Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ είπε στον πρωθυπουργό του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου να τερματίσει τον πόλεμο με την Χαμάς και να σταματήσει να μιλά για επίθεση στο Ιράν, σύμφωνα με πηγή που γνωρίζει το θέμα, καθώς επιδιώκει εξομάλυνση των σχέσεων με την Τεχεράνη και συμφωνία για το πυρηνικό της πρόγραμμα. Όμως η κυβέρνηση των ΗΠΑ φαίνεται ότι έχει πληροφορίες για επικείμενες ιρανικές επιθέσεις σε αμερικανικούς στόχους και γι’ αυτό έχει αρχίσει να εκκενώνει τις διπλωματικές της αποστολές .

Οι δύο ηγέτες μίλησαν τηλεφωνικά τη Δευτέρα. Ο Τραμπ δήλωσε αργότερα ότι το τηλεφώνημα πήγε “πολύ καλά, πολύ ομαλά”. Η έκκληση προς το Ισραήλ να αλλάξει πορεία έρχεται καθώς η Ουάσινγκτον πιέζει για μια πυρηνική συμφωνία με το Ιράν και συμμετέχει σε έμμεσες συνομιλίες με τη Χαμάς για την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα.

Ο Νετανιάχου συγκάλεσε τους κορυφαίους υπουργούς του την Τρίτη, για να διαχειριστεί την “κάποια πρόοδο” που φαίνεται ότι έχει επιτευχθεί στις διαπραγματεύσεις με την Χαμάς για συμφωνία κατάπαυσης του πυρός. Τα περί προόδου είχε αναφέρει νωρίτερα και ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Γκίντεον Σάαρ, επιμένοντας ότι για να τερματιστεί ο πόλεμος στη Γάζα, πρέπει η Χαμάς να ελευθερώσει τους ομήρους.

Την Πέμπτη, η Χαμάς δήλωσε ότι παραμένει ανοικτή στη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που πρότεινε ο Αμερικανός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ, αλλά δήλωσε ότι απαιτεί ισχυρότερες εγγυήσεις έναντι των ισραηλινών επιθέσεων.

Σε τηλεοπτική ομιλία του την Πέμπτη, ο Χαλίλ Αλ-Χάγια, υψηλόβαθμο στέλεχος της μαχητικής οργάνωσης, δήλωσε ότι η Χαμάς δεν απέρριψε την πρόταση του Βίτκοφ, αλλά υπέβαλε τροποποιήσεις με ισχυρότερες εγγυήσεις ασφαλείας. Η Χαμάς θέλει οποιαδήποτε συμφωνία να περιλαμβάνει μόνιμο τερματισμό του πολέμου στη Γάζα και αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων.

Το πρόβλημα της Χαμάς

Αλλά η Χαμάς έχει σοβαρό ζήτημα να αντιμετωπίσει. Είναι ακέφαλη. Το Ισραήλ κατάφερε να διαλύσει το λεγόμενο Πολεμικό Συμβούλιο της οργάνωσης, το όργανο που πήρε όλες τις μεγάλες αποφάσεις αρχής γενομένης από την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου,

Η διάλυση του πολεμικού συμβουλίου αφήνει τη Χαμάς αντιμέτωπη με ένα πιθανό κενό ηγεσίας σε μια κρίσιμη στιγμή. Οι στρατιωτικές της ικανότητες έχουν υποβαθμιστεί σοβαρά, η πολιτική της ηγεσία δέχεται έντονες πιέσεις και οι παραδοσιακοί μηχανισμοί ελέγχου της εντός της Γάζας έχουν διαταραχθεί βαθιά. Το Ισραήλ έχει ισοπεδώσει την Γάζα.

Η απουσία μιας κεντρικής στρατηγικής διοίκησης μπορεί να οδηγήσει σε κατακερματισμό εντός της Χαμάς ή στην άνοδο νέων, ίσως πιο ριζοσπαστικών φατριών. Εναλλακτικά, μπορεί να ανοίξει έναν δρόμο για αναβαθμολόγηση – αν όχι από τη Χαμάς, τότε από άλλους παλαιστινιακούς φορείς που επιδιώκουν να καλύψουν το κενό που έχει δημιουργηθεί στην ηγεσία της οργάνωσης.

Η διάλυση του Πολεμικού Συμβουλίου της Χαμάς σηματοδοτεί το τέλος ενός σκιώδους, αλλά ισχυρού εσωτερικού κύκλου που διαμόρφωσε μια από τις πιο σημαντικές αποφάσεις στην ιστορία του κινήματος. Είτε η κληρονομιά τους θα θεωρηθεί από τους Παλαιστίνιους ως κληρονομιά τολμηρής αντίστασης είτε ως καταστροφικός λανθασμένος υπολογισμός, ένα πράγμα είναι βέβαιο: με την αποχώρησή τους, μια καθοριστική εποχή στην ηγεσία της Χαμάς έφτασε στο τέλος της.

Το κλιμακούμενο χάσμα

Ο Νετανιάχου το γνωρίζει αυτό, όπως γνωρίζει και πόσο ισχυρή έγινε η θέση του Ισραήλ στην Μέση Ανατολή, μετά την 7 Οκτωβρίου 2023. Τραμπ και Νετανιάχου εμφανίζονται όλο και περισσότερο αντίθετοι όσον αφορά τον πόλεμο στη Γάζα, καθώς η σύγκρουση συμπληρώνει 20 μήνες. Ο Νετανιάχου έχει καταστήσει σαφές ότι οι πολεμικοί του στόχοι περιλαμβάνουν τον πλήρη αφοπλισμό και την απομάκρυνση της Χαμάς, ενώ ο Τραμπ πιέζει για τον τερματισμό του πολέμου.

Βέβαια έχει ένα ζήτημα. Δεν μπορεί να χειραγωγήσει τον Τραμπ, όπως φαινόταν ότι έκανε με τον Μπάιντεν. Ο Τραμπ δεν θέλει άλλο πόλεμο. Και θέλει ομαλότητα με το Ιράν, με το οποίο έχει σε εξέλιξη συνομιλίες για τα πυρηνικά, οι οποίες δεν πρέπει να διαταραχτούν.

Οι διαφωνίες Νετανιάχου Τραμπ είναι ένα από τα πολλά σημαντικά ζητήματα στην περιοχή όπου αναδύεται ένα αυξανόμενο χάσμα μεταξύ των ΗΠΑ και του Ισραήλ. Η κατάσταση θα επιδεινωθεί αν επιβεβαιωθούν οι φήμες για επικείμενο πλήγμα του Ισραήλ στο Ιράν.

Τις τελευταίες εβδομάδες, η κυβέρνηση Τραμπ παρέκαμψε το Ισραήλ στο προεδρικό ταξίδι στη Μέση Ανατολή, κατέληξε σε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός με τους υποστηριζόμενους από το Ιράν Χούθι στην Υεμένη, η οποία όμως συνεχίζει τις επιθέσεις τους με βαλλιστικούς πυραύλους κατά του Ισραήλ. Επίσης η Ουάσινγκτον ήρε τις κυρώσεις στη Συρία, παρά το γεγονός ότι το Ισραήλ προειδοποιεί κατά της νομιμοποίησης ενός καθεστώτος που διοικείται από πρώην τζιχαντιστές.

Ο Τραμπ δήλωσε ότι η κυβέρνησή του “προσπαθεί να κάνει μια συμφωνία ώστε να μην υπάρχει καταστροφή και θάνατος” στο Ιράν. Ο έκτος γύρος συνομιλιών μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν αναμένεται να αρχίσει την Κυριακή.

Το τηλεφώνημα

Έτσι ο Τραμπ, στο τηλεφώνημα ζήτησε από τον Νετανιάχου να σταματήσει να μιλάει για επίθεση στο Ιράν, δήλωσε η πηγή που γνωρίζει τη συνομιλία, και να σταματήσει τις διαρροές και τις αναφορές για σχέδια και προετοιμασίες για ισραηλινή επίθεση στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Ο Νετανιάχου έχει επανειλημμένα πιέσει για μια στρατιωτική επιλογή για να σταματήσει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

Ο Νετανιάχου απάντησε ότι το Ιράν προσπαθεί απλώς να κερδίσει χρόνο και δεν είναι σοβαρό για διαπραγματεύσεις, είπε η πηγή. Το CNN ανέφερε τον περασμένο μήνα ότι το Ισραήλ προετοιμάζεται για ένα πιθανό χτύπημα στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν.

Και όλα αυτά την ώρα που η κυβέρνηση Τραμπ προσπαθεί επίσης να επεκτείνει τις Συμφωνίες του Αβραάμ, τη σειρά συμφωνιών-ορόσημο από την πρώτη θητεία του Τραμπ, με την οποία το Ισραήλ εξομάλυνε τις σχέσεις του με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν και το Μαρόκο.

Αλλά η Σαουδική Αραβία – η συμμετοχή της οποίας θα ήταν το απόλυτο βραβείο – έχει επανειλημμένα καταστήσει σαφές ότι δεν πρόκειται να εξομαλύνει τις σχέσεις της με το Ισραήλ χωρίς συγκεκριμένα βήματα προς την αναγνώριση ενός παλαιστινιακού κράτους και ένα σχέδιο για την εφαρμογή της λύσης των δύο κρατών.

Οι εύθραυστες ισορροπίες

Ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στο Ισραήλ Μάικ Χάκαμπι δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι η λύση των δύο κρατών δεν αποτελεί πλέον στόχο της αμερικανικής πολιτικής, όπως ήταν επί δεκαετίες τόσο των ρεπουμπλικανικών όσο και των δημοκρατικών κυβερνήσεων. “Αν δεν συμβούν κάποια σημαντικά πράγματα που θα αλλάξουν την κουλτούρα, δεν υπάρχει χώρος γι’ αυτό”, δήλωσε ο Huckabee στο Bloomberg News σε συνέντευξή του στην Ιερουσαλήμ. Ο Τραμπ θέλει να φανεί ως ο ειρηνοποιός στην Μέση Ανατολή. Έτσι μόνο μπορεί να κάνει την Γάζα, Ριβιέρα της.

Όλα αυτά τα σχέδια θα γκρεμιστούν αν επιβεβαιωθούν οι αμερικανικές πληροφορίες ότι το Ισραήλ είναι έτοιμο να ξεκινήσει επιχείρηση στο Ιράν, όπως μετέδωσε το CBS. Αυτή η πληροφορ΄’ια οδήγησε στην απόφαση να απομακρυνθεί το μη απαραίτητο προσωπικό της αμερικανικής πρεσβείας στη Βαγδάτη και τα μέλη των οικογενειών τους, λόγω αυξημένων κινδύνων ασφαλείας.

Οι Αμερικανοί φοβούνται ότι το Ιράν θα μπορούσε να προβεί σε αντίποινα σε ορισμένες αμερικανικές τοποθεσίες στο Ιράκ. Αυτό συμβαίνει καθώς οι συνομιλίες των ΗΠΑ για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν φαίνεται να έχουν βαλτώσει τις τελευταίες ημέρες.

Αλλά ο Αμερικανός απεσταλμένος στη Μέση Ανατολή Στιβ Γουίτκοφ εξακολουθεί να σχεδιάζει συνομιλίες με το Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα την Κυριακή. Οπότε αυτό που θέλει ο Τραμπ, είναι ησυχία.