του Λονδίνου από την Ένωση.

Το μπλοκ εργάζεται για στενότερες εμπορικές σχέσεις με την Ινδία και τη Νότια Αφρική, καθώς και με χώρες της Νότιας Αμερικής και της Ασίας.

Σύμφωνα με τους New York Times, δεν είναι μόνο η Ευρωπαϊκή Ένωση που υιοθετεί αυτή τη στρατηγική.

Ο Καναδάς επίσης ενισχύει τους δεσμούς του με τη Νοτιοανατολική Ασία, ενώ η Βραζιλία και το Μεξικό επιδιώκουν να εμβαθύνουν τις σχέσεις τους με άλλα κράτη.

Αξιωματούχοι εξετάζουν ακόμη και την ιδέα οικοδόμησης εμπορικών πλαισίων που αποκλείουν τόσο τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και την Κίνα, η οποία κατηγορείται ευρέως για τα εργοστάσιά της που υπερπαράγουν και να πλημμυρίζουν τις παγκόσμιες αγορές με φθηνά προϊόντα.

Η Φον ντερ Λάιεν έχει προτείνει πρόσφατα τη διερεύνηση μιας νέας συνεργασίας μεταξύ της Ε.Ε. και μιας εμπορικής ομάδας 11 χωρών που περιλαμβάνει την Ιαπωνία, το Βιετνάμ και την Αυστραλία – αλλά όχι τις ΗΠΑ ή την Κίνα.

Όπως επισημαίνουν οι Times, το κρίσιμο ερώτημα είναι αν οι σύμμαχοι των ΗΠΑ θα κάνουν ένα βήμα παραπέρα: Αντί απλώς να συνεργάζονται περισσότερο μεταξύ τους και να αφήνουν τις ΗΠΑ εκτός, θα μπορούσαν να συσπειρωθούν για να τις αντιμετωπίσουν;

Οι μεγάλες οικονομίες θα μπορούσαν να εξετάσουν το ενδεχόμενο συντονισμένης απάντησης στον πρόσφατο γύρο δασμών του Τραμπ, σύμφωνα με τον Jacob Funk Kirkegaard, ανώτερο εταίρο του Bruegel, μιας δεξαμενής σκέψης οικονομικής πολιτικής με έδρα τις Βρυξέλλες.

«Αυτό είναι το λογικό», σχολίασε.