Ο Χοσέ «Πέπε» Μουχίκα και η Λουσία Τοπολάνσκι έζησαν έναν έρωτα γεννημένο στην παρανομία, έναν δεσμό που ατσάλωσε στην αντίσταση και ευδοκίμησε μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας. Οι δυο τους δεν συμπορεύτηκαν μόνο ως σύντροφοι στη ζωή, αλλά και ως μαχητές ενός κοινού οράματος, κατακτώντας υψηλά πολιτικά αξιώματα στην Ουρουγουάη.

Ο θάνατος του Πέπε Μουχίκα, την Τρίτη, στο αγρόκτημά του στα περίχωρα του Μοντεβιδέο, σηματοδότησε το τέλος μιας ζωής αφιερωμένης στην πολιτική και την αλληλεγγύη. Ο 89χρονος πρώην ηγέτης έσβησε δίπλα στην παντοτινή του σύντροφο, η οποία ήταν κατά εννέα έτη νεότερη, έχοντας στο πλευρό του την αγάπη του μέχρι την τελευταία, άνιση μάχη με τον καρκίνο.

Η Λουσία Τοπολάνσκι, όπως και ο Χοσέ Μουχίκα, υπήρξε ενεργό μέλος του Κινήματος Εθνικής Απελευθέρωσης Τουπαμάρος (MLN-T), το οποίο στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και στις αρχές του 1970 επιδίωκε την ανατροπή της τότε κυβέρνησης. Οι δύο τους φυλακίστηκαν, υπέστησαν βασανιστήρια και πέρασαν χρόνια υπό αυστηρό περιορισμό κατά τη διάρκεια της δικτατορίας (1973-1985), μέχρι την επιστροφή της δημοκρατίας στην Ουρουγουάη.

Σε συνέντευξή του στο Γαλλικό Πρακτορείο τον Νοέμβριο, ο Μουχίκα είχε δηλώσει: «Διατρέχαμε μεγάλο κίνδυνο. Κι όταν ζεις μεγάλο κίνδυνο, ίσως χωρίς να το συνειδητοποιείς έχεις μεγαλύτερη ανάγκη την αγάπη απ’ ό,τι συνήθως».

Η μοναδική περίοδος που χωρίστηκαν ήταν κατά τη διάρκεια της φυλάκισής τους. Όταν αφέθηκαν ελεύθεροι, η Τοπολάνσκι δήλωσε: «Πήγα να ξαναβρώ τον Πέπε (…) και την επομένη ξαναρχίσαμε τον αγώνα», όπως είχε πει σε συνέντευξή της στο τηλεοπτικό δίκτυο Encuentro το 2021.

Ο κοινός τους αγώνας πήρε πολιτική τροπή. Το 1989 ίδρυσαν το Κίνημα Λαϊκής Συμμετοχής (MPP), που αποτέλεσε βασικό πυλώνα του Ευρέος Μετώπου (Frente Amplio). Το μέτωπο οδήγησε για πρώτη φορά την αριστερά στην εξουσία στην Ουρουγουάη το 2005, με πρόεδρο τον Ταμπαρέ Βάσκες.

Ο Μουχίκα διαδέχθηκε τον Βάσκες και ανέλαβε την προεδρία της χώρας από το 2010 έως το 2015. Η Τοπολάνσκι, γερουσιαστής με την υψηλότερη εκλογική επίδοση, ήταν εκείνη που τον όρκισε πρόεδρο, πριν αργότερα αναλάβει και η ίδια αντιπρόεδρος της χώρας από το 2017 έως το 2020.

Σε συνέντευξή του το 2014, ο Πέπε Μουχίκα περιέγραψε τη σχέση τους λέγοντας: «Το να ζω με τη Λουσία είναι γλυκιά συνήθεια. Μιλάμε για τα πολιτικά, για άλλα πράγματα, βλέπουμε ποδόσφαιρο, είμαστε σύντροφοι, είμαστε φίλοι».

Λίγο πριν τον θάνατό του, τον Νοέμβριο, είχε δηλώσει: «Η ζωή μου με τη Λουσία είναι η μεγαλύτερη επιτυχία της ζωής μου».

Η κόρη εύπορης οικογένειας από το Μοντεβιδέο και ο γιος εργατών γης, έζησαν μαζί για δεκαετίες, πριν επισημοποιήσουν τη σχέση τους με γάμο. Όμως, όπως είχε δηλώσει ο Μουχίκα, ο σημαντικότερος όρκος τους είχε ήδη δοθεί: η αφοσίωσή τους στον αγώνα.

Σε παλαιότερη εκμυστήρευσή του, ο ίδιος είχε αναφέρει: «Είχα αφιερωθεί στο ν’ αλλάξω τον κόσμο (…) και ο χρόνος μου ξέφυγε», ομολογώντας πως η απόφασή τους να μην κάνουν παιδιά ήταν κάτι που τελικά μετάνιωσε.

Μετά την απώλειά του, οι πολιτικοί του συνεχιστές στάθηκαν δίπλα στη Λουσία Τοπολάνσκι. Ανάμεσά τους και ο σημερινός πρόεδρος της Ουρουγουάης Γιαμαντού Ορσί, υπέρ του οποίου ο εκλιπών είχε δραστηριοποιηθεί προεκλογικά. Η Τοπολάνσκι ηγήθηκε της νεκρικής πομπής στους δρόμους του Μοντεβιδέο, απολαμβάνοντας κύματα σεβασμού και συλλυπητηρίων, καθώς και τιμές στη διάρκεια τελετής στο κοινοβούλιο.