Το Ισραήλ και η Συρία είναι σε απευθείας επαφή και είχαν τις τελευταίες εβδομάδες συναντήσεις πρόσωπο με πρόσωπο με σκοπό τη χαλάρωση των εντάσεων και την αποτροπή συγκρούσεων στην περιοχή των συνόρων μεταξύ των δύο μακρόχρονων εχθρών, δήλωσαν πέντε πηγές που γνωρίζουν το θέμα τις οποίες; επικαλείται σε αποκλειστικό δημοσίευμά του το πρακτορείο Reuters.

Οι επαφές σηματοδοτούν μια σημαντική εξέλιξη στις σχέσεις μεταξύ κρατών που ήταν σε αντίθετες πλευρές στη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή επί δεκαετίες, ενώ οι ΗΠΑ προτρέπουν τους νέους ισλαμιστές ηγέτες της Δαμασκού να εγκαθιδρύσουν σχέσεις με το Ισραήλ και το Ισραήλ χαλαρώνει τους βομβαρδισμούς του στη Συρία.

Τι αναφέρουν οι πηγές

Οι δύο χώρες αναπτύσσουν επίσης και έμμεσες συνομιλίες με ενδιάμεσους, αφότου οι ισλαμιστές αντάρτες της Ταγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ ανέτρεψαν τον ισχυρό άνδρα της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ τον Δεκέμβριο, δήλωσαν δύο συριακές και δύο δυτικές πηγές, καθώς και περιφερειακή πηγή υπηρεσιών πληροφοριών που γνωρίζουν το θέμα.

Οι πηγές μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας λόγω της ευαισθησίας του θέματος για δύο χώρες χωρίς επίσημες σχέσεις και με ιστορία εχθρότητας. Οι απευθείας συνομιλίες και το αντικείμενό τους δε είχαν αναφερθεί προηγουμένως.

Στη συριακή πλευρά, οι πηγές δήλωσαν πως επικεφαλής των επαφών ήταν ο υψηλόβαθμος αξιωματούχος ασφαλείας Άχμαντ αλ Νταλάτι, ο οποίος διορίστηκε κυβερνήτης της επαρχίας Κουνέιτρα, που συνορεύει με τα κατεχόμενα από το Ισραήλ υψίπεδα του Γκολάν, μετά την πτώση του Άσαντ. Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, ο Νταλάτι τοποθετήθηκε επίσης αρμόδιος για την ασφάλεια στη νότια επαρχία Σουέιντα, πατρίδα της μειονότητας των Δρούζων της Συρίας.

Το Ρόιτερς δεν μπόρεσε να προσδιορίσει ποιος συμμετείχε από την ισραηλινή πλευρά, αν και δύο από τις πηγές είπαν πως ήταν αξιωματούχοι ασφαλείας.  Τρεις από τις πηγές δήλωσαν πως υπήρξαν αρκετοί γύροι συναντήσεων πρόσωπο με πρόσωπο στην περιοχή της μεθορίου, περιλαμβανομένου εδάφους που ελέγχεται από το Ισραήλ.

Το υπουργείο Εξωτερικών του Ισραήλ και Σύροι αξιωματούχοι δεν απάντησαν προσώρας σε αιτήματα για σχόλια.

Νωρίτερα αυτό τον μήνα, ο προσωρινός πρόεδρος της Συρίας Άχμεντ αλ Σαράα επιβεβαίωσε έμμεσες συνομιλίες με το Ισραήλ που όπως είπε είχαν σκοπό τη χαλάρωση των εντάσεων, μια εντυπωσιακή παραδοχή που ακολούθησε δημοσίευμα του Ρόιτερς ότι τα ΗΑΕ μεσολάβησαν σε αυτές τις συνομιλίες.

Το status quo

Το Ισραήλ κατέχει τα συριακά Υψίπεδα του Γκολάν από τον αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1967 και κατέλαβε και άλλο έδαφος μετά τη φυγή του Άσαντ τον Δεκέμβριο, επικαλούμενο ανησυχίες γύρω από το εξτρεμιστικό παρελθόν των νέων ηγετών της χώρας.

Έχει επίσης εξαπολύσει εκστρατεία αεροπορικών βομβαρδισμών που κατέστρεψαν μεγάλο μέρος της στρατιωτικής υποδομής της χώρας, ενώ ασκεί πιέσεις στην Ουάσινγκτον ώστε η χώρα να παραμείνει αδύναμη και αποκεντρωμένη. Όμως οι βομβαρδισμοί και οι επικρίσεις έχουν υποχωρήσει τις τελευταίες εβδομάδες.

Στις 14 Μαΐου, μια συνάντηση του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ με τον Αλ Σαράα, στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας, ανέτρεψε δεκαετίες εχθρικής αμερικανικής πολιτικής απέναντι στη Συρία, και έστειλε το μήνυμα στην κυβέρνηση του Ισραήλ ότι θα πρέπει να εργαστεί προκειμένου να φθάσει σε μια κατανόηση με τον αλ Σαράα.

Η περιφερειακή πηγή υπηρεσίας πληροφοριών χαρακτήρισε την εν λόγω συνάντηση καθοριστικό τμήμα της πολιτικής επανευθυγράμμισης των ΗΠΑ που αναστατώνει τη μετα-Άσαντ στρατηγική του Ισραήλ για εκμετάλλευση του κατακερματισμού της Συρίας.

Τον Μάιο υπήρξε μια σχετική ηρεμία με μείωση των εντάσεων γύρω από τη Σουέιντα, έπειτα από πολυήμερες αιματηρές συγκρούσεις ανάμεσα σε ένοπλες ομάδες Δρούζων, ορισμένες από τις οποίες υποστηρίζονται από το Ισραήλ, και σουνίτες μαχητές τον περασμένο μήνα.

Οι επιχειρήσεις του Ισραήλ

Εν μέσω της βίας, το Ισραήλ είχε εξαπολύσει σειρά αεροπορικών πληγμάτων, περιλαμβανομένου ενός έξω από το προεδρικό μέγαρο στη Δαμασκό, το οποίο πλαισίωσε ως προειδοποίηση για απειλές εναντίον των Δρούζων, ένα παρακλάδι του Ισλάμ με πιστούς στη Συρία, στον Λίβανο και στο Ισραήλ.

Ενώ οι απευθείας συνομιλίες επικεντρώνονται τώρα στην κοινή ασφάλεια, όπως η αποτροπή συγκρούσεων και η μείωση των ισραηλινών εφόδων σε συριακά μεθοριακά χωριά, δύο από τις πηγές δήλωσαν πως μπορεί να βοηθήσουν για να ανοίξει ο δρόμος για ευρύτερη πολιτική κατανόηση.

“Για την ώρα, είναι σχετικά με την ειρήνη παρά για εξομάλυνση”, δήλωσε το πρόσωπο που γνωρίζει για τις συνομιλίες μέσω μεσολαβητών. Ο Τραμπ δήλωσε μετά τη συνάντηση με τον αλ Σαράα ότι ο Σύρος ηγέτης είναι πρόθυμος να εξομαλύνει στο τέλος τις σχέσεις με το Ισραήλ, προσθέτοντας πως γι΄αυτό θα χρειαστεί χρόνος.

Ο Σαράα δεν σχολίασε τη δήλωση, λέγοντας πως υποστηρίζει μια επιστροφή στους όρους της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός το 1974, που δημιούργησε μια ουδέτερη ζώνη του ΟΗΕ στα υψίπεδα του Γκολάν.

Οι κινήσεις καλής θέλησης της Δαμασκού

Οι νέοι ηγέτες της Συρίας έχουν κάνει κατ΄επανάληψη προσπάθειες να δείξουν ότι δεν αποτελούν απειλή για το Ισραήλ, πραγματοποιώντας συναντήσεις με εκπροσώπους της εβραϊκής κοινότητας στη Δαμασκό και στο εξωτερικό και συλλαμβάνοντας δύο υψηλόβαθμα στελέχη του παλαιστινιακού Ισλαμικού Τζιχάντ, που συμμετείχε στην υπό την ηγεσία της Χαμάς επίθεση στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023.

Επιστολή που εστάλη από το υπουργείο Εξωτερικών της Συρίας στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ τον περασμένο μήνα, την οποία είδε το Ρόιτερς, ανέφερε “δεν θα επιτρέψουμε η Συρία να γίνει πηγή απειλής για καμία πλευρά, περιλαμβανομένου του Ισραήλ”.

Πιο πρόσφατα, η ηγεσία της Συρίας έδειξε καλή θέληση εγκρίνοντας την παράδοση πραγμάτων που ανήκαν στον θανόντα πριν από χρόνια κατάσκοπο του Ισραήλ Ελί Κοέν.