Ένα ηφαίστειο που δεν έχει εκραγεί εδώ και 250.000 χρόνια δείχνει σημάδια επικείμενης έκρηξης. Το Uturuncu, ένα ηφαίστειο-ζόμπι που βρίσκεται στις Άνδεις της Βολιβίας, έχει παρουσιάσει αυξημένη σεισμική δραστηριότητα και εκπομπές αερίων, πυροδοτώντας φόβους ότι μια έκρηξη μπορεί να είναι κοντά.

Αυτή η αναταραχή είναι ορατή σε ένα χαρακτηριστικό μοτίβο «σομπρέρο» παραμόρφωσης του εδάφους, όπου η γη στο κέντρο του ηφαιστείου ανεβαίνει ενώ η γύρω περιοχή βυθίζεται.

Μια ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης στο Ηνωμένο Βασίλειο ανακάλυψε ότι αυτή η δραστηριότητα οφείλεται στην κίνηση υγρού και αερίου κάτω από τον κρατήρα, ο οποίος βρίσκεται πάνω από το μεγαλύτερο γνωστό μάγμα στο φλοιό της Γης.

Το Uturuncu έχει ύψος πάνω από 6.000 μέτρα και είναι ένα στρωματοηφαίστειο – ένα μεγάλο, απόκρημνο, κωνικό ηφαίστειο που σχηματίζεται από στρώματα λάβας, ηφαιστειακής τέφρας και βράχου.

Το όρος Αγία Ελένη και ο Βεζούβιος είναι επίσης στρωματοηφαίστεια γνωστά για τις καταστροφικές εκρήξεις τους.

Το Uturuncu βρίσκεται σε απόσταση 40 χιλιομέτρων από τρεις πόλεις και μια έκρηξη θα μπορούσε να προκαλέσει εκτεταμένες ζημιές και να αποτελέσει σοβαρή απειλή για τη ζωή, προειδοποίησαν οι ερευνητές. Βρίσκεται περίπου στα μισά του δρόμου μεταξύ δύο μεγάλων πόλεων στη Νότια Αμερική, της Λα Παζ στη Βολιβία και του Σαντιάγο στη Χιλή.

Οι ροές λάβας θα κατακλύσουν αυτές τις κοντινές κοινότητες, ενώ η ηφαιστειακή τέφρα θα μπορούσε να εξαπλωθεί σε όλη τη Βολιβία, την Αργεντινή και τη Χιλή.

Περισσότεροι από 1.700 σεισμοί

Περισσότεροι από 1.700 σεισμοί έχουν εντοπιστεί γύρω από το ηφαίστειο πρόσφατα, γεγονός που οδήγησε τους επιστήμονες να μελετήσουν το Uturuncu και να προσδιορίσουν πώς ένα νεκρό ηφαίστειο θα μπορούσε να επανέλθει στη ζωή.

Η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε σεισμική τομογραφία, μια τεχνική παρόμοια με τις ιατρικές σαρώσεις, για να δημιουργήσει εικόνες του εσωτερικού του ηφαιστείου.

Μελετώντας τον τρόπο με τον οποίο τα σεισμικά κύματα κινούνται μέσα από διαφορετικά υλικά, κατάφεραν να δημιουργήσουν μια λεπτομερή τρισδιάστατη εικόνα του εσωτερικού του Uturuncu.

Εξέτασαν επίσης τη φυσική σύνθεση του ηφαιστείου, συμπεριλαμβανομένων των τύπων πετρωμάτων, για να κατανοήσουν καλύτερα τι συμβαίνει υπόγεια.

Η ανάλυσή τους αποκάλυψε πιθανές διαδρομές όπου θερμά ρευστά κινούνται προς τα πάνω και όπου αέρια και υγρά συγκεντρώνονται σε θαλάμους κάτω από τον κρατήρα.

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτή η συσσώρευση πιθανότατα προκαλεί την άνοδο του εδάφους στο κέντρο – αλλά είπαν ότι οι πιθανότητες μιας πλήρους έκρηξης είναι ακόμα χαμηλές.

Ποια είναι τα ηφαίστεια – ζόμπι

Ο συν-συγγραφέας καθηγητής Matthew Pritchard από το Πανεπιστήμιο Cornell δήλωσε: «Οι μέθοδοι σε αυτή την εργασία θα μπορούσαν να εφαρμοστούν σε περισσότερα από 1.400 δυνητικά ενεργά ηφαίστεια και σε δεκάδες ηφαίστεια όπως το Uturuncu που δεν θεωρούνται ενεργά αλλά δείχνουν σημάδια ζωής ως ηφαίστεια-ζόμπι».

Η Καλντέρα Λονγκ Βάλεϊ της Καλιφόρνια, ένα υπερηφαίστειο, θεωρείται επίσης ηφαίστειο «ζόμπι», καθώς η τελευταία φορά που εξερράγη ήταν πριν από περισσότερα από 550 χρόνια.

Όπως και η Καλντέρα του Γέλοουστοουν, η οποία παρακολουθείται στενά από επιστήμονες.

«Η πιο πρόσφατη ηφαιστειακή δραστηριότητα στο Γέλοουστοουν συνίστατο σε ρυολιθικές ροές λάβας που ξέσπασαν πριν από περίπου 70.000 χρόνια», σύμφωνα με την Αμερικανική Γεωλογική Υπηρεσία (USGS) .

«Η μεγαλύτερη από αυτές τις ροές σχημάτισε το οροπέδιο Pitchstone στο νοτιοδυτικό Εθνικό Πάρκο Yellowstone» σημειώνεται.

Ένα από τα πιο διάσημα ηφαίστεια στη Γη, το Γέλοουστοουν, βρίσκεται κάτω από ένα εθνικό πάρκο που εκτείνεται σε τρεις πολιτείες – το Άινταχο, το Ουαϊόμινγκ και τη Μοντάνα. Ενώ οι επιστήμονες δεν είναι σίγουροι αν τα δύο ηφαίστεια στις ΗΠΑ θα εκραγούν ποτέ, προετοιμάζονται για την έκρηξη του όρους Σπουρ.

Τον Μάρτιο, αξιωματούχοι της Αλάσκας προειδοποίησαν ότι θα μπορούσε να εκραγεί τις επόμενες εβδομάδες ή μήνες, αφού παρατήρησαν αυξημένη σεισμική δραστηριότητα, παραμόρφωση του εδάφους και εκπομπές αερίων.

Το όρος Σπουρ βρίσκεται επίσης περίπου 78 μίλια από το Άνκορατζ, όπου ζουν σχεδόν 300.000 άνθρωποι, και το οποίο θα ήταν καλυμμένο με πυκνή ηφαιστειακή τέφρα.

Σε μια ενημέρωση που δημοσιεύτηκε την Πέμπτη, το Παρατηρητήριο Ηφαιστείων της Αλάσκας (AVO) ανέφερε ότι «οι αναταραχές συνεχίζονται», καθώς «συχνοί μικροί ηφαιστειακοί σεισμοί εντοπίστηκαν κάτω από το ηφαίστειο την περασμένη ημέρα».