Καθώς η είδηση του θανάτου του πάπα Φραγκίσκου, σε ηλικία 88 ετών, απλώθηκε αστραπιαία σε όλο τον κόσμο, Καρδινάλιοι από κάθε γωνιά της υφηλίου ξεκίνησαν το ταξίδι τους προς τη Ρώμη. Στο Βατικανό θα λάβει χώρα το πολύπλοκο έργο της ταφής του ηγέτη της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και της προετοιμασίας για την εκλογή του διαδόχου του. Την ίδια ώρα, η τελευταία ημέρα του Πάπα Φραγκίσκου, αν και σύντομη, μαρτυρά το σταθερό του όραμα για μια Εκκλησία λιτή και προσγειωμένη.
Εν ζωή, ο Πάπας Φραγκίσκος απέρριψε τη χλιδή του Αποστολικού Παλατιού του Βατικανού, προτιμώντας ένα ταπεινό διαμέρισμα. Και στον θάνατό του, επίσης απαρνήθηκε την επιτήδευση και την πολυτέλεια, δίνοντας εντολή στην Εκκλησία να ταφεί σε ένα και μόνο ξύλινο φέρετρο, με επένδυση από ψευδάργυρο, αντί για την παραδοσιακή τριπλή συστοιχία φερέτρων από κυπαρίσσι, μόλυβδο και βελανιδιά.
Ωστόσο, η κηδεία ενός Πάπα -ακόμη κι ενός αφοσιωμένου στην απλότητα- δεν είναι ποτέ απλή υπόθεση.
Ο ρόλος των Καρδιναλίων
Το απόγευμα της Δευτέρας, λίγες μόλις ώρες αφότου έγινε γνωστό ότι ο Φραγκίσκος, γεννημένος ως Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο, απεβίωσε σε ηλικία 88 ετών, Καρδινάλιοι από όλο τον κόσμο κατευθύνονται προς το Βατικανό, προκειμένου να αποχαιρετήσουν τον Ποντίφικα και να προετοιμαστούν για την επιλογή του διαδόχου του.
Ο καρδινάλιος Τζιοβάνι Μπατίστα Ρε, κοσμήτορας του Κολλεγίου των Καρδιναλίων, τους κάλεσε να συγκεντρωθούν στη Ρώμη, όπου θα πραγματοποιήσουν την πρώτη τους συνεδρίαση την Τρίτη στις 9 το πρωί, στην αίθουσα της Συνόδου.
Οι Καρδινάλιοι θα καθορίσουν ακριβώς πότε θα μεταφερθεί η σορός του Φραγκίσκου στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου, όπου θα τεθεί σε λαϊκό προσκύνημα πριν από την κηδεία. Η μεταφορά αυτή ενδέχεται να γίνει ήδη από την Τετάρτη.
Η ταφή του Φραγκίσκου
Η ταφή ενός Πάπα συνήθως πραγματοποιείται τέσσερις έως έξι ημέρες μετά τον θάνατό του, ενώ οι τελετές και τα πολύπλοκα τελετουργικά που τις συνοδεύουν διαρκούν περίπου εννέα ημέρες.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η κηδεία του είναι πιθανό να τελεστεί το Σάββατο. Η σορός του εκλιπόντα ποντίφικα μεταφέρθηκε στο παρεκκλήσι του ξενώνα της Αγίας Μάρθας, αργά χθες βράδυ, όπου διέμενε. Το γραφείο και το διαμέρισμά του σφραγίστηκαν.
Αν η ταφή ενός Πάπα είναι περίπλοκη, η εκλογή του διαδόχου του είναι ακόμη περισσότερο, ενώ η διαδικασία λαμβάνει χώρα πίσω από κλειστές πόρτες.
Το Κονκλάβιο
Κάθε Καρδινάλιος κάτω των 80 ετών έχει δικαίωμα ψήφου, πράγμα που σημαίνει ότι 135 άνδρες θα κληθούν σύντομα να πάρουν μια απόφαση που θα διαμορφώσει το μέλλον μιας Εκκλησίας με 1,3 δισεκατομμύρια πιστούς σε όλο τον κόσμο.
Η σύνοδος αυτή των Καρδιναλίων, που αποκαλείται Κονκλάβιο, ξεκινά κάποια στιγμή μετά την ολοκλήρωση των τελετών. Σύμφωνα με την εφημερίδα La Repubblica, το Κονκλάβιο είναι πιθανό να ξεκινήσει στο διάστημα από 5 έως 10 Μαΐου.
Πολιτικοί και θρησκευτικοί ηγέτες από όλο τον πλανήτη αναμένεται να παραστούν στην εξόδιο ακολουθία. Κάποιοι από αυτούς θα είναι ηγέτες με τους οποίους ο Πάπας «συγκρούστηκε» για τη μεταχείρισή τους στους καταπιεσμένους, ιδίως στους μετανάστες.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, που ήταν ένας από αυτούς, δήλωσε πως σκοπεύει να παραστεί στην κηδεία του.
Μια μοναχική φωνή
Δώδεκα χρόνια μετά την άνοδό του στον παπικό θρόνο, ο κόσμος γύρω από τον Φραγκίσκο είχε πλέον αλλάξει. Οι προοδευτικοί ηγέτες παραμερίστηκαν, αυταρχικοί πήραν τη θέση τους κι έτσι, στο τέλος, ο Φραγκίσκος είχε μείνει μια μοναχική φωνή, σχολιάζουν οι New York Times.
Πλέον, στο εσωτερικό της Εκκλησίας, οι συντηρητικές δυνάμεις, που ποτέ δεν συμβιβάστηκαν με τις φιλελεύθερες τάσεις του Φραγκίσκου, βλέπουν την ευκαιρία για μια επανεκκίνηση – ουσιαστικά, μια επιστροφή στον συντηρητισμό.
Το ερώτημα είναι εάν ο επόμενος ηγέτης της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας θα αντανακλά τον κόσμο που μεταβάλλεται επικίνδυνα ή αν θα προσπαθήσει, όπως ο Φραγκίσκος, να τον ανακατευθύνει.
Οι τελευταίες ημέρες του
Καθώς οι Καρδινάλιοι απ’ όλο τον κόσμο καταφτάνουν στη Ρώμη για να αποχαιρετήσουν τον Ποντίφικα και να ετοιμαστούν για την εκλογή του διαδόχου του, οι τελευταίες ημέρες του Φραγκίσκου αποκτούν νέα βαρύτητα.
Παρά την εύθραυστη υγεία του, ο Πάπας δεν αποσύρθηκε ποτέ από τον δημόσιο βίο. Σχεδόν μέχρι την τελευταία του πνοή, συνέχιζε να υπηρετεί σαν αληθινός ποιμένας.
Ο Φραγκίσκος είχε νοσηλευτεί για περισσότερο από πέντε εβδομάδες με διπλή πνευμονία. Όταν πήρε εξιτήριο τον προηγούμενο μήνα, οι γιατροί είχαν επισημάνει ότι απαιτούνταν τουλάχιστον δίμηνη ανάρρωση και είχαν προειδοποιήσει ότι «δεν θα μπορούσε αμέσως να συναντά ομάδες ή να προεδρεύει σε ορισμένες σημαντικές δεσμεύσεις».
Παρ’ όλα αυτά, ο Πάπας έμεινε πιστός στην επιθυμία του να είναι παρών. Εξάλλου, ο Φραγκίσκος δεν υπήρξε ποτέ ένας Πάπας που μπορούσε να συμβιβαστεί με την απομόνωση.
Όπως δήλωσε στο αμερικανικό μέσο ενημέρωσης ο αιδεσιμότατος Eric Garris, ιερέας από το Κλίβελαντ των ΗΠΑ, σχολιάζοντας το αν η «εργασιομανία του» ήταν υπεύθυνη για το τέλος του,: «Ως ιερέας, θέλεις να είσαι παρών με τον λαό σου. Δεν νομίζω ότι ήταν πράξη αμέλειας. Νομίζω ότι ήταν πράξη ποιμένα».
Μετά την επιστροφή του στο Βατικανό, ο Πάπας προσπάθησε να διατηρήσει έστω και μια περιορισμένη δημόσια παρουσία.
Στις αρχές του μήνα, είχε μια ιδιωτική συνάντηση με τον βασιλιά Κάρολο και τη βασίλισσα Καμίλα, η οποία επιβεβαιώθηκε μόλις λίγες ώρες πριν πραγματοποιηθεί.
Τη Μεγάλη Πέμπτη, σύμφωνα με το καθολικό ημερολόγιο, ο Φραγκίσκος επισκέφθηκε μια φυλακή στη Ρώμη και συναντήθηκε με περίπου 70 κρατούμενους. Άλλες χρονιές, τους έπλενε τα πόδια, μιμούμενος τον Χριστό με τους μαθητές του. Αυτή τη φορά, όπως ανακοίνωσε το Βατικανό, τους ζήτησε συγγνώμη που δεν μπορούσε να το κάνει. Αντ’ αυτού, τους χάρισε ροζάρια και μικρές εκδόσεις των Ευαγγελίων.
Την Κυριακή του Πάσχα, ο Πάπας δέχτηκε τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς, για μια σύντομη συνάντηση στην κατοικία του, όπου καθόταν σε αναπηρικό αμαξίδιο. «Ξέρω πως δεν αισθανόσασταν καλά, αλλά είναι ωραίο να σας βλέπω σε καλύτερη κατάσταση», του είπε ο Βανς. «Ευχαριστώ που με δεχτήκατε».
Επιπλέον, την ίδια μέρα, πραγματοποίησε μια σύντομη δημόσια εμφάνιση για να ευλογήσει τους χιλιάδες ανθρώπους στην Πλατεία του Αγίου Πέτρου, προκαλώντας χειροκροτήματα και επευφημίες από τους πιστούς.
Ο ποντίφικας δεν τέλεσε τη Θεία Λειτουργία του Πάσχα στην πλατεία, αναθέτοντας τη λειτουργία στον καρδινάλιο Angelo Comastri, πρώην αρχιερέα της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου. Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας, εμφανίστηκε στο μπαλκόνι πάνω από την είσοδο της βασιλικής.
«Αδέλφια και αδελφές, Καλό Πάσχα!» είπε ο Φραγκίσκος, με τη φωνή του να ακούγεται πιο δυνατή από ποτέ, μετά τη νοσηλεία του, σχολίασε εκείνη την ημέρα το Associated Press.
Ο Φραγκίσκος χαιρέτησε από το μπαλκόνι και στη συνέχεια ζήτησε από έναν βοηθό του να διαβάσει το μήνυμά του.
Ο Φραγκίσκος, στο γραπτό μήνυμά του και την ευλογία του «προς της Πόλη και τον Κόσμο», για τον εορτασμό του Πάσχα, μεταξύ των άλλων καταδίκασε την έλλειψη σεβασμού προς τους ασθενέστερους, τους μετανάστες και τους περιθωριοποιημένους.
«Από τον Πανάγιο Τάφο, ναό της Αναστάσεως, όπου φέτος το Πάσχα γιορτάζεται την ίδια ημέρα από Ορθόδοξους και Καθολικούς, ας διαδοθεί το φως της ειρήνης σε όλους τους Αγίους Τόπους και σε ολόκληρο τον κόσμο. Είμαι στο πλευρό των χριστιανών που υποφέρουν, στην Παλαιστίνη και στο Ισραήλ, όπως και στο πλευρό ολόκληρου του ισραηλινού και παλαιστινιακού λαού».
Στο μήνυμά του, ο Φραγκίσκος εξέφρασε την ελπίδα να επικρατήσει μια δίκαιη και διαρκής ειρήνη στην Ουκρανία, όπως και σταθερότητα στον Λίβανο και την Συρία.
«Καμία ειρήνη δεν είναι δυνατή, όπου δεν υπάρχει θρησκευτική ελευθερία, όπως και ελευθερία λόγου και σκέψης. Καμία ειρήνη δεν είναι δυνατή, χωρίς έναν πραγματικό αφοπλισμό. Η ανάγκη του κάθε λαού να φροντίσει για την άμυνά του, δεν μπορεί να μετατραπεί σε μια γενική, ξέφρενη πορεία προς τους εξοπλισμούς».
Ακόμη κι όταν η υγεία του τον εγκατέλειπε, ο Φραγκίσκος δεν σταμάτησε ποτέ να εκπληρώνει το λειτούργημά του. Σαν να ήξερε ότι η τελευταία του πράξη δεν θα έπρεπε να είναι η σιωπή, αλλά η παρουσία.
Με πληροφορίες από: New York Times, Washington Post
