Όταν ηχούν οι σειρήνες αεροπορικής επιδρομής, όλοι οι Ισραηλινοί ξέρουν πού να πάνε. Η χώρα διαθέτει ένα σύστημα καταφυγίων, που αναπτύχθηκε πριν από πέντε δεκαετίες και είναι κατασκευασμένο για να αντέχει τους περισσότερους συμβατικούς πυραύλους.
Αυτή η εξοικείωση εξηγεί εν μέρει τη διάθεση σε πολλές ισραηλινές πόλεις, όπου οι άνθρωποι είναι νευρικοί αλλά δεν πανικοβάλλονται καθώς πλησιάζει η επίθεση από το Ιράν. Οι καλοκαιρινές δραστηριότητες για παιδιά είναι σε πλήρη εξέλιξη και τα παντοπωλεία είναι πλήρως εξοπλισμένα. Ο στρατός δεν έχει θέσει όρια στις δημόσιες συγκεντρώσεις και λέει στους ανθρώπους να ζήσουν την καθημερινότητά τους. Τα καταφύγια βομβών σε ορισμένες πόλεις δεν έχουν καν ανοίξει ακόμη.
Η κύρια ασπίδα του Ισραήλ έναντι μιας πιθανής πυραυλικής επίθεσης από το Ιράν και τους πληρεξουσίους του στην περιοχή θα είναι το πολυεπίπεδο σύστημα αεράμυνας της χώρας. Έχει ένα εντυπωσιακό ιστορικό και, μαζί με τη βοήθεια των ΗΠΑ και άλλων συμμάχων, κατέρριψε το 99% των περισσότερων από 300 πυραύλων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών που εκτοξεύτηκαν στο Ισραήλ τον Απρίλιο από το Ιράν στην πρώτη του άμεση επίθεση στη χώρα.
Η τελευταία γραμμή άμυνας είναι τα καταφύγια, που έχουν σχεδιαστεί για να προστατεύουν τους αμάχους από επιθέσεις και που σύμφωνα με ρεπορτάζ της WSJ εμπνέουν εμπιστοσύνη στον κόσμο γιατί αναβαθμίζονται συνεχώς. «Θα μπορούσε να υπάρξει πραγματικό χάος», παραδέχεται στην αμερικανική εφημερίδα ο 39χρονος Οφέρ Σαμπτάι, προγραμματιστής που ζει στο Τελ Αβίβ. «Αλλά νιώθω πολύ ασφαλής».
Τι είδους καταφύγια υπάρχουν
Ξεκινώντας από τη δεκαετία του 1970, οι ισραηλινές πόλεις άρχισαν να χτίζουν ένα σύστημα δημόσιων υπόγειων καταφυγίων για την προστασία των κατοίκων από βομβαρδισμούς από αέρος. Το 1991, το Ιράκ, τότε υπό την ηγεσία του Σαντάμ Χουσεΐν, εκτόξευσε δεκάδες πυραύλους Scud στο Ισραήλ, χτυπώντας και καταστρέφοντας πόλεις όπως το Τελ Αβίβ και η Χάιφα.
Τον επόμενο χρόνο, το Ισραήλ ψήφισε νόμο που επιβάλλει καταφύγια βομβών σε κάθε νέο κτίριο. Σήμερα, περίπου το 65% των Ισραηλινών έχουν ένα δωμάτιο στην οικία τους, που λειτουργεί ως καταφύγιο. Αν ζουν σε πολυκατοικία τότε υπάρχει ένα ένα καταφύγιο ανά όροφο, ικανό να εξυπηρετήσει πολλά διαμερίσματα ή έχουν κοντά τους κάποιο δημόσιο καταφύγιο, σύμφωνα με ισραηλινό αξιωματούχο ασφαλείας. Τα 2/3 των Ισραηλινών έχουν άμεση πρόσβαση σε κάποιο καταφύγιο.
Τα καταφύγια βομβών στα διαμερίσματα είναι κατασκευασμένα από οπλισμένο σκυρόδεμα και βαριές μεταλλικές πόρτες. Εκτός από την πόρτα και ένα οχυρωμένο παράθυρο, δεν διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό από ένα κανονικό δωμάτιο. Πολλοί Ισραηλινοί τα έχουν μετατρέψει στα υπνοδωμάτια των παιδιών τους. Έτσι ξέρουν ότι τα παιδιά τους είναι πιο ασφαλή όταν κοιμούνται.
Αντέχουν τους βαλλιστικούς πυραύλους;
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, αυτά τα καταφύγια προστατεύουν κυρίως τους Ισραηλινούς από ρουκέτες μικρού βεληνεκούς που εκτοξεύονται από τη Γάζα ή τον Λίβανο. Τώρα οι Ισραηλινοί αντιμετωπίζουν την προοπτική των πυραύλων κρουζ και των βαλλιστικών πυραύλων με σημαντικά μεγαλύτερες κεφαλές που εκτοξεύονται από χιλιάδες μίλια μακριά.
Σύμφωνα με τον ισραηλινό αξιωματούχο ασφαλείας, η τρέχουσα υποδομή είναι ικανή να αντέξει και πιθέσεις με πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς.
Τα καταφύγια των διαμερισμάτων είναι σχεδιασμένα με τέτοιο τρόπο ώστε ακόμη και αν το κτίριο καταρρεύσει, θα πρέπει να παραμείνουν όρθια ως ξεχωριστό οχυρό. Βέβαια ένα άμεσο χτύπημα στο ίδιο το καταφύγιο πιθανότατα θα σκότωνε όσους βρίσκονταν μέσα. Ωστόσο αυτό είναι σχεδόν απίθανο λόγω των μικρών επιφανειών των εσωτερικών καταφυγίων.
Το 1/3 χωρίς καταφύγιο
Περίπου το ένα τρίτο των Ισραηλινών δεν έχουν καταφύγιο στο κτήριο τους, ούτε σε κάποιον κοντινό δημόσιο χώρο. Είναι σε μεγάλο βαθμό άνθρωποι που ζουν σε φτωχότερες περιοχές, όπως στην ύπαιθρο, κοινότητες της αραβικής μειονότητας του Ισραήλ και γειτονιές σε πόλεις όπου κατασκευάστηκαν κτίρια πολύ πριν τεθούν σε ισχύ οι κανονισμοί για τα καταφύγια.
Οι Ισραηλινοί στην πυκνοκατοικημένη περιοχή του Τελ Αβίβ, που βρίσκεται στο κέντρο της χώρας, έχουν περίπου 60 δευτερόλεπτα για να μπουν σε ένα καταφύγιο μόλις ακούσουν μια σειρήνα.
Όσοι ζουν στα σύνορα κοντά στη Γάζα ή τον Λίβανο έχουν μόλις 10 δευτερόλεπτα για να το κάνουν.
Τα δημόσια καταφύγια
Στο Τελ Αβίβ, την οικονομική πρωτεύουσα του Ισραήλ, υπάρχουν 168 υπόγεια δημόσια καταφύγια βομβών και 356 συνολικά, εάν συμπεριληφθούν και εκείνα σε εκπαιδευτικά ιδρύματα ή άλλα δημοτικά κτίρια. Οι τοποθεσίες τους είναι διαθέσιμες στον ιστότοπο της πόλης και οι πορτοκαλί πινακίδες στους δρόμους ενημερώνουν τους ανθρώπους πώς να φτάσουν σε αυτά.
Ένα μεσαίου μεγέθους δημόσιο καταφύγιο είναι περίπου 100 τετραγωνικά μέτρα και μπορεί άνετα να χωρέσει περίπου 200 άτομα σε «σπαρτιατικά» καταλύματα.
Διαθέτουν τουαλέτες, μικρή κουζίνα, ντους και συστήματα φιλτραρίσματος αέρα. Πρόσφατα, η πόλη άρχισε να προσθέτει Wi-Fi σε μερικά από τα υπόγεια καταφύγια. Όσοι βρίσκονται σε υπέργεια καταφύγια, έχουν σύνδεση στο διαδίκτυο. Κάποια εξ αυτών είναι πολύ μικρά και χωρούν έως 10 άτομα.
Πολλοί ελέγχουν μέσω των social media για να δουν πού προσγειώνονται οι πύραυλοι.
Τι δεν λείπει ποτέ από ένα καταφύγιο, όπως λένε Ισραηλινοί στη WSJ; Η κοινωνικοποίηση ή και το φλερτ. Τέτοιες στιγμές φέρνουν τους ανθρώπους πιο κοντά.
Αλλά υπάρχουν και οι στιγμές εκείνες, που τα καταφύγια δεν αντέχουν. Που τα μικρά οχυρά γεμίζουν από την οσμή του θανάτου. Είναι λίγες, αλλά όλοι είναι προετοιμασμένοι και για αυτές.
