Μία περίεργη συμπεριφορά δείχνουν οι φάλαινες όρκα σε ολόκληρο τον κόσμο. Φαίνεται να κάνουν κινήσεις καλοσύνης προς τους ανθρώπους και να τους δίνουν «δώρα». Ωστόσο οι επιστήμονες δεν μπορούν να εξηγήσουν τα κίνητρα της συμπεριφοράς τους.

Από τα παγωμένα φιορδ της Νορβηγίας μέχρι τις ακτές της Νέας Ζηλανδίας οι όρκες προσεγγίζουν τους ανθρώπους που βρίσκονται σε πλοία ή στέκονται στις ακτές και τους προσφέρουν «δώρα» από το στόμα τους. Συνήθως πρόκειται για ψάρια, πουλιά, σαλάχια, κομμάτια κρέατος και χελώνες.

Τα περιστατικά που έχουν καταγραφεί είναι αρκετά για να θεωρηθούν μεμονωμένα. Συνολικά 34 τέτοιες περιπτώσεις έχουν καταγραφεί σε 6 διαφορετικούς πληθυσμούς φαλαινών. Γι’ αυτό και θεωρείται μία σκόπιμη συμπεριφορά που προκαλεί πολλά ερωτήματα. Οι φάλαινες αφού έδιναν τα «δώρα» παρέμεναν κοντά και φάνηκε να περιμένουν την αντίδραση των ανθρώπων που είχαν προσεγγίσει.

Κάποιοι άνθρωποι ενθουσιασμένοι αποφάσισαν να επιστρέψουν το φαγητό στις φάλαινες, αλλά εκείνες επέμεναν και το ξαναέδιναν στους ανθρώπους.

Τα ευρήματα της μελέτης αυτής της συμπεριφοράς στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Comparative Psychology. «Δεν γνωρίζουμε τον τελικό στόχο των περιπτώσεων που αναφέρονται εδώ ή ακόμη και αν υπήρχαν (σ.σ. τελικοί στόχοι). Αλλά οι φάλαινες-δολοφόνοι σε αιχμαλωσία είναι γνωστό ότι χρησιμοποιούν τα νεκρά θηράματα για να προσελκύσουν άλλα είδη και στη συνέχεια τα σκοτώνουν, αλλά δεν τα τρώνε πάντα», έγραψε στη μελέτη η ομάδα των επιστημόνων, με επικεφαλής τον Jared Towers του μη κερδοσκοπικού οργανισμού California Killer Whale Project.

Μία κορυφαία θεωρία που προσπαθεί να εξηγήσει την συγκεκριμένη συμπεριφορά αναφέρει ότι οι φάλαινες μπορεί να επιδεικνύουν «γενικευμένο αλτρουισμό», δηλαδή με απλά λόγια καλοσύνη χωρίς να περιμένουν ανταλλάγματα. Θεωρείται δηλαδή πιθανό οι όρκες να κάνουν μία πρόκληση φιλίας στους ανθρώπους δίνοντας μέρος της λείας τους χωρίς να περιμένουν αντάλλαγμα.

Οι φάλαινες έχει παρατηρηθεί ότι χρησιμοποιούν νεκρά θηράματα για να προσελκύσουν κοντά τους πουλιά για να τα σκοτώσουν. Στην περίπτωση των «δώρων» στους ανθρώπους, όμως, δεν παρατηρήθηκε καμία επιθετική συμπεριφορά από τις φάλαινες. Έτσι δεν θεωρείται καλή εξήγηση για την απόφαση τους να πλησιάσουν τους ανθρώπους.

Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι οι συγκεκριμένες φάλαινες έχουν «την ικανότητα να επιδεικνύουν σύνθετες και ποικίλες συμπεριφορές», οι οποίες είναι ελάχιστα κατανοητές από τουw ανθρώπους.

Σύμφωνα με την επιστημονική ομάδα της μελέτης, η πιο πιθανή εξήγηση για την συμπεριφορά των φαλαινών μπορεί να είναι πιο απλή. Οι φάλαινες όρκα είναι από την φύση τους άγρια θηλαστικά με μεγάλη περιέργεια και μπορεί να έδωσαν τα δώρα προκειμένου να μελετήσουν και να κατανοήσουν καλύτερα το ανθρώπινο είδος.

«Αυτή η συμπεριφορά μπορεί να αντιπροσωπεύει μερικές από τις πρώτες αναφορές οποιουδήποτε άγριου θηρευτή που χρησιμοποιεί σκόπιμα θήραμα και άλλα αντικείμενα για να διερευνήσει απευθείας την ανθρώπινη συμπεριφορά», ανέφεραν οι επιστήμονες. Το ενδιαφέρον είναι ότι στις 33 από τις 33 περιπτώσεις κατά τις οποίες οι φάλαινες έκαναν δώρα στους ανθρώπους, φάνηκε ότι οι όρκες περίμεναν μία απάντηση, μία αντίδραση από τους ανθρώπους.

Η προσφορά αντικειμένων στους ανθρώπους, κατέληξαν οι ερευνητές, «θα μπορούσε ταυτόχρονα να περιλαμβάνει ευκαιρίες για τις φάλαινες-δολοφόνους να εξασκήσουν την μαθημένη πολιτιστική συμπεριφορά, να εξερευνήσουν ή να παίξουν και με αυτόν τον τρόπο να μάθουν για εμάς, να μας χειριστούν ή να αναπτύξουν σχέσεις μαζί μας».