Ο Ντόναλντ Τραμπ, πρόεδρος των ΗΠΑ, αντιμετωπίζει αυξανόμενη κριτική για την απρόβλεπτη πολιτική του, η οποία προκαλεί σύγχυση και αβεβαιότητα στους διεθνείς εταίρους. Από την επιβολή δασμών μέχρι τις αμφιλεγόμενες διπλωματικές κινήσεις, η προσέγγισή του φαίνεται να απομακρύνει τους συμμάχους και να ενισχύει τους αντιπάλους, όπως η Ρωσία.
Οι αναλυτές προειδοποιούν ότι η πολιτική του μπορεί να έχει μακροχρόνιες αρνητικές συνέπειες για την αμερικανική επιρροή στον κόσμο, καθώς οι χώρες αρχίζουν να εξετάζουν εναλλακτικές εμπορικές σχέσεις, κυρίως με την Κίνα. Η κατάσταση αυτή δημιουργεί ανησυχίες για την αμερικανική κυριαρχία και την παγκόσμια σταθερότητα.
Πιο αναλυτικά:
Μια ημέρα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ επέβαλε ένα τιμωρητικό καθεστώς δασμών κατά του Καναδά και του Μεξικού. Την επόμενη, πάγωσε τους δασμούς στα αυτοκίνητα για ένα μήνα, αφού ξαφνικά συνειδητοποίησε ότι – όπως όλοι είχαν προβλέψει – θα μπορούσαν να καταστρέψουν μια κατεξοχήν αμερικανική βιομηχανία.
Την περασμένη εβδομάδα, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι πήγε στο Οβάλ Γραφείο για να υπογράψει μια συμφωνία για τα ορυκτά σπάνιων γαιών, την οποία ο Τραμπ χαρακτήρισε θρίαμβο για τις ΗΠΑ. Αλλά ο Ζελένσκι προκλήθηκε από τον αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς και εκδιώχθηκε από τον Λευκό Οίκο. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες πέρασαν μέρες προσπαθώντας να διορθώσουν το φιάσκο.
Η ενέργεια του Τραμπ στην αρχή της θητείας του σε πολλαπλά μέτωπα ήταν κεραυνός. Έξι εβδομάδες μετά, ωστόσο, καθώς ο Τραμπ απευθύνει εκκλήσεις για την κατάργηση των μεταψυχροπολεμικών ρυθμίσεων εθνικής ασφάλειας, του παγκόσμιου συστήματος ελεύθερου εμπορίου και της ομοσπονδιακής μηχανής – όλα αυτά που βοήθησαν να γίνουν οι ΗΠΑ υπερδύναμη – μια νέα συνειδητοποίηση ανατέλλει. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ δεν φαίνεται να έχει κάποιο σχέδιο.
Και ο κόσμος μένει για άλλη μια φορά ξεκρέμαστος από τις ιδιοτροπίες και τις εμμονές του “πρώτα η Αμερική” προέδρου.
«Υπάρχει πάρα πολύς απρόβλεπτος χαρακτήρας και χάος που βγαίνει από τον Λευκό Οίκο αυτή τη στιγμή», δήλωσε την Τετάρτη η υπουργός Εξωτερικών του Καναδά Mélanie Joly, περιγράφοντας την εμπορική πολιτική των ΗΠΑ ως ένα “ψυχόδραμα” που η χώρα της δεν μπορεί να το περνάει κάθε 30 ημέρες.
Η ηγεσία του Τραμπ μπορεί να αποδώσει αλλά μπορεί και να γυρίσει μπούμερανγκ
Οι φίλοι της Αμερικής συχνά μένουν να προβληματίζονται για το τι ακριβώς προσπαθεί να κάνει ο Τραμπ. Παρόλα αυτά, οι απειλές έχουν αποδώσει στην εξωτερική πολιτική. Για παράδειγμα, η οργή του για το γεγονός ότι μια εταιρεία με έδρα το Χονγκ Κονγκ κατείχε δύο λιμάνια σε κάθε άκρο της διώρυγας του Παναμά κατέληξε στο να αγοράσει τα λιμάνια ο επενδυτικός γίγαντας BlackRock. Ο Τραμπ είχε ισχυριστεί ψευδώς ότι τα λιμάνια αυτά σήμαιναν πως η Κίνα ήλεγχε τη ζωτικής σημασίας πλωτή οδό που έχτισαν οι ΗΠΑ, αλλά η αλλαγή της ιδιοκτησίας μπορεί να βελτιώσει τη στρατηγική θέση των ΗΠΑ.
Και μπορεί ο Τραμπ να υποβαθμίζει τη διατλαντική συμμαχία που έχει διατηρήσει την παγκόσμια ειρήνη εδώ και 80 χρόνια – αλλά έχει πυροδοτήσει ένα πρωτοφανές πρόγραμμα επανεξοπλισμού μεταξύ των συμμάχων του ΝΑΤΟ που άλλοι πρόεδροι ζητούσαν εδώ και χρόνια.
Η ουσία του Τραμπισμού
Σε κάποιο βαθμό, το χάος είναι το ζητούμενο. Και οι θεατρινισμοί ενός προέδρου εθισμένου στην πολιτική των ακροβατισμών είναι το κλειδί για την πολιτική του απήχηση. Η πρόεδρος του Μεξικού Κλαούντια Σεϊνμπάουμ – η οποία είναι, όπως και ο Τραμπ, νέα στο αξίωμα και πρόθυμη να αφήσει το στίγμα της – δήλωσε την Τετάρτη ότι η χώρα της θα μπορούσε να εξετάσει εναλλακτικούς εμπορικούς εταίρους έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών “αν χρειαστεί”.
Για ορισμένους υποστηρικτές του MAGA, η ιδιοφυΐα του Τραμπ να εξοργίζει τους Δημοκρατικούς, τα μέσα ενημέρωσης και τις ξένες κυβερνήσεις είναι αυτοσκοπός. Και για τους ιδεολόγους της λαϊκιστικής εθνικιστικής δεξιάς, η πρόκληση πανδαιμονίου στην Ουάσινγκτον και η καταστροφή των κυβερνητικών οργανισμών είναι ένας τρόπος αποδόμησης του διοικητικού κράτους.
Ο πρόεδρος έμαθε μέσα από την κτηματομεσιτική του καριέρα πώς να βγάζει τους αντιπάλους του εκτός ισορροπίας με εξωφρενικές απαιτήσεις, λεκτικές αντιπαραθέσεις και ξαφνικές αλλαγές θέσεων. Στην κυβέρνηση, κάνει το ίδιο πράγμα για να αποπροσανατολίσει τους αντιπάλους και επιδιώκει να επιβάλει την εξουσία μέσα από το χάος.
Όμως, ενώ η αδυναμία προβλεψιμότητας είναι μια υπερδύναμη στα ακίνητα, αποτελεί βάρος όταν διοικείς μια χώρα, μια οικονομία και έναν πλανήτη – όπου προτιμάται η συνέχεια και η προβλεψιμότητα.
«Είναι απλώς συνεχές και είναι εξαντλητικό», δήλωσε ο Τζούλιαν Βικάν Καραγκουζιάν, πρώην αξιωματούχος του καναδικού υπουργείου Οικονομικών, αναφερόμενος στην επίθεση του Τραμπ με τους δασμούς. «Είναι σχεδόν σουρεαλιστικό… Ίσως ο τρόπος λειτουργίας εδώ είναι η αβεβαιότητα. Δεν είναι δασμοί, δεν είναι τίποτα άλλο, αλλά η σκόπιμη δημιουργία μιας αίσθησης χάους και μιας αίσθησης αβεβαιότητας».
Ο Τραμπ έχει δείξει ελάχιστο σεβασμό για τα συστήματα που βασίζονται σε κανόνες και εξαλείφουν το είδος της πατρωνίας και της πιθανότητας διαφθοράς που ευδοκιμεί σε αυταρχικές κοινωνίες.
Η προσέγγιση του Τραμπ μπορεί επίσης να σημαίνει ότι του αρέσει περισσότερο να απειλεί με δασμούς παρά να τους επιβάλλει. Όμως, απειλώντας συνεχώς με δασμούς και δημιουργώντας στη συνέχεια αμφιβολίες για το αν ή πότε θα διατηρηθούν, ο πρόεδρος προκαλεί τεράστια αβεβαιότητα στις επιχειρήσεις.
Πώς η απρόβλεπτη συμπεριφορά του Τραμπ μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ
Ο ανελέητος εκφοβισμός των φίλων της Αμερικής από τον Τραμπ – ενώ φαίνεται να κάνει ό,τι μπορεί για να προωθήσει τον παραδοσιακό αντίπαλό της, τη Ρωσία, στην Ουκρανία – μπορεί επίσης να εξαντλήσει την ισχύ των ΗΠΑ μακροπρόθεσμα.
«Αυτό που είδαμε αυτή την εβδομάδα είναι ότι το δολάριο έχει υποστεί μια πολύ απότομη πτώση», δήλωσε ο Ruchir Sharma, ιδρυτής και επικεφαλής επενδύσεων της Breakout Capital, στον Richard Quest στο CNN International. «Είναι αποκαλυπτικό ότι ο υπόλοιπος κόσμος συμμαζεύεται … και νομίζω ότι οι επενδυτές αρχίζουν να παρατηρούν ότι υπάρχουν και άλλες χώρες στις οποίες αξίζει να επενδύσουν, δεδομένης όλης αυτής της πολιτικής αστάθειας που αναδύεται στις ΗΠΑ», είπε.
Ο κίνδυνος για τις ΗΠΑ είναι επομένως ότι τέσσερα ακόμη χρόνια με τα καμώματα του Τραμπ θα μπορούσαν να αναδιαμορφώσουν τον πλανήτη – με τρόπο που δεν θα συμμορφώνεται με το όραμά του για αμερικανική κυριαρχία, αλλά θα αφήνει τους Αμερικανούς να κοιτούν απ’ έξω.
Το Μεξικό και ο Καναδάς, για παράδειγμα, δεν μπορούν να αλλάξουν τη γεωγραφία που κάνει το εμπόριο με τις πανίσχυρες ΗΠΑ εύκολη υπόθεση. Αλλά και οι δύο μπορούν επίσης να δουν πλεονεκτήματα στην επέκταση του εμπορίου και των επενδύσεων με τον ανερχόμενο αντίπαλο της Αμερικής, την Κίνα. Και η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία αναμένει σύντομα τον δικό της καταιγισμό δασμών του Τραμπ, μπορεί να εξετάσει παρόμοιους ορίζοντες.
Οι δυτικοί σύμμαχοι της Αμερικής έχουν επενδύσει πάρα πολλά και επί δεκαετίες, στους δεσμούς με την Ουάσινγκτον για να θέλουν να αποτύχει. Αλλά έχουν και τα δικά τους εθνικά συμφέροντα. Και η υπομονή τους είναι λεπτή απέναντι στην τραμπούκικη συμπεριφορά και τον εκφοβισμό του Τραμπ.
«Ο κόσμος έχει αρχίσει να κουράζεται από την ηγεσία του Τραμπ με το μαστίγιο» τονίζει το CNN.
