Τουλάχιστον δύο μυστήρια περιμένουν λύση μετά το ολικό μπλακ άουτ που σημειώθηκε το μεσημέρι της Δευτέρας στην Ισπανία, στην Πορτογαλία και σε τμήμα της Νότιας Γαλλίας, κυρίως στις περιοχές που συνοδεύουν με την Ισπανία, η οποία τέθηκε το βράδυ σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Η διακοπή της ηλεκτροδότησης, η οποία αποκαθίσταται σταδιακά, προφανώς δεν μπορεί να οφείλεται σε έναν παράγοντα (δεδομένου του μεγέθους της καταστροφής) ενώ παράλληλα καταδεικνύεται πόσο ευάλωτα είναι τα εθνικά συστήματα ηλεκτρικής ενέργειας.
Το ρεύμα επανήλθε σύντομα στην Γαλλία, οι αρχές της οποίας άρχισαν να εργάζονται για να βοηθήσουν την γειτονική Ισπανία, όπου η εκ νέου ηλεκτροδότηση άρχισε με αργούς ρυθμούς από αργά το απόγευμα της Δευτέρας.
Καθώς το χάος που προκλήθηκε στις δύο χώρες της Ιβηρικής Χερσονήσου ήταν πρωτοφανές, κυκλοφόρησαν σενάρια ότι αιτία της διακοπής του ρεύματος μπορεί να ήταν μία κυβερνοεπίθεση ή κάποια άλλη πράξη σαμποτάζ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ήρθε αμέσως σε επαφή με τις κυβερνήσεις σε Μαδρίτη και Λισαβόνα τονίζοντας τα πρωτοκόλλα για την επαναφορά των συστημάτων και ότι παρακολουθεί στενά την κατάσταση.
Η πορτογαλική εταιρεία REN, διαχειριστής του δικτύου ηλεκτρικού ρεύματος της Πορτογαλίας ανακοίνωσε ότι η διακοπή της ηλεκτροδότησης που επηρέασε την Πορτογαλία προκλήθηκε από βλάβη στο ισπανικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία σχετίζεται με ένα “σπάνιο ατμοσφαιρικό φαινόμενο”.
Τα δύο μυστήρια
Με ανάρτησή του στο Χ, ο πρώην διευθυντής της ΕΜΥ και μετεωρολόγος Θοδωρής Κολυδάς, επιχείρησε να εξηγήσει το φαινόμενο σημειώνοντας ότι δεν είναι ειδικός, ωστόσο η «επαγόμενη ατμοσφαιρική δόνηση που δημιουργείται στις γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας (όπως αυτές των 400 kV) είναι ένα φαινόμενο που δημιουργείται πάνω σε αυτά τα πολύ μακριά καλώδια, τα οποία είναι εκτεθειμένα στον αέρα και στις ατμοσφαιρικές συνθήκες».
Σε διάγγελμά του ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ διευκρίνισε ότι στην πραγματικότητα δεν έχει βρεθεί με βεβαιότητα η αιτία του μπλακ άουτ και πολίτες πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί, να ακολουθούν τις οδηγίες των αρχών και να παρακολουθούν την επίσημη ενημέρωση.
Η αιτία της διακοπής της ηλεκτροδότησης είναι το ένα μυστήριο. Το άλλο είναι το πότε ακριβώς θα αποκατασταθεί πλήρως η ηλεκτροδότηση στην χώρα.
#BREAKING #SPAIN #ESPANA #Apagón #Blackout
🔴 SPAIN : 📹 ABOUT MASSIVE BLACKOUT IN THE COUNTRY, PRIME MINISTER PEDRO SÁNCHEZ SAID :
“We still don’t have conclusive information about the reasons for this outage, so I ask the public to follow information from official channels.… pic.twitter.com/dhM5oCrsen
— LW World News 🌏 (@LoveWorld_Peopl) April 28, 2025
Η ηλεκτροδότηση άρχισε να αποκαθίσταται σταδιακά στη Χώρα των Βάσκων και σε περιοχές της Βαρκελώνης, σύμφωνα με μάρτυρες τους οποίους επικαλείται το πρακτορείο Reuters, όμως δεν είναι προς το παρόν σαφές πότε θα αποκατασταθεί πλήρως η βλάβη που προκάλεσε μπλακάουτ σε όλη την Ιβηρική χερσόνησο. Ως τις 22.00 ώρα Ελλάδας είχε αποκατασταθεί η ηλεκτροδότηση στο 20% της Ισπανίας.
Τα νοσοκομεία στη Μαδρίτη και την Καταλονία ανέστειλαν όλες τις προγραμματισμένες ιατρικές πράξεις αλλά είναι σε θέση να φροντίζουν τους ασθενείς που νοσηλεύονται σε κρίσιμη κατάσταση, χάρη στις γεννήτριές τους.
Πολλά διυλιστήρια διέκοψαν τη λειτουργία τους και ορισμένα πολυκαταστήματα έκλεισαν και στις δύο χώρες, όπως τα σουπερμάρκετ Lidl και το ΙΚΕΑ. Το ΙΚΕΑ πάντως ανακοίνωσε ότι όσοι από τους πελάτες ήθελαν μπορούσαν να παραμείνουν στο κεντρικό κατάστημα, κυρίως καθώς δεν υπήρχαν μέσα μεταφοράς.
Τα τρένα ακινητοποιήθηκαν και τα φανάρια τέθηκαν εκτός λειτουργίας στην Ισπανία. Στην χώρα διακόπηκε αυτόματα και η λειτουργία των τριών πυρηνικών αντιδραστήρων σε δυο σταθμούς παραγωγής ενέργειας, όπως προβλέπεται σε αυτές τις περιπτώσεις. Η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι οι αντιδραστήρες είναι ασφαλείς.
BREAKING 🚨: Spain, Portugal and a few other EU countries are in total blackout.
Train passengers in Spain got stuck in the middle of nowhere. This is insane.
(#Spain #poweroutage #blackout
pic.twitter.com/4ulStEARLt— Ismail Mir (@MirTraveldxb) April 28, 2025
«Δεν καταλαβαίνω τίποτα. Δεν ξέρω σε ποιον να στραφώ. Η κόρη μου στη Βαρκελώνη γεννάει. Δεν θέλουμε να χάσουμε το τρένο για εκεί». Είπε ο Άνχελες Αλβάρεθ, ένας επίδοξος ταξιδιώτης που περίμενε έξω από τον σιδηροδρομικό σταθμό Ατότσα της Μαδρίτης.
Τα πλάνα από σουπερμάρκετ της Μαδρίτης δείχνουν μεγάλες ουρές στα ταμεία και άδεια ράφια, καθώς ο κόσμος έτρεξε να κάνει προμήθειες. Οι συναλλαγές με κάρτες είχαν αποκλειστεί.
Η Τράπεζα της Ισπανίας ανέφερε ότι τα ηλεκτρονικά τραπεζικά συστήματα λειτουργούν «επαρκώς» χάρη στα εφεδρικά συστήματά τους, όμως κάποιοι κάτοικοι λένε ότι οι οθόνες των ΑΤΜ είχαν σβήσει.
«Βρίσκομαι σε ένα κέντρο δεδομένων και όλα έσβησαν. Όλοι οι συναγερμοί ηχούν και τώρα περιμένουμε να μάθουμε τι συνέβη», είπε ο μηχανικός, κάτοικος Βαρκελώνης, Χοσέ Μαρία Εσπέχο, 40 ετών.
Σε βίντεο που ανάρτησε στην πλατφόρμα Χ ο δήμαρχος της Μαδρίτης Χοσέ Λουίς Μαρτίνεθ-Αλμέιδα, προέτρεψε τους κατοίκους να περιορίσουν τις μετακινήσεις τους και να μείνουν εκεί όπου βρίσκονται. «Είναι ουσιαστικής σημασίας να μπορούν να κυκλοφορούν τα οχήματα έκτακτης ανάγκης», εξήγησε.
Στην Πορτογαλία, η εταιρεία ύδρευσης EPAL ανέφερε ότι ενδέχεται να υπάρξει πρόβλημα και με την υδροδότηση. Στα καταστήματα ο κόσμος σχημάτιζε ουρές για να αγοράσει φακούς, γεννήτριες και μπαταρίες. Ο πάροχος ηλεκτρικού ρεύματος EDP διαμήνυσε στους πελάτες του ότι δεν γνωρίζει πότε θα «εξομαλυνθεί» η κατάσταση, προειδοποιώντας ότι ενδέχεται να χρειαστούν «πολλές ώρες» μέχρι να γίνει αυτό, σύμφωνα με την εφημερίδα Publico.
Ραδιοφωνικοί σταθμοί στην Ισπανία μετέδωσαν ότι το μετρό της Μαδρίτης εκκενώθηκε. Διακόπηκαν επίσης οι αγώνες τένις του τουρνουά Όπεν της Μαδρίτης.
Καθώς οι φωτεινοί σηματοδότες έσβησαν, στο κέντρο της πόλης επικρατούσε ένα τεράστιο μποτιλιάρισμα. Κάποιοι άνθρωποι με φωσφοριζέ γιλέκα στέκονταν στις διασταυρώσεις για να κατευθύνουν τη ροή της κυκλοφορίας.
A massive #PowerOutage on 28 April plunged #Spain , #Portugal, & parts of southern #France into darkness. The #outage disrupted daily life for over 50M people, halting subways, flights, & severing phone lines & ATM services. #LisbonAirport #SpainBlackout #Madrid #SpainPortugal pic.twitter.com/9dOZW85umo
— Salar News (@EnglishSalar) April 28, 2025
Εκατοντάδες άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους της Μαδρίτης. Υπήρχε ισχυρή αστυνομική παρουσία γύρω από κτίρια κρίσιμης σημασίας. Ένας από τους τέσσερις ουρανοξύστες όπου στεγάζεται η Βρετανική Πρεσβεία εκκενώθηκε.
Οι τοπικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί έκαναν επίσης λόγο για ανθρώπους που εγκλωβίστηκαν σε ανελκυστήρες και σε συρμούς του μετρό. Οι υπηρεσίες διάσωσης έκαναν 286 απεγκλωβισμούς, μόνο στην περιοχή της Μαδρίτης.
Κάποιοι κάτοικοι κατάφεραν να συνδεθούν στο Ίντερνετ και να αναρτήσουν βίντεο όπου αφηγούνται τις περιπέτειές τους – είτε στα μέσα μεταφοράς, είτε στα ασανσέρ. «Χτυπούσα την πόρτα και φώναζα. Με άκουσε ένας γείτονας και ειδοποίησε τη δημοτική αστυνομία», είπε ένας άνδρας, που παγιδεύτηκε επί 40 λεπτά σε έναν ανελκυστήρα.
Περίπου το 43% της ενέργειας της Ισπανίας προέρχεται από μονάδες που λειτουργούν με ανεμογεννήτριες ή φωτοβολταϊκά. Η πυρηνική ενέργεια καλύπτει το 20% των αναγκών και τα ορυκτά καύσιμα άλλο ένα 23%.
Το χάος στην Πορτογαλία
Ο ιστότοπος της πορτογαλικής κυβέρνησης, portugal.gov.pt, τέθηκε εκτός λειτουργίας κι έμεινε έτσι ως αργά το βράδυ της Δευτέρας. Εμφάνιζε ένα μήνυμα σφάλματος που έχει ως εξής: “Η κυβερνητική πύλη δεν είναι επί του παρόντος διαθέσιμη. Θα προσπαθήσουμε να αποκαταστήσουμε την υπηρεσία σύντομα”. Η ιστοσελίδα έπεσε αμέσως όταν κόπηκε το ρεύμα στην χώρα οπότε και άρχισε να φαίνεται το παραπάνω μήνυμα.
Η πορτογαλική αστυνομία ανέφερε ότι οι φωτεινοί σηματοδότες έσβησαν σε όλη τη χώρα. Το μετρό δεν λειτουργεί στη Λισαβόνα και το Πόρτο και τα δρομολόγια των τρένων διακόπηκαν. Η διαχειρίστρια εταιρεία του μετρό της Λισαβόνας ανέφερε ότι οι συρμοί ακινητοποιήθηκαν και κάποιοι άνθρωποι εγκλωβίστηκαν σε αυτούς.
Μια πηγή της αεροπορικής εταιρείας TAP Air είπε ότι το αεροδρόμιο της Λισαβόνας λειτουργεί με εφεδρικές γεννήτριες. Η ΑΕΝΑ, που διαχειρίζεται 46 αεροδρόμια στην Ισπανία, ανέφερε καθυστερήσεις στις πτήσεις σε όλη τη χώρα.
Και στην Πορτογαλία οι πολίτες στράφηκαν σε καταστήματα που πουλούσαν τρόφιμα για να αγοράσουν τυποποιημένα τρόφιμα, επειδή δεν είναι σαφές πότε θα αποκατασταθεί η ηλεκτροδότηση.
Οι δρόμοι της Λισαβόνας είναι “ήρεμοι και γαλήνιοι”, δήλωσε το βράδυ της Δευτέρας ο δήμαρχος, αλλά η πορτογαλική πρωτεύουσα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει πλήθος προβλημάτων από τις εκτεταμένες διακοπές ρεύματος. “Οι πληροφορίες που έχω αυτή τη στιγμή, θα χρειαστούν άλλες 6 ή 7 ώρες, αλλά υπολογίζω ότι κατά τη διάρκεια της νύχτας, πιθανότατα, η κατάσταση δεν θα έχει λυθεί”, δήλωσε στο CNN ο δήμαρχος της Λισαβόνας Κάρλος Μοέντας σχετικά με την κατάσταση της αποκατάστασης της ηλεκτροδότησης.
Ο επικεφαλής του διαχειριστή του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας της Πορτογαλίας δήλωσε επίσης ότι η ενέργεια αναμένεται να αποκατασταθεί “εντός πέντε με έξι ωρών”. Ο João Faria Conceição, της Rede Electrica Nacional (REN), δήλωσε ότι το Πόρτο, η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη, θα πρέπει να επανασυνδεθεί εντός δύο ωρών, ενώ η Λισαβόνα θα χρειαστεί περισσότερο χρόνο.
Το ηλεκτρικό ρεύμα αποκαταστάθηκε τελικώς το βράδυ σε 750.000 νοικοκυριά της Πορτογαλίας, όπως ανακοίνωσε το δίκτυο ενέργειας της χώρας. Σε δύο υποσταθμούς που παρέχουν ρεύμα στη Λισαβόνα, αποκαταστάθηκε επίσης η παροχή ενέργειας, ανέφερε σε ανακοίνωσή του το Εθνικό Δίκτυο Ενέργειας (REN). Όλοι οι υποσταθμοί στην ευρύτερη περιοχή του Πόρτο είναι επίσης λειτουργικοί και “οι καταναλωτές στην περιοχή θα πρέπει να αναμένουν ότι η κατάστασή τους θα εξομαλυνθεί σύντομα”, ανέφερε το REN.
Τα άλλα μπλακ άουτ
Τέτοια εκτεταμένα, πολύωρα μπλακ άουτ είναι σπάνια στην Ευρώπη. Το 2003 ένα πρόβλημα σε μια γραμμή υδροηλεκτρικού σταθμού μεταξύ Ιταλίας και Ελβετίας προκάλεσε μπλακάουτ 12 ωρών στην ιταλική χερσόνησο.
Το 2006 από υπερφόρτωση του δικτύου στη Γερμανία σημειώθηκαν διακοπές στην ηλεκτροδότηση σε ορισμένες περιοχές της χώρας, καθώς επίσης και στη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία, την Αυστρία, το Βέλγιο, την Ολλανδία, ακόμη και το Μαρόκο.
