Ένα άνευ προηγουμένου μπλακ άουτ έπληξε τη Δευτέρα (28/04) σχεδόν ολόκληρη την Ιβηρική χερσόνησο, προκαλώντας χάος σε Ισπανία και Πορτογαλία. Τα αεροδρόμια, τα μέσα μεταφοράς και τα δίκτυα επικοινωνίας παρέλυσαν, ενώ εκατομμύρια πολίτες βρέθηκαν χωρίς πρόσβαση σε μετρητά και υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης.

Το υπουργείο Εσωτερικών της Ισπανίας κήρυξε εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης και ανέπτυξε 30.000 αστυνομικούς σε όλη τη χώρα για τη διατήρηση της τάξης.

Παράλληλα, οι κυβερνήσεις των δύο χωρών συγκάλεσαν επείγουσες συνεδριάσεις των υπουργικών συμβουλίων.

Αδιευκρίνιστα τα αίτια

Τα αίτια της διακοπής παρέμεναν ασαφή. Η Πορτογαλία υπέδειξε την Ισπανία ως πιθανή πηγή του προβλήματος, ενώ η Ισπανία απέδωσε το γεγονός σε διακοπή της διασύνδεσης με τη Γαλλία.

Ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, Λουίς Μοντενέγκρο, δήλωσε ότι δεν υπάρχει «καμία ένδειξη» ότι το μπλακ άουτ προκλήθηκε από κυβερνοεπίθεση.

Ωστόσο, παρά τις επίσημες διαβεβαιώσεις, γρήγορα κυκλοφόρησαν φήμες περί πιθανής δολιοφθοράς. Ο πρωθυπουργός της Ισπανίας, Πέδρο Σάντσεθ, ανακοίνωσε ότι είχε επικοινωνία με τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε.

Ο Σάντσεθ σημείωσε ότι η Ισπανία υπέστη απώλεια 15 GW ηλεκτροπαραγωγής μέσα σε πέντε δευτερόλεπτα, ποσότητα που αντιστοιχεί στο 60% της εθνικής ζήτησης.

«Οι τεχνικοί εργάζονται για να καταλάβουν γιατί συνέβη αυτή η ξαφνική πτώση», τόνισε, προσθέτοντας: «Αυτό είναι κάτι που δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ».

Το Εθνικό Κέντρο Κυβερνοασφάλειας της Πορτογαλίας, σε ανακοίνωσή του, επισήμανε ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι το μπλακ άουτ οφείλεται σε κυβερνοεπίθεση.

Στο ίδιο μήκος κύματος, η αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδια για την προώθηση της καθαρής ενέργειας, Τερέσα Ριμπέρα, δήλωσε σε δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες ότι το συμβάν ήταν «ένα από τα σοβαρότερα επεισόδια που έχουν καταγραφεί στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια».

Ο Ζοάο Κονσεϊσάο, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της πορτογαλικής εταιρείας διαχείρισης του δικτύου REN, ανέφερε στους δημοσιογράφους ότι δεν έχει αποκλειστεί το ενδεχόμενο «μιας πολύ μεγάλης ταλάντωσης της ηλεκτρικής τάσης, πρώτα στο ισπανικό σύστημα και στη συνέχεια στο πορτογαλικό».

Συμπλήρωσε ότι «θα μπορούσαν να υπάρχουν χίλιες και μία αιτίες, είναι πρόωρο να εκτιμηθεί η αιτία», σημειώνοντας πως η REN βρίσκεται σε επικοινωνία με την Ισπανία.

Η REE, η εταιρεία που διαχειρίζεται το ισπανικό δίκτυο ηλεκτροδότησης, απέδωσε την αφετηρία του προβλήματος σε αποτυχία διασύνδεσης με τη Γαλλία.

Όπως ανέφερε ο επικεφαλής των επιχειρήσεων της REE, Εδουάρδο Πριέτο, «το μέγεθος της απώλειας ισχύος ξεπέρασε τις δυνατότητες αντοχής των ευρωπαϊκών συστημάτων και προκάλεσε την αποσύνδεση των δικτύων Ισπανίας και Γαλλίας, γεγονός που οδήγησε στην κατάρρευση του ισπανικού ηλεκτρικού συστήματος».

Λίγο νωρίτερα, τμήματα της Γαλλίας είχαν επίσης υποστεί σύντομη διακοπή ρεύματος. Ο γαλλικός διαχειριστής δικτύου, RTE, επεσήμανε ότι είχε κινητοποιηθεί για την ενίσχυση της ηλεκτροδότησης σε τμήματα της βόρειας Ισπανίας.

Χάος στις μεταφορές και στις υποδομές

Το μπλακ άουτ ξεκίνησε το μεσημέρι, προκαλώντας και κυκλοφοριακό κομφούζιο σε Μαδρίτη και Λισαβόνα. Σε ορισμένα σημεία της Βαρκελώνης, πολίτες πήραν πρωτοβουλία να κατευθύνουν την κυκλοφορία στους δρόμους από μόνοι τους, καθώς τα φανάρια είχαν βγει εκτός λειτουργίας.

Οι σιδηροδρομικές υπηρεσίες και στις δύο χώρες σταμάτησαν.

Στην Ισπανία, οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης και οι εργαζόμενοι στους σιδηροδρόμους χρειάστηκε να εκκενώσουν περίπου 35.000 άτομα από περισσότερα από 100 τρένα που ακινητοποιήθηκαν.

Το μετρό έκλεισε, τα νοσοκομεία και οι υπηρεσίες πρώτης ανάγκης ενεργοποίησαν τις γεννήτριες, ενώ τα πρατήρια καυσίμων σταμάτησαν να λειτουργούν.

Τα περισσότερα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα διακόπηκαν, οι πολίτες κατέφυγαν σε ραδιόφωνα με μπαταρίες για την ενημέρωσή τους.

Η ισπανική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι αντλούσε ρεύμα από το Μαρόκο και τη Γαλλία για την αποκατάσταση της ηλεκτροδότησης στη νότια και βόρεια Ισπανία, ενώ αυξήθηκε και η παραγωγή από υδροηλεκτρικούς σταθμούς και θερμοηλεκτρικούς σταθμούς συνδυασμένου κύκλου.

Τα αεροδρόμια της Ισπανίας λειτουργούσαν με εφεδρικά συστήματα ενέργειας, με την Aena –διαχειρίστρια 56 αεροδρομίων– να αναφέρει καθυστερήσεις πτήσεων, ιδίως σε Μαδρίτη και Βαρκελώνη.

Στη Λισαβόνα, τα αεροδρόμια έκλεισαν και τουρίστες περίμεναν έξω, αναμένοντας ενημέρωση για τις πτήσεις τους.

Σταδιακή αποκατάσταση της ηλεκτροδότησης

Στην Ισπανία, το ρεύμα άρχισε να επιστρέφει αρχικά στη Χώρα των Βάσκων και στη Βαρκελώνη νωρίς το απόγευμα, ενώ τη Δευτέρα το βράδυ αποκαταστάθηκε και σε τμήματα της Μαδρίτης.

Ο διαχειριστής του εθνικού δικτύου ανέφερε ότι πλέον έχει αποκατασταθεί περίπου το 92% της ηλεκτροδότησης.

Nueva información. A las 05:00h⬇️

✅Recuperado el 92,09% de la demanda peninsular (18.563 MW).
➡️Energizadas el 100% de las subestaciones de la red de transporte.
Seguimos trabajando en la reposición del suministro.

— Red Eléctrica (@RedElectricaREE) April 29, 2025

Η ισπανική εταιρεία ενέργειας Enagas δήλωσε ότι ενεργοποίησε συστήματα έκτακτης ανάγκης για την κάλυψη της ζήτησης κατά τη διάρκεια του μπλακ άουτ, ενώ ο Εδουάρδο Πριέτο της REE προειδοποίησε ότι η επιστροφή στην κανονικότητα θα απαιτούσε «αρκετές ώρες».

Αργά το βράδυ της Δευτέρας, σε βίντεο που ανάρτησε στην πλατφόρμα X, ο δήμαρχος της Μαδρίτης, Χοσέ Λουίς Μαρτίνεθ-Αλμέιδα, ανέφερε ότι ο φωτισμός των δρόμων δεν είχε αποκατασταθεί πλήρως και συνέστησε στους πολίτες να μείνουν στα σπίτια τους, επισημαίνοντας: «Είναι απαραίτητο να μπορούν να κυκλοφορούν τα οχήματα άμεσης ανάγκης».

Mensaje para todos los madrileños.

Es importante que volváis a vuestras casas. La situación es complicada.

Desde el punto de vista vial y de seguridad ciudadana, es lo que mejor garantiza la seguridad en estos momentos. pic.twitter.com/syULzlQP4L

— José Luis Martínez-Almeida (@AlmeidaPP_) April 28, 2025

Στην Πορτογαλία, η ηλεκτροδότηση αποκαθίσταται σταδιακά σε διάφορους δήμους, συμπεριλαμβανομένου του κέντρου της Λισαβόνας. Ο διαχειριστής δικτύου REN ανακοίνωσε ότι 85 από τους 89 υποσταθμούς έχουν επανέλθει σε λειτουργία.

A REN informa que, às 22H00, já tinha conseguido fazer chegar a energia a 85 das 89 subestações e estações de corte, na operação de reenergização do sistema elétrico nacional.

Trafaria, Divor, Estremoz e Portimão ainda não conseguem receber energia.https://t.co/eYJVtIl6c7

— REN (@REN_PT) April 28, 2025