Έγκριτοι διεθνολόγοι γράφουν στην «R» για τον πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Ιράν και για τις επιπτώσεις του στη χώρα μας και στην ευρύτερη περιοχή.

Επιμέλεια: ΘΑΝΟΣ ΜΩΡΙΑΤΗΣ – ΠΗΓΗ: Realnews

Ο πόλεμος Ισραήλ – Ιράν που μαίνεται για δεύτερη εβδομάδα είναι πολύ πιθανό να αλλάξει δραματικά τον χάρτη της Μέσης Ανατολής, κάτι που θα έχει επιπτώσεις και για την Αθήνα που βρίσκεται στην πρώτη γεωπολιτική γραμμή. Οι εξελίξεις δεν αφήνουν τίποτε ανεπηρέαστο: στρατηγικοί αγωγοί, μεταναστευτικά κύματα, διπλωματικές ισορροπίες και απειλές για ενεργειακές και θεσμικές δομές της περιοχής επαναχαράσσονται. Οι Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος, Αθανάσιος Δρούγος, Σάββας Καλεντερίδης και Γιώργος Φίλης καταγράφουν στη Realnews τι αλλάζει και τι απειλείται, αλλά και ποια είναι η θέση της Ελλάδας σε αυτό το νέο τοπίο.

Αλ. Δεσποτόπουλος: «Αθήνα και Λευκωσία δεν είναι πια περιφερειακοί παρατηρητές»

Η στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, όπως αυτή εξελίσσεται με πρωτοφανή ένταση και διακινδύνευση, έχει ήδη μεταβάλει τις στρατηγικές σταθερές της ανατολικής Μεσογείου. Πρόκειται για μια διακρατική αντιπαράθεση που υπερβαίνει τα όρια της περιφερειακής έντασης και εισέρχεται στον πυρήνα των διεθνών σχέσεων ασφαλείας, του πυρηνικού ελέγχου και της πολυμερούς νομιμότητας. Εν μέσω αυτής της δραματικής ρευστότητας, η Ελλάδα και η Κύπρος, χώρες με αυξημένο θεσμικό και γεωπολιτικό βάρος, εκτίθενται εκ των πραγμάτων σε ένα σύνθετο φάσμα κινδύνων, το οποίο απαιτεί απόλυτη στρατηγική ετοιμότητα, επιχειρησιακή νηφαλιότητα και διπλωματική λεπτότητα.

Πρωτίστως, ανακύπτει η παράμετρος της μεταναστευτικής και ανθρωπιστικής ασφάλειας. Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει ήδη αναλάβει πρωτοβουλίες εκκένωσης Ισραηλινών πολιτών και τρίτων υπηκόων που επιχειρούν να απομακρυνθούν από τις εμπόλεμες περιοχές. Η Λευκωσία λειτουργεί de facto ως περιφερειακός κόμβος ασφαλούς διέλευσης, σε συνεργασία με ευρωπαϊκούς και διεθνείς εταίρους. Η Ελλάδα, με βάση τη γεωγραφική της εγγύτητα, την επιχειρησιακή της ικανότητα και τη θεσμική της φερεγγυότητα, καθίσταται δυνητικά συμμέτοχη σε ανάλογες επιχειρήσεις, εφόσον απαιτηθεί. Τυχόν εμπλοκή ενέχει σοβαρές επιπλοκές ασφαλείας, ιδίως εφόσον εκληφθεί από την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν ως έμμεση στρατιωτική διευκόλυνση προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους. Η ρητορική της Τεχεράνης αφήνει ήδη υπαινιγμούς για την πιθανότητα στοχοποίησης κρατών που φιλοξενούν ή υποστηρίζουν επιχειρήσεις μεταφοράς ή ανεφοδιασμού. Υπό αυτή την έννοια, η Ελλάδα και η Κύπρος δύνανται να μετατραπούν, όχι αυθαίρετα αλλά εξ αντικειμένου, σε δυνητικούς στόχους ενός στρατιωτικού ή κυβερνο πολεμικού πλήγματος, εάν παρερμηνευθεί ο ρόλος τους ως λετουργική ουδετερότητα.

Δεύτερον, καθίσταται απολύτως εμφανής η διαρθρωτική τρωτότητα της ενεργειακής και γεωπολιτικής υποδομής της ανατολικής Μεσογείου. Οι αγωγοί φυσικού αερίου, οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης και επεξεργασίας υδρογονανθράκων, καθώς και τα θαλάσσια δίκτυα μεταφοράς, ενδέχεται να περιέλθουν σε συνθήκες επισφαλούς λειτουργίας. Οι θαλάσσιοι διάδρομοι που διασχίζουν τη Μεσόγειο συνιστούν ήδη ζωτικό τμήμα της ενεργειακής στρατηγικής της Ε.Ε. Σε ένα σκηνικό γενικευμένης ανάφλεξης, η διατήρηση της ακεραιότητας αυτών των διαδρόμων δεν είναι δεδομένη.

Επιπροσθέτως, η Κύπρος έχει κληθεί, και όχι αδίκως, να διαδραματίσει ρόλο διαμεσολαβητή, μεταφέροντας, κατά δήλωση της ίδιας της κυβέρνησής της, μηνύματα του Ιράν προς το Ισραήλ. Αν και η διπλωματία των καναλιών επικοινωνίας είναι θεμελιώδης, δεν εξαλείφει τον κίνδυνο παρερμηνείας, ιδίως όταν δεν συνοδεύεται από ρητή ευρωπαϊκή εγγύηση ασφάλειας.

Τρίτον, η θεσμική απουσία της Ευρωπαϊκής Ενωσης από τις εξελίξεις υπονομεύει τόσο την αξιοπιστία της κοινής εξωτερικής πολιτικής όσο και την αίσθηση στρατηγικής αλληλεγγύης των μελών της πρώτης γραμμής. Η Ε.Ε. δεν μπορεί να παραμένει σε κατάσταση θεσμικής σιωπής όταν δύο κράτη-μέλη της καθίστανται, έστω και δυνητικά, αποδέκτες στρατηγικής απειλής. Η αδράνεια δεν είναι ουδετερότητα· είναι παραίτηση από την πολιτική κυριαρχία του ευρωπαϊκού εγχειρήματος.

Εν κατακλείδι, η Ελλάδα και η Κύπρος δεν είναι πια περιφερειακοί παρατηρητές. Είναι κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, γεωστρατηγικοί κόμβοι ενεργειακής σταθερότητας και φορείς θεσμικής νομιμοποίησης. Οφείλουν να ενεργούν με γνώμονα όχι μόνον τη διαχείριση της κρίσης, αλλά την ιστορική τους ευθύνη να διαμορφώνουν πλαίσιο ασφάλειας, δημοκρατικής σταθερότητας και στρατηγικής αξιοπρέπειας. Και τούτο όχι εκ του ασφαλούς, αλλά μέσα στον κυκλώνα της Ιστορίας.

Αθ. Δρούγος: «Πολύπλευρες και διαχρονικές οι επιπτώσεις στην ευρύτερη περιοχή»

Η κατάσταση στη Μέση Ανατολή χειροτερεύει καθημερινά και, σε συνδυασμό με τον πόλεμο των 40 μηνών μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, προκαλεί σοβαρά ρήγματα και υποτροπές στις ήδη παραπαίουσες δομές της παγκόσμιας ασφάλειας, ενώ είναι έκδηλη η αγωνία σε ολόκληρο τον πλανήτη ότι τα χειρότερα είναι μπροστά μας.

Πέραν του πολέμου του Ισραήλ με τις επιμέρους μάχιμες οργανώσεις του λεγόμενου «Αξονα του κακού» (Λίβανος, Γάζα, Ιράκ, Υεμένη, ασαντική Συρία), η προληπτική αεροπορική επίθεση του Ισραήλ κατά του Ιράν διευρύνει κατά πολύ το φάσμα αντιπαράθεσης, ενώ υπάρχουν καταρρακτώδεις παράμετροι, όπως πολιτικές, οικονομικές, στρατιωτικές, ασύμμετρες, νομικές και όχι μόνο, που συνδέονται με το προληπτικό Δόγμα Μπέγκιν/μακράς χειρός του Τελ Αβίβ κατά κυρίως των πυρηνικών και άλλων εγκαταστάσεων γειτονικών χωρών (Ιράκ 1981, Συρία 2009 κ.ά.).

Τα νέα δόγματα, οι προηγμένες τεχνολογίες και η φύση των επιχειρήσεων έχουν δημιουργήσει νέα πεδία μάχης, που ήδη έχουν αρχίσει να τα αναλύουν περαιτέρω οι κορυφαίες αμερικανικές, βρετανικές, γαλλικές και νατοϊκές σχολές άμυνας και πολέμου. Σε αυτή την πολεμική φάση εμπλέκονται ανώτατοι διπλωματικοί, στρατιωτικοί και γεωστρατηγικοί αναλυτές και σοβαροί ξένοι στρατιωτικοί.

Πέραν των βομβαρδισμών, δεν είναι ξεκάθαρο σε τι στοχεύουν πραγματικά οι αντίπαλοι, τι γίνεται με τα επίμαχα θέματα διασποράς όπλων μαζικής καταστροφής, με τα επιμέρους χτυπήματα σε αστικές υποδομές πρωτοφανούς αγριότητας, με την ύπουλη ρωσική και κινεζική υβριδική στάση, καθώς και με τους χειρισμούς από έναν ανεπαρκή και κυκλοθυμικό Αμερικανό Πρόεδρο, που είναι δυστυχώς εκτός τόπου και χρόνου.

Για τη χώρα μας, που γεωγραφικά δεν απέχει πολύ από τα μέτωπα του πολέμου, οι ανησυχίες είναι μεγάλες. Η περιοχή της Μέσης Ανατολής, της ανατολικής Μεσογείου και του Μαγκρέμπ είναι σε κλιμακωτή διέγερση. Οι όποιες συμμαχίες είναι ευκαιριακές, ασταθείς και προβληματικές. Μαζική μετανάστευση πληθυσμών λαμβάνει χώρα. Κράτη της ευρύτερης περιοχής φλερτάρουν με όπλα και προγράμματα μαζικής καταστροφής. Το ΝΑΤΟ και η Ε.Ε. αντιμετωπίζουν σοβαρά εσωτερικά και εξωτερικά διλήμματα. Διεθνείς συνθήκες παραβιάζονται, ενώ πυρηνικά κράτη δεν σέβονται τις σημαντικές συνθήκες αφοπλισμού.

Το Ισραήλ, η Ινδία και το Πακιστάν δεν έχουν υπογράψει καμία από τις συμφωνίες που έχουν τη στήριξη του ΟΗΕ. Μπορεί το Φορντό να μην είναι Τσερνομπίλ ή Φουκουσίμα, αλλά η ρωσική συμπεριφορά στη Ζαπορίζια, αλλά και των Ισραηλινών σε Νατάνζ, Αράκ, Ισπαχάν και αλλού, έχει επιπτώσεις παντού. Συμπερασματικά, ο συγκεκριμένος πόλεμος ξύνει πολλές υπάρχουσες διαχρονικά πληγές στην ευρύτερη περιοχή. Εχει προεκτάσεις σε όλα τα μέτωπα, πολλές εκ των οποίων θα εμφανιστούν σύντομα σε ναυτική ασφάλεια, καταπολέμηση τρομοκρατίας, κυβερνοασφάλεια ,συμμαχίες, ενεργειακά, νέους εξοπλισμούς κ.ά.

Είναι καθοριστικής σημαίας να μελετήσουμε τους δύο συγκεκριμένους πολέμους πολιτικά, οικονομικά στρατιωτικο-τεχνολογικά, καθώς και να αποτρέψουμε τις επικείμενες λόγω Γάζας, Λιβάνου, Συρίας και Ιράν ριζοσπαστικοποιήσεις, βίαιες αντιδράσεις, νέες μορφές υβριδικών απειλών κ.ά. Η αεράμυνα και η αντιπυραυλική άμυνα θα πρέπει να είναι από τις πολύ άμεσες προτεραιότητες, ενώ τα χειρότερα είναι μπροστά μας. Αναφορικά με την τελευταία περίπτωση, ήταν επίκαιρη και σωστή η πρόσφατη σύσκεψη υπό τον ΥΕΘΑ Νίκο Δένδια και τον Α/ΓΕΕΘΑ, στρατηγό Δημήτριο Χούπη, στο υπουργείο Αμυνας.

Γ. Φίλης: «Το “Μεγάλο Παίγνιο” και η θέση του Ελληνισμού»

Οπως έχουμε επισημάνει σε παλαιότερες αναλύσεις μας, το δράμα που ξεκίνησε πριν από περίπου ενάμιση χρόνο με τη βάρβαρη τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς θα οδηγούσε, εάν όχι με μαθηματική ακρίβεια, τουλάχιστον με γεωπολιτική «λογική» στο δυσμενέστερο σενάριο για την ευρύτερη Μέση Ανατολή και όχι μόνο, το οποίο δεν ήταν άλλο από έναν πόλεμο Ισραήλ-Ιράν.

Η αλυσίδα των πολεμικών συγκρούσεων, η οποία ξεκίνησε από τη Λωρίδα της Γάζας, ενέπλεξε την Υεμένη και τους Χούθι, συνεχίστηκε στον Λίβανο με την εξάρθρωση της Χεσμπολάχ, επεκτάθηκε στη Συρία με την κατάρρευση του καθεστώτος Ασαντ και έφτασε τέλος στη μήτρα του «προβλήματος» κατά τους Ισραηλινούς, το Ιράν. Αυτό που βιώνει η περιοχή από τις ακτές της ανατολικής Μεσογείου έως και τα σύνορα του Πακιστάν είναι μια προσπάθεια του Ισραήλ να εξαρθρώσει και να καταστρέψει τον «σιιτικό διάδρομο», ο οποίος μέχρι πριν από λίγους μήνες εκτεινόταν από την Τεχεράνη έως τη Βηρυτό, τη Γάζα και τα στενά του Αντεν, με βασικούς πυλώνες τη -σουνιτική- Χαμάς, τη Χεσμπολάχ, τους Αλαουίτες του Ασαντ, τους Χούθι και τις σιιτικές πολιτοφυλακές του Ιράκ.

Ο σκοπός του Ισραήλ ήταν η κατάρρευση του εν λόγω άξονα και η καταστροφή των «αντιπροσώπων» (proxies) του Ιράν γύρω από τα σύνορά του. Το Ισραήλ «απομάκρυνε» το Ιράν από τα σύνορά του, ενώ ταυτόχρονα, με την ενίσχυση των Δρούζων και των Κούρδων σε Συρία και Βόρειο Ιράκ, στην ουσία «μετέφερε» τα δικά του σύνορα στο… Ιράν. Πλέον, η επίθεση στο κέντρο του σιιτικού άξονα ήταν θέμα χρόνου. Κρίνοντας από τις έως τώρα εξελίξεις επί του πεδίου, αλλά και τη ρητορική κυρίως των Ισραηλινών, εκτιμάται πως η καταστροφή του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν δεν είναι πλέον ο μόνος αντικειμενικός σκοπός της επιχείρησης, αλλά η συζήτηση περιστρέφεται στο κατά πόσο θα μπορεί το καθεστώς στην Τεχεράνη να μακροημερεύσει, κάτι το οποίο είναι και το πλέον σοβαρό ζήτημα αναφορικά με τις γεωπολιτικές ισορροπίες στην περιοχή. Οι ΗΠΑ αργά ή γρήγορα θα εμπλακούν ώστε να εξασφαλιστεί πως το Ιράν δεν θα αποτελεί πυρηνική απειλή στο μεσομακροπρόθεσμο μέλλον, κάτι το οποίο δεν είναι σίγουρο πως θα έβρισκε αντίθετη τη Μόσχα ή το Πεκίνο.

Τελικά θα ήθελαν η Ρωσία και η Κίνα να συνορεύουν με ένα ισλαμιστικό καθεστώς το οποίο θα διέθετε πυρηνικά; To ζήτημα, όπως φαίνεται και από δηλώσεις Ρώσων, έγκειται σε μια δυνητική αλλαγή καθεστώτος, η οποία θα μεταβάλει τον γεωπολιτικό προσανατολισμό του Ιράν προς τη Δύση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις γεωοικονομικές και γεωπολιτικές ισορροπίες στη νότια Ασία.

Με άλλα λόγια, βρισκόμαστε μπροστά στην αναβίωση του «Μεγάλου Παιγνίου» (Great Game), το οποίο τον 19ο αιώνα είχε να κάνει με τον ανταγωνισμό Μεγάλης Βρετανίας-Ρωσίας για τον έλεγχο των προσβάσεων στον Περσικό Κόλπο και την Ινδία, με μήλον της Εριδος το Ιράν και το Αφγανιστάν! Πώς επηρεάζεται η πατρίδα μας από τις εξελίξεις; Η λήξη του πολέμου και ένα φιλικότερο προς τη Δύση Ιράν θα διευκολύνουν τα μέγιστα την υλοποίηση του σχεδιαζόμενου εμπορευματικού, ενεργειακού, επικοινωνιακού και όχι μόνο διαδρόμου που ξεκινά από την Ινδία, περνά μέσα από τις φίλες χώρες του Κόλπου, τη Σ. Αραβία και τα ΗΑΕ, διέρχεται από το Ισραήλ και καταλήγει στην Ευρώπη μέσω της Κύπρου και της Ελλάδας, ο γνωστός IMEC (Ιndia-Middle East-Europe Corridor).

Το σχέδιο σκοπό έχει να μειώσει την εξάρτηση της Δύσης από την Κίνα, με την πατρίδα μας να παίζει καθοριστικό ρόλο και την Τουρκία να μην περιλαμβάνεται στον αρχικό σχεδιασμό. Μέσα στο συγκεκριμένο πλαίσιο η σχέση 3+1 αποκτά για τον Ελληνισμό (Ελλάδα και Κύπρο), όσο και για το Ισραήλ αλλά και για τις ΗΠΑ, τεράστια σημασία. Ας είμαστε ξεκάθαροι… Η Ελλάδα, η οποία μεταξύ άλλων την παρούσα περίοδο είναι και μη μόνιμο μέλος στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, επιθυμεί η σύγκρουση να λήξει το συντομότερο δυνατό και τα ζητήματα να διευθετηθούν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Ο Ελληνισμός δεν έχει λόγους να εμπλακεί σε μια διαμάχη με το Ιράν, έχει όμως κάθε λόγο να υποστηρίξει το Ισραήλ του οποίου τα συμφέροντα ασφαλείας στη Λεκάνη του Λεβάντε συμπίπτουν με τα δικά μας, αφού, πέραν της ανάσχεσης της τουρκικής επιθετικότητας, η «πυρηνικοποίηση» του Ιράν σημαίνει την έναρξη μιας πυρηνικής κούρσας εξοπλισμών, στην οποία έχει ξεκάθαρα δηλώσει πως θα εμπλακεί, μεταξύ άλλων, και η Τουρκία… Το θέλουμε, άραγε, αυτό;

Σ. Καλεντερίδης: «Περιοχές υπό ανασχεδιασμό»

Έτος 1916: Βρετανία και Γαλλία χωρίζουν τη Μέση Ανατολή σε κράτη-προτεκτοράτα και ζώνες επιρροής. Τότε, ο Γούντροου Ουίλσον κράτησε τις ΗΠΑ εκτός αυτής της περιοχής. Τις πρώτες δεκαετίες, γεωπολιτική επιρροή ασκούσαν σε μεγάλο βαθμό αυτές οι δύο προαναφερθείσες χώρες, ενώ κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου προστέθηκαν οι ΗΠΑ και η Σοβιετική Ενωση.

1979: Η επικράτηση του Αγιατολάχ Χομεϊνί το 1978 σήμανε τον εκμηδενισμό της επιρροής που ασκούσε επί σάχη η Δύση, με κύριες δυνάμεις τις ΗΠΑ και τη Βρετανία και την επικράτηση της λεγόμενης ισλαμικής επανάστασης. ΗΠΑ και Βρετανία «εκδικήθηκαν» τον Αγιατολάχ Χομεϊνί με τον καταστροφικό πόλεμο Ιράκ-Ιράν, που διήρκεσε από τις 22 Σεπτεμβρίου 1980 μέχρι τις 20 Αυγούστου 1988, χωρίς ιδιαίτερες ανατροπές.

1991: Επιχείρηση «Καταιγίδα της ερήμου». Οι ΗΠΑ δημιουργούν αεροπορικές βάσεις στην περιοχή, εκδιώκουν τον Σαντάμ Χουσεΐν από το Κουβέιτ και οδηγούν το Ιράκ σε τριχοτόμηση και δημιουργία de facto αυτόνομου κουρδικού κράτους. Μετά την ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν (2003), εγκρίνεται το νέο σύνταγμα του Ιράκ (2005), με το οποίο αναγνωρίζεται de jure το αυτόνομο κουρδικό κράτος.

2011: Αρχίζει η επιχείρηση ανατροπής του Μπασάρ αλ Ασαντ, όταν δυνάμεις αντιφρονούντων και ισλαμιστών τρομοκρατών, υποκινούμενες από τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, ξεκίνησαν έναν πόλεμο, που κατέληξε στην ανατροπή του στις 8 Δεκεμβρίου του 2024. Αμέσως μετά την έναρξη του πολέμου στη Συρία, οι Κούρδοι δημιούργησαν τα δικά τους αυτοδιοικούμενα καντόνια, για να καταλήξουν στη δημιουργία του δεύτερου de facto αυτόνομου κουρδικού κράτους, που διαθέτει στρατό περίπου 120.000 ανδρών και γυναικών, ο οποίος εξοπλίζεται και εκπαιδεύεται από τις ΗΠΑ.

2025: Το πρωί της 13ης Ιουνίου εκδηλώθηκε η επίθεση του Ισραήλ κατά του Ιράν, με 200 αεροσκάφη και άγνωστο αριθμό μη επανδρωμένων αεροσκαφών, τα οποία εκτοξεύθηκαν από βάση που είχαν δημιουργήσει οι μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ μέσα στο έδαφος του Ιράν. Αν κρίνει κανείς από το διάγγελμα του Ισραηλινού πρωθυπουργού Νετανιάχου, ο οποίος απευθυνόμενος στους πολίτες του Ιράν είπε ότι «η ημέρα της ελευθερίας θα έρθει», στόχος του Ισραήλ και των ΗΠΑ δεν είναι μόνο το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν αλλά και το ίδιο το καθεστώς του Χεμενεΐ.

Σε μια τέτοια περίπτωση αλλαγής καθεστώτος, είναι πολύ πιθανόν να έχουμε ένα τρίτο αυτόνομο κουρδικό κράτος στην περιοχή, σε περιοχές του ΝΔ Ιράν, όπου ήδη υφίσταται διοικητική περιφέρεια με το όνομα Κουρδιστάν. Το αναφέρουμε για στατιστικούς λόγους:

• Στο Νότιο Κουρδιστάν-Μπασούρ (βόρειο Ιράκ), όπου ήδη λειτουργεί το de jure αυτόνομο κράτος, κατοικούν περίπου οκτώ εκατομμύρια Κούρδοι.
• Στο Δυτικό Κουρδιστάν-Ροζάβα (ΒΑ Συρία), όπου ήδη λειτουργεί το de facto αυτόνομο κράτος, κατοικούν περίπου τρία εκατομμύρια Κούρδοι.
• Στο Ανατολικό Κουρδιστάν-Ροζχιλάτ (ΝΔ Ιράν), όπου κυοφορείται η ίδρυση ενός τρίτου αυτόνομου κουρδικού κράτους, κατοικούν οκτώ εκατομμύρια Κούρδοι.
• Στο Βόρειο Κουρδιστάν-Μπακούρ (ΝΑ Τουρκία), κατοικούν πάνω από είκοσι εκατομμύρια Κούρδοι.

Πόσες πιθανότητες υπάρχουν να αποφύγει η Τουρκία την ίδρυση του τέταρτου και μεγαλύτερου αυτόνομου κουρδικού κράτους;

Βαρόμετρο η διάρκεια του πολέμου

Τι υποστηρίζουν στην «R» οικονομολόγοι για τις επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία από τη σύρραξη στη Μέση Ανατολή

H διάρκεια και η ένταση της κρίσης στη Μέση Ανατολή θα διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο για το μέγεθος των οικονομικών επιπτώσεων που μπορεί να έχει η ελληνική οικονομία. Μέσα σε ένα κλίμα αβεβαιότητας, έντονη είναι η ανησυχία για τις επιπτώσεις στον πληθωρισμό, στον τουρισμό, στη ναυτιλία, στις μεταφορές και σε πολλούς ακόμη δυναμικούς κλάδους.

Μπορεί η ελληνική οικονομία να σημειώνει αξιοσημείωτες επιδόσεις, πολύ καλύτερες σε σχέση με αυτές που καταγράφονται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά με δύο πολέμους στα βόρεια και στα ανατολικά της χώρας δεν χωρά κανείς εφησυχασμός, σημειώνουν με παρέμβασή τους στη Realnews οι καθηγητές Οικονομικών Γιάννης Χαλικιάς και Λευτέρης Θαλασσινός.

Παράλληλα, ανησυχία επικρατεί και για πιθανή αύξηση του ενεργειακού κόστους από μια ενδεχόμενη σημαντική άνοδο της τιμής του πετρελαίου brent στις διεθνείς αγορές. Πάντως, μέχρι στιγμής, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Ανάπτυξης, οι τιμές των καυσίμων (αμόλυβδη βενζίνη και πετρέλαιο κίνησης) κατέγραψαν σε εβδομαδιαία βάση άνοδο της τάξης των 2 με 3 λεπτών του ευρώ ανά λίτρο.

Γ. Χαλικιάς: «Δεν υπάρχει καμία πολυτέλεια για εφησυχασμό»

Η κλιμάκωση της κρίσης στη Μέση Ανατολή προκαλεί εύλογο προβληματισμό στην κοινωνία για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στην ελληνική οικονομία. Μια οικονομία που τα τελευταία χρόνια καταγράφει σημαντικό ρυθμό ανάπτυξης, πολύ μεγαλύτερο σε σχέση με άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Μια οικονομία που κατάφερε να αναπτυχθεί τόσο κατά τη διάρκεια της ενεργειακής όσο και της υγειονομικής κρίσης.

Μια οικονομία που κατάφερε να θωρακιστεί αρκετά τα τελευταία χρόνια, κάτι το οποίο αποτυπώνεται και στα αξιοσημείωτα πλεονάσματα. Και όλα αυτά μάλιστα μετά από μια δεκαετή, πρωτοφανή οικονομική κρίση. Φυσικά, δεν χωρά αμφιβολία ότι δεν υπάρχει καμία πολυτέλεια για εφησυχασμό. Τουναντίον, η χώρα μας πρέπει να συνεχίσει την προσέλκυση επενδύσεων, την αύξηση των εξαγωγών, την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα αλλά και την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων.

Ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή δεν φαίνεται, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, να έχει ουσιαστικές επιπτώσεις για την ελληνική οικονομία. Ωστόσο, όπως σε κάθε κρίση έτσι και σε αυτήν, η διάρκεια αποτελεί καθοριστικό παράγοντα. Οσο περισσότερο κρατούν οι κρίσεις, τόσο μεγαλύτερες είναι και οι επιπτώσεις. Ομως η χώρα μας έχει βιώσει παρόμοιες καταστάσεις και έχουμε δει ότι δεν υπάρχουν σημαντικές επιπτώσεις στην τιμή του πετρελαίου. Και αυτό γιατί το πετρέλαιο είναι χρηματιστηριακό προϊόν, η τιμή του οποίου καθορίζεται από την προσφορά και τη ζήτηση.

Εκτιμώ ότι, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, από τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή δεν θα επηρεαστούν ιδιαίτερα ούτε ο πληθωρισμός ούτε ο τουρισμός, αλλά ούτε και οι εξαγωγές μας. Σίγουρα όμως η ψυχολογία είναι ένας σημαντικός παράγοντας για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η κρίση στη Μέση Ανατολή στην ελληνική οικονομία, αλλά βαρόμετρο θα είναι η διάρκειά της.

Αυτό που θα πρέπει να συνεχίσει να κάνει η ελληνική κυβέρνηση είναι να θωρακίσει ακόμη περισσότερο την Ελλάδα σε θέματα που αφορούν την ενέργεια. Και φυσικά να δημιουργηθεί μια οικονομία η οποία θα επηρεάζεται όσο το δυνατόν λιγότερο από εξωγενείς παράγοντες.

Λ. Θαλασσινός: «Οι παρατεταμένες εχθροπραξίες τρομάζουν τις αγορές»

Η πολεμική μηχανή των ΗΠΑ ζεσταίνεται για την επικείμενη εμπλοκή της στη διένεξη Ισραήλ – Ιράν. Δεν θα είναι κάτι μη αναμενόμενο, αφού, σύμφωνα με έγκυρους αναλυτές, το σκηνικό βρίσκεται μάλλον υπό την αυστηρή καθοδήγηση του πλανητάρχη. Κάθε φορά που κλείνει το μάτι στους ανά την υφήλιο υποτελείς του, η διαδικασία εκκαθάρισης ξεκινά με στόχο τα θετικά αποτελέσματα που θα αποκομίσει για τη χώρα του, αλλά κυρίως για την προσωπική αυτοκρατορία του που τη συνεχίζει με εντονότερο ρυθμό στη δεύτερη θητεία του, έχοντας μπροστάρηδες τα συγγενικά του πρόσωπα.

Σύμφωνα με τα λεγόμενα φίλου από τις ΗΠΑ, είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που εν ενεργεία Πρόεδρος προτάσσει τα προσωπικά του συμφέροντα έναντι αυτών της χώρας του, παραβιάζοντας κατάφωρα το Σύνταγμα χωρίς φόβο, θεωρώντας ότι η απόλυτη κυριαρχία του σε όλα τα επίπεδα εξουσίας είναι σταθερή και αδιαμφισβήτητη, κάτι που δεν μπορεί να συνεχιστεί επ’ αόριστον. Οι επιπτώσεις από την κρίση είναι σίγουρα απροσδιόριστες, ανάλογα με τον τρόπο που θα συνεχιστεί. Η παρατεταμένη πολεμική διένεξη, είτε με τη συμμετοχή ή όχι των ΗΠΑ, αν δεν είναι απόλυτα αποτελεσματική, δηλαδή άμεση παύση των εχθροπραξιών, τρομάζει τις αγορές. Θα αποτελέσει έναν ακόμα λόγο για ανορθόδοξες κινήσεις, φορτώνοντας την παγκόσμια οικονομία με επιπλέον προβλήματα, τόσο γεωπολιτικά όσο και οικονομικά.

Η αγορά ενέργειας θα εκτροχιαστεί, η εφοδιαστική αλυσίδα θα επιβαρυνθεί, η ναυσιπλοΐα θα περιοριστεί με ό,τι αυτό συνεπάγεται στις ασθενείς οικονομίες του πλανήτη. Για τη χώρα μας θα αποτελέσει έναν ακόμα προφανή αλλά όχι επαρκή λόγο για την περαιτέρω αύξηση των τιμών των αγαθών και τη μείωση του ΑΕΠ (όχι σημαντική εφόσον η κρίση θα διευθετηθεί σύντομα, σημαντική αν η κρίση ακολουθήσει το μοντέλο Ρωσίας-Ουκρανίας). Με δύο ανοιχτούς πολέμους στα βόρεια και στα ανατολικά, ας μην περιμένουμε βελτίωση στα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε ως χώρα. Ας ευχηθούμε ο πλανητάρχης να μην κλείσει το μάτι και στον γείτονα επιλεκτικό συνομιλητή του.

Διαβάστε εδώ, εδώ κι εδώ το δημοσίευμα της Realnews