Ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, ετοιμάζεται να εφαρμόσει μια νέα σειρά σαρωτικών δασμών σε εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, προκαλώντας αναταράξεις στο διεθνές εμπόριο και εντείνοντας τις ανησυχίες για αυξήσεις κόστους σε προϊόντα και αντίποινα.

Οι λεπτομέρειες του σχεδίου, το οποίο φέρει την ονομασία «Ημέρα Απελευθέρωσης» (Liberation Day), παραμένουν επτασφράγιστο μυστικό μέχρι την προγραμματισμένη ανακοίνωση στον Κήπο των Ρόδων του Λευκού Οίκου, στις 4 μ.μ. το απόγευμα της Τετάρτης (23:00 ώρα Ελλάδας).

Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Κάρολαϊν Λίβιτ δήλωσε ότι οι νέοι δασμοί θα τεθούν σε ισχύ αμέσως μετά την ανακοίνωση του Προέδρου, ενώ οι δασμοί 25% στις εισαγωγές αυτοκινήτων θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται στις 3 Απριλίου.

«Η 2α Απριλίου 2025 θα καταγραφεί ως μία από τις σημαντικότερες ημέρες στη σύγχρονη αμερικανική ιστορία», τόνισε η Λίβιτ σε συνέντευξη Τύπου την Τρίτη.

Οι νέοι δασμοί και οι οικονομικές επιπτώσεις

Ο εμπορικός σύμβουλος του Λευκού Οίκου, Πίτερ Ναβάρο, δήλωσε ότι οι δασμοί αναμένεται να αποφέρουν 600 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, ποσό που αντιπροσωπεύει τη μεγαλύτερη αύξηση φόρων μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο ίδιος ο Τραμπ, που εδώ και εβδομάδες υπερασπίζεται το νέο αυτό μέτρο, υποστηρίζει ότι οι «ανταποδοτικοί» δασμοί θα εξισώσουν τους κατά μέσο όρο χαμηλότερους δασμούς των ΗΠΑ με εκείνους άλλων χωρών και θα αντιμετωπίσουν τα μη δασμολογικά εμπόδια που δυσχεραίνουν τις αμερικανικές εξαγωγές.

Ωστόσο, δεν είναι σαφές ποια ακριβώς θα είναι η διαμόρφωση των δασμών, καθώς υπάρχουν αναφορές ότι ο Τραμπ εξετάζει έναν οριζόντιο δασμό 20% σε όλες τις εισαγωγές.

Ένας πρώην σύμβουλος εμπορίου της κυβέρνησης Τραμπ δήλωσε στο Reuters ότι το πιθανότερο είναι να επιβληθούν διαφορετικά ποσοστά δασμών ανά χώρα, σε ελαφρώς χαμηλότερα επίπεδα.

Ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ, ενημέρωσε Ρεπουμπλικάνους βουλευτές ότι οι νέοι δασμοί λειτουργούν ως ένα «ανώτατο όριο» των υψηλότερων επιπέδων δασμών που θα επιβληθούν στις χώρες-στόχους, ενώ θα μπορούσαν να μειωθούν εάν οι χώρες αυτές συμμορφωθούν με τις απαιτήσεις της κυβέρνησης.

Ο Ρεπουμπλικανός βουλευτής Κέβιν Χερν σημείωσε ότι ο αριθμός των χωρών που θα επηρεαστούν πιθανώς θα ξεπεράσει τις 15 που είχε αρχικά αναφέρει ο Μπέσεντ.

Ο Ράιαν Ματζέρους, πρώην αξιωματούχος του υπουργείου Εμπορίου, ανέφερε ότι ένας γενικός δασμός θα ήταν ευκολότερο να εφαρμοστεί μέσα στο στενό χρονικό πλαίσιο, αλλά κάποιοι δασμοί θα μπορούσαν να είναι πιο στοχευμένοι στα «άδικα εμπορικά μέτρα» κάθε χώρας.

«Όπως και να έχει, οι επιπτώσεις της σημερινής ανακοίνωσης θα είναι σημαντικές σε ένα ευρύ φάσμα βιομηχανιών», δήλωσε ο Ματζέρους, πλέον συνεργάτης στο νομικό γραφείο King and Spalding.

Η στρατηγική «σωρευτικών δασμών»

Από την ανάληψη των καθηκόντων του, ο Τραμπ έχει ήδη επιβάλει νέους δασμούς 20% σε όλες τις εισαγωγές από την Κίνα και έχει επαναφέρει πλήρως τους δασμούς 25% στον χάλυβα και το αλουμίνιο, επεκτείνοντάς τους σε προϊόντα αξίας σχεδόν 150 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Παράλληλα, την Τετάρτη λήγει και η προσωρινή εξαίρεση που είχε δοθεί στον Καναδά και το Μεξικό από τους σχετικούς δασμούς.

Οι αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου έχουν καταστήσει σαφές ότι οι νέοι δασμοί προστίθενται στους υπάρχοντες.

Έτσι, για παράδειγμα, ένα αυτοκίνητο κατασκευασμένο στο Μεξικό, που προηγουμένως υπόκειτο σε δασμό 2,5% για την είσοδό του στις ΗΠΑ, θα επιβαρυνθεί πλέον τόσο με τον δασμό 25% όσο και με τον νέο δασμό στα αυτοκίνητα, αγγίζοντας συνολικά το 52,5% – χωρίς να υπολογίζονται τυχόν νέοι ανταποδοτικοί δασμοί στις μεξικανικές εισαγωγές.

Η αντίδραση των αγορών

Οι αβεβαιότητες γύρω από τη νέα δασμολογική πολιτική των ΗΠΑ έχουν αρχίσει να διαβρώνουν την εμπιστοσύνη επενδυτών, καταναλωτών και επιχειρήσεων, με αποτέλεσμα την επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας και την αύξηση των τιμών.

Οικονομολόγοι της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Ατλάντα ανέφεραν ότι οι επικεφαλής επιχειρήσεων προβλέπουν αύξηση τιμών και μείωση της απασχόλησης ως αποτέλεσμα των δασμών.

Οι χρηματιστηριακές αγορές αντιδρούν έντονα: μέσα σε λίγο περισσότερο από ένα μήνα, οι ρευστοποιήσεις έχουν «σβήσει» σχεδόν 5 τρισεκατομμύρια δολάρια από την αξία των αμερικανικών μετοχών, ενώ την Τρίτη η Wall Street έκλεισε με μεικτές τάσεις, καθώς οι επενδυτές παραμένουν σε στάση αναμονής ενόψει των επίσημων ανακοινώσεων.

Αντίποινα από τους εμπορικούς εταίρους

Χώρες όπως ο Καναδάς, το Μεξικό και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν ήδη δεσμευτεί να απαντήσουν με αντίποινα, είτε μέσω αντίστοιχων δασμών είτε μέσω άλλων οικονομικών μέτρων.

Ο Καναδός πρωθυπουργός, Μαρκ Κάρνεϊ, και η Μεξικανή πρόεδρος, Κλαούντια Σέινμπαουμ, είχαν τηλεφωνική επικοινωνία την Τρίτη, συζητώντας πώς να αντιμετωπίσουν τα νέα μέτρα των ΗΠΑ.

«Μπροστά σε δύσκολες στιγμές, ο πρωθυπουργός Κάρνεϊ και η πρόεδρος Σέινμπαουμ υπογράμμισαν τη σημασία της διατήρησης της ανταγωνιστικότητας της Βόρειας Αμερικής, σεβόμενοι παράλληλα την κυριαρχία κάθε έθνους», ανέφερε το γραφείο του Κάρνεϊ σε ανακοίνωσή του.

Ο Τζόναθαν Ρέινολντς, ο Βρετανός υπουργός που είναι αρμόδιος για τις επιχειρήσεις, δήλωσε ότι η κυβέρνηση ελπίζει ότι οι όποιοι δασμοί επιβληθούν από τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ θα ανακληθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα, εάν οι δύο πλευρές καταλήξουν σε μια οικονομική συμφωνία που θα αφορά κυρίως τον τομέα της τεχνολογίας.

Ο Ρέινολντς δήλωσε χθες στο Sky News ότι η Βρετανία υιοθετεί μια «ψύχραιμη προσέγγιση» και ερωτηθείς εάν ελπίζει ότι μια συμφωνία θα οδηγήσει σε άρση των δασμών τις επόμενες εβδομάδες ή μήνες, απάντησε: «Το ελπίζω, αυτό θα ήταν ο στόχος μου».

«Είμαστε ανοιχτοί σε διαπραγματεύσεις αλλά έχουμε ένα ισχυρό σχέδιο να αντεπιτεθούμε εάν χρειαστεί», δήλωσε η επικεφαλής της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σε συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

«Στόχος μας είναι μια λύση κατόπιν διαπραγματεύσεων. Αλλά φυσικά, εάν χρειαστεί, θα προστατεύσουμε τα συμφέροντά μας, τους ανθρώπους μας και τις εταιρείες μας, η Ευρώπη θα απαντήσει με «ενότητα και αποφασιστικότητα», τόνισε, προσθέτοντας ότι είχε διαβουλεύσεις με τους ηγέτες της ΕΕ για τα «επόμενα βήματα».

Ο Τραμπ, από την πλευρά του, υποστηρίζει ότι οι Αμερικανοί εργαζόμενοι και κατασκευαστές έχουν υποστεί τεράστιες απώλειες λόγω εμπορικών συμφωνιών που διευκόλυναν την παγκοσμιοποίηση, ενώ το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με τον υπόλοιπο κόσμο ξεπερνά πλέον τα 1,2 τρισεκατομμύρια δολάρια.

Ωστόσο, οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι η λύση του Τραμπ –οι υψηλοί δασμοί– θα οδηγήσει σε άνοδο τιμών και θα πλήξει την παγκόσμια οικονομία.

Σύμφωνα με το Yale Budget Lab, ένας νέος δασμός 20% θα κοστίσει στον μέσο Αμερικανό πολίτη τουλάχιστον 3.400 δολάρια ετησίως.

Με πληροφορίες από: Reuters, Associated Press