Με μια επίθεση ακριβείας στις πιο κρίσιμες πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, ο Ντόναλντ Τραμπ πήρε μια απόφαση που απέφευγαν επί δεκαετίες οι προκάτοχοί του. Όπως σχολιάζουν οι New York Times, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ επέλεξε να στείλει B-2 βομβαρδιστικά στην «καρδιά» του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, στοιχηματίζοντας ότι μπορεί να ανατρέψει τους συσχετισμούς ισχύος στη Μέση Ανατολή, χωρίς να πυροδοτήσει μια γενικευμένη πολεμική σύρραξη.

Για περισσότερα από είκοσι χρόνια, οι Ηνωμένες Πολιτείες χρησιμοποίησαν κυρώσεις, σαμποτάζ, κυβερνοεπιθέσεις και διπλωματικές διαπραγματεύσεις για να καθυστερήσουν αυτό που έμοιαζε με «τη μακρά πορεία του Ιράν προς την απόκτηση πυρηνικού όπλου».

Όμως, γύρω στις 2:30 π.μ. (ώρα Ελλάδας) της Κυριακής, ο Ντόναλντ Τραμπ προχώρησε σε μια επίδειξη «ωμής στρατιωτικής ισχύος» που οι τέσσερις τελευταίοι Αμερικανοί πρόεδροι είχαν αποφύγει σκόπιμα, φοβούμενοι ότι θα βάλουν τις ΗΠΑ σε έναν νέο πόλεμο στη Μέση Ανατολή.

Όπως περιγράφουν οι New York Times, έπειτα από ημέρες κατά τις οποίες δήλωνε ότι «δεν μπορούσε να ρισκάρει οι μουλάδες και οι στρατηγοί της Τεχεράνης –που επέζησαν από τα ισραηλινά πλήγματα– να κάνουν το τελευταίο άλμα προς την απόκτηση πυρηνικού όπλου», ο Τραμπ διέταξε μια μοίρα βομβαρδιστικών B-2 να διανύσουν τη μισή υδρόγειο και να πλήξουν τους πιο κρίσιμους στόχους του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος με τις ισχυρότερες συμβατικές βόμβες του αμερικανικού οπλοστασίου.

Το μεγαλύτερο και πιο επικίνδυνο στοίχημα της δεύτερης θητείας του

Ο βασικός στόχος ήταν το υπόγειο κέντρο εμπλουτισμού ουρανίου στο Φορντό, το οποίο το Ισραήλ δεν μπορούσε να πλήξει.

Σύμφωνα με τους New York Times, η απόφαση του Τραμπ να επιτεθεί στις πυρηνικές υποδομές μιας εχθρικής χώρας συνιστά «το μεγαλύτερο –και δυνητικά πιο επικίνδυνο– στοίχημα της δεύτερης θητείας του».

Ο ίδιος ποντάρει ότι οι ΗΠΑ μπορούν να αποκρούσουν οποιαδήποτε αντίποινα διατάξει η ιρανική ηγεσία, παρότι περισσότεροι από 40.000 Αμερικανοί στρατιώτες βρίσκονται διάσπαρτοι σε βάσεις σε όλη την περιοχή – και όλοι βρίσκονται εντός της εμβέλειας των πυραύλων της Τεχεράνης.

Ο Τραμπ ποντάρει, επίσης, ότι θα αποτρέψει ένα αποδυναμωμένο Ιράν από το να καταφύγει στις γνωστές τακτικές του – «τρομοκρατία, ομηρία και κυβερνοεπιθέσεις», όπως σημειώνουν οι NYT- προκειμένου να εκδικηθεί με πιο έμμεσο τρόπο.

Το κυριότερο, όμως, στοίχημά του είναι ότι έχει καταστρέψει κάθε πιθανότητα του Ιράν να «αναστήσει» το πυρηνικό του πρόγραμμα. Οι New York Times τονίζουν ότι πρόκειται για έναν «φιλόδοξο στόχο», δεδομένου ότι η Τεχεράνη έχει ξεκαθαρίσει ότι «εάν δεχθεί επίθεση, θα αποχωρήσει από τη Συνθήκη Μη Διάδοσης Πυρηνικών Όπλων».

Γι’ αυτό και ο Τραμπ επικέντρωσε την προσοχή του στην καταστροφή του Φορντό, της εγκατάστασης που κατασκευάστηκε μυστικά και αποκαλύφθηκε δημόσια από τον Μπαράκ Ομπάμα το 2009. Εκεί, το Ιράν παρήγαγε σχεδόν όλο το εμπλουτισμένο ουράνιο κοντά σε επίπεδα για κατασκευή βόμβας, κάτι που είχε προκαλέσει ιδιαίτερη ανησυχία στις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους.

Τι έλεγαν οι σύμβουλοι του Τραμπ στους Ευρωπαίους

Σύμφωνα με τους New York Times, οι σύμβουλοι του Τραμπ διαβεβαίωναν τους Ευρωπαίους συμμάχους το βράδυ του Σαββάτου ότι ο στόχος της Ουάσιγκτον ήταν αποκλειστικά η καταστροφή του πυρηνικού προγράμματος. Περιέγραφαν την επιχείρηση ως «περιορισμένη, στοχευμένη ενέργεια», παρόμοια με την επιδρομή που οδήγησε στον θάνατο του Οσάμα Μπιν Λάντεν το 2011.

Όπως δήλωσε ανώτερος Ευρωπαίος διπλωμάτης στους New York Times, «Είπαν ρητά ότι αυτό δεν ήταν κήρυξη πολέμου». Όμως, όπως ο ίδιος παρατήρησε, «ο Μπιν Λάντεν είχε σκοτώσει 3.000 Αμερικανούς. Το Ιράν δεν έχει ακόμη κατασκευάσει πυρηνική βόμβα».

Η κυβέρνηση Τραμπ υποστήριξε ότι επρόκειτο για πράξη προληπτικού πλήγματος, όχι εναντίον του ιρανικού καθεστώτος αλλά για την εξάλειψη μιας μελλοντικής απειλής. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν οι NYT, «παραμένει ασαφές αν οι Ιρανοί θα το εκλάβουν έτσι».

Σε σύντομο διάγγελμά του το βράδυ του Σαββάτου από τον Λευκό Οίκο, με φόντο τον αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς, τον ΥΠΕΞ Μάρκο Ρούμπιο και τον υπουργό Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ, ο Τραμπ απηύθυνε ευθεία απειλή προς την Τεχεράνη: «Το Ιράν, ο νταής της Μέσης Ανατολής, πρέπει τώρα να κάνει ειρήνη».

«Αν δεν το κάνει, οι μελλοντικές επιθέσεις θα είναι πολύ μεγαλύτερες και πολύ πιο εύκολες».

Συμπλήρωσε μάλιστα πως, «Ή θα υπάρξει ειρήνη ή θα υπάρξει τραγωδία για το Ιράν πολύ μεγαλύτερη από αυτήν που έχουμε δει τις τελευταίες οκτώ ημέρες. Να θυμάστε, υπάρχουν πολλοί στόχοι ακόμη».

Υποσχέθηκε ότι αν το Ιράν δεν υποχωρήσει, οι ΗΠΑ θα χτυπήσουν «με ακρίβεια, ταχύτητα και ικανότητα».

Ο Τραμπ επί της ουσίας απείλησε με περαιτέρω ενίσχυση της στρατιωτικής συνεργασίας με το Ισραήλ, το οποίο τις τελευταίες οκτώ ημέρες έχει στοχεύσει συστηματικά την ανώτατη στρατιωτική και πυρηνική ηγεσία του Ιράν.

Αν και αρχικά οι ΗΠΑ διαχώριζαν τη θέση τους, στην πρώτη δημόσια δήλωσή του ο Ρούμπιο είχε τονίσει πως το Ισραήλ προχώρησε σε «μονομερή δράση κατά του Ιράν» και ότι οι ΗΠΑ «δεν εμπλέκονται».

Λίγες ημέρες αργότερα, όμως, ο Τραμπ σχολίασε στην πλατφόρμα του ότι οι ΗΠΑ μπορούν να εξοντώσουν τον 86χρονο ανώτατο ηγέτη του Ιράν, Αλί Χαμενεΐ, όποτε το θελήσουν.

Μετά την επιτυχημένη επιδρομή στο Φορντό, ο Τραμπ φαίνεται να προσπαθεί να εκμεταλλευτεί μια σπάνια στιγμή αδυναμίας του Ιράν: την αδυναμία που επέτρεψε στα αμερικανικά B-2 να πετάξουν μέσα και έξω από το ιρανικό έδαφος «με ελάχιστη αντίσταση».

Όπως τονίζουν οι New York Times, μετά την ανελέητη ισραηλινή απάντηση για τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου 2023 που κόστισαν τη ζωή σε περισσότερους από 1.000 Ισραηλινούς πολίτες, το Ιράν έχει απομείνει «χωρίς συμμάχους».

Η Χαμάς και η Χεζμπολάχ έχουν εξουδετερωθεί, ο Μπασάρ αλ Άσαντ αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Συρία, και Ρωσία και Κίνα δεν αντέδρασαν στην ισραηλινή επίθεση.

Το πυρηνικό πρόγραμμα, γράφουν οι New York Times, «ήταν το μόνο μέσο άμυνας που απέμενε» στο Ιράν. Ήταν κάτι παραπάνω από επιστημονική πρόοδος σε αυτόν τον τομέα: ήταν το «σύμβολο της αντίστασης του Ιράν στη Δύση» και το «κέντρο του σχεδίου της ηγεσίας να διατηρήσει την εξουσία».

Όπως σχολιάζουν οι New York Times, «το πρόγραμμα είχε γίνει το απόλυτο μέσο επιβίωσης των κληρονόμων της Ιρανικής Επανάστασης του 1979».

Οι αντιδράσεις

Ήδη, οι επικριτές του Τραμπ στο Κογκρέσο εκφράζουν σοβαρές αντιρρήσεις. Ο γερουσιαστής Μαρκ Γουόρνερ, επικεφαλής Δημοκρατικός στην Επιτροπή Πληροφοριών, δήλωσε ότι ο Τραμπ έδρασε «Χωρίς να συμβουλευτεί το Κογκρέσο, χωρίς σαφή στρατηγική, χωρίς να λάβει υπόψη του τις σταθερές εκτιμήσεις των υπηρεσιών πληροφοριών», οι οποίες επιμένουν ότι το Ιράν «δεν έχει λάβει απόφαση να κάνει το τελικό βήμα προς την κατασκευή βόμβας».

Αν το Ιράν δεν μπορέσει να απαντήσει ουσιαστικά, αν ο έλεγχος του Χαμενεΐ επί της εξουσίας αποδυναμωθεί ή αν εγκαταλείψει η Τεχεράνη οριστικά τις πυρηνικές της φιλοδοξίες, ο Τραμπ θα ισχυριστεί ότι μόνο εκείνος είχε το θάρρος να χρησιμοποιήσει την αμερικανική στρατιωτική ισχύ για να πετύχει έναν στόχο που οι προηγούμενοι πρόεδροι θεωρούσαν υπερβολικά επικίνδυνο.

Αλλά υπάρχει και άλλη πιθανότητα, να ανασυνταχθεί σταδιακά το Ιράν, οι επιζώντες επιστήμονες να συνεχίσουν μυστικά το έργο τους και η χώρα να ακολουθήσει το παράδειγμα της Βόρειας Κορέας, μπαίνοντας σε έναν αγώνα δρόμου για να κατασκευάσει βόμβα, μια «πυρηνική κούρσα».

Και τότε, όπως καταλήγουν οι New York Times, «το Ιράν ίσως να θεωρήσει πως αυτή είναι η μόνη οδός για να κρατήσει μακριά τις μεγαλύτερες εχθρικές δυνάμεις και να αποτρέψει τις ΗΠΑ και το Ισραήλ από το να επαναλάβουν μια επιχείρηση σαν κι αυτή που φώτισε τον ιρανικό ουρανό το πρωί της Κυριακής».