Όταν διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν στο δημαρχείο της Κωνσταντινούπολης την περασμένη εβδομάδα σε ένδειξη οργής για τη σύλληψη του δημάρχου Εκρέμ Ιμάμογλου, η 26χρονη Azra έλεγε ότι φοβάται πολύ για να αψηφήσει την απαγόρευση των συγκεντρώσεων. Καθώς οι διαμαρτυρίες αυξάνονταν στις πανεπιστημιουπόλεις και σε πόλεις και κωμοπόλεις σε όλη την Τουρκία, δεν μπορούσε πλέον να αντισταθεί στο να πάει κι αυτή να διαδηλώσει, σημειώνει σε ανάλυσή του για την Τουρκία ο Guardian.

“Είδα τη σπίθα στα μάτια των ανθρώπων και τον ενθουσιασμό στα πρόσωπά τους και αποφάσισα ότι έπρεπε να έρθω εδώ κάτω”, είπε χαμογελώντας, στεκόμενη ανάμεσα σε δεκάδες χιλιάδες που αψήφησαν την απαγόρευση των συγκεντρώσεων για να γεμίσουν τους δρόμους γύρω από το δημαρχείο το βράδυ της Παρασκευής.

Πολλοί διαδηλωτές ήταν μεταμφιεσμένοι σε μια προσπάθεια να αψηφήσουν την τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου και φοβούμενοι τα δακρυγόνα ή το σπρέι πιπεριού που χρησιμοποιεί η αστυνομία εναντίον τους.  Άλλοι χαμογελούσαν και έβγαζαν selfies για να γιορτάσουν καθώς τα πυροτεχνήματα φώτιζαν τον νυχτερινό ουρανό.

Η σύλληψη του δημάρχου της μεγαλύτερης πόλης της Τουρκίας αποτέλεσε τομή στην παρατεταμένη απομάκρυνση της χώρας από τη δημοκρατία, γράφει ο Guardian.  Οι αντίπαλοι του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν φοβούνται ότι πρόκειται για μια κίνηση παραγκωνισμού του μοναδικού διεκδικητή που μπορεί να τον νικήσει στις επερχόμενες προεδρικές εκλογές, οι οποίες αναμένονται πριν από το 2028.

Ο Ιμάμογλου αποκρούει όλες τις κατηγορίες για διαφθορά υπεξαίρεση και συνεργασία με τρομοκρατική οργάνωση που του έχουν αποδοθεί.  Ο υπουργός Δικαιοσύνης Yılmaz Tunç προσπάθησε να αποκρούσει κάθε υποψία ότι οι κατηγορίες κατά του Ιμάμογλου είναι πολιτικοποιημένες.  Ωστόσο, μέσα σε λίγες ημέρες, αυτό που ξεκίνησε ως διαμαρτυρία για την κράτηση του Ιμάμογλου εξελίχθηκε σε κάτι περισσότερο. “Αυτό είναι μεγαλύτερο από τον Ιμάμογλου. Πρόκειται για έναν αγώνα για τη δημοκρατία, το νόμο και τα ίσα δικαιώματα”, δήλωσε η Azra καθώς οι διαδηλωτές συγκεντρώνονταν γύρω της.

Ένας άλλος διαδηλωτής, ονόματι Ντιλέρ, χαρακτήρισε τις διαδηλώσεις “απάντηση στην πίεση που έχει συσσωρευτεί εδώ και χρόνια”. “Υπάρχουν προβλήματα με την οικονομία, με την εκπαίδευση, με το σύστημα υγείας”, είπε σε μια νύξη προς την οικονομική κρίση που είδε το κόστος ζωής να εκτοξεύεται στα ύψη. “Έχουμε βαρεθεί αυτή την κυβέρνηση”.

Ο Ερντογάν εξέφρασε την αυξανόμενη δυσαρέσκειά του για τις εκκλήσεις του επικεφαλής της αντιπολίτευσης να διαδηλώσει, λέγοντας: “Η Τουρκία δεν είναι μια χώρα που θα βγει στο δρόμο – δεν θα παραδοθεί στην τρομοκρατία του δρόμου”.

Οι χαλαρές διεθνείς αντιδράσεις

Παρά την εγχώρια οργή για την κράτηση του İmamoğlu, η διεθνής αντίδραση παρέμεινε υποτονική. Η σαφέστερη αντίδραση ήταν οικονομική, με εκτιμήσεις ότι η τουρκική κεντρική τράπεζα δαπάνησε 11,5 δισ. δολάρια ρεκόρ για να στηρίξει την λίρα την επομένη της σύλληψης του Ιμάμογλου, καθώς οι επενδυτές έφυγαν ομαδικά και η αξία του νομίσματος έπεσε και εξακολουθεί να γκρεμίζεται.

Οι διεθνείς αντιδράσεις ήταν πολύ λιγότερο έντονες. Η εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών Τάμι Μπρους δήλωσε ότι η Ουάσινγκτον “δεν θα σχολιάσει τις εσωτερικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων μιας άλλης χώρας”.  Ο πρόεδρος  Τραμπ και ο Ερντογάν μίλησαν τηλεφωνικά λίγες ημέρες πριν από τη σύλληψη του Ιμάμογλου, εν μέσω αναφορών ότι ο Τούρκος ηγέτης επιδιώκει συνάντηση στον Λευκό Οίκο τους επόμενους μήνες.

Ο Αμερικανός απεσταλμένος για τη Μέση Ανατολή Steve Witkoff δήλωσε σε συνέντευξή του στον δεξιό ειδήμονα Tucker Carlson για την συνομιλία Τραμπ Ερντογάν: “Νομίζω ότι υπάρχουν πολλά καλά, θετικά νέα που έρχονται από την Τουρκία αυτή τη στιγμή”.

“Το διεθνές κλίμα κάνει τον Ερντογάν να αισθάνεται πολύ σίγουρος”, δήλωσε η Γκενιούλ Τολ, αναλύτρια του Ινστιτούτου Μέσης Ανατολής με έδρα την Ουάσινγκτον. “Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών υπονομεύει τη δημοκρατία εκεί, πράγμα που σημαίνει ότι οι ΗΠΑ κοιτάζουν προς τα μέσα. Απλώς δεν τον ενδιαφέρει τι κάνουν άλλοι ξένοι απολυταρχικοί στους λαούς τους. Αυτά τα πράγματα επηρεάζουν πραγματικά ένα παγκόσμιο κλίμα όπου οι απολυταρχικοί ηγέτες νομίζουν ότι μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν”.

Η σιωπή των Ευρωπαίων

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες που προηγουμένως είχαν σπεύσει να επικρίνουν τον Ερντογάν, όπως ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, δεν έχουν ακόμη εκφράσει αντιρρήσεις για τα γεγονότα στην Τουρκία, γιατί προσδοκούν ότι θα μπορούσαν να ζητήσουν από την Άγκυρα να στείλει ειρηνευτικές δυνάμεις στην Ουκρανία.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έγινε ο πιο υψηλόβαθμος αξιωματούχος που άσκησε κριτική, δηλώνοντας ότι η Τουρκία “πρέπει να προστατεύσει τις δημοκρατικές αξίες, ιδίως τα δικαιώματα των εκλεγμένων αξιωματούχων”.

Ο Soner Cagaptay, βιογράφος του Ερντογάν και αναλυτής στο Washington Institute for Near East Policy, δήλωσε ότι τέτοιες δηλώσεις δεν είναι πιθανό να προκαλέσουν αλλαγή πολιτικής.  “Είναι απίθανο να ακολουθήσουν ουσιαστικές ενέργειες. Δεν θα υπάρξουν κυρώσεις ούτε αποπομπή του Ερντογάν από τις συνόδους κορυφής ούτε άρνηση να συμπεριληφθεί η Τουρκία στον μελλοντικό σχεδιασμό. Δεν θα υπάρξουν συγκεκριμένες επιπτώσεις, λόγω του τρόπου με τον οποίο η Τουρκία έχει τοποθετηθεί σε αυτή τη νέα παγκόσμια αρένα ως σημαντική δύναμη”, είπε.

Το CHP αναμένεται να προχωρήσει στην ανακήρυξη του Ιμάμογλου ως υποψήφιου προέδρου την Κυριακή, μετά από μια συμβολική προκριματική ψηφοφορία. Όσοι βρίσκονταν έξω από το δημαρχείο επέμεναν ότι ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης θα πρέπει να παραμείνει υποψήφιος της αντιπολίτευσης, ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να κάνει εκστρατεία από την φυλακή.

Ο Cagaptay δήλωσε ότι, παρά την έλλειψη διεθνούς κριτικής, η προσπάθεια ακύρωσης του Ιμάμογλου θα μπορούσε να αποτύχει. Ο Ερντογάν φυλακίστηκε για λίγο τη δεκαετία του 1990, ενώ ήταν δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, γεγονός που ενίσχυσε την υποστήριξή του και τροφοδότησε την προσπάθειά του να διεκδικήσει την εθνική πολιτική.

“Μπήκε στη φυλακή ως δήμαρχος και βγήκε ως εθνικός ήρωας”, δήλωσε ο Cagaptay.  “Ο Ερντογάν στοιχηματίζει ότι αυτό δεν θα συμβεί [τώρα] λόγω της κρατικής σύλληψης, του ελέγχου των θεσμών και των μέσων ενημέρωσης και δεν ανησυχεί για τη διεθνή κριτική”.