Παρά τα καλά λόγια με τα οποία άρχισαν τις κοινές δηλώσεις, μετά την συνάντησή τους στο Οβάλ Γραφείο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ και ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν δεν κατάφεραν να κρύψουν τις διαφωνίες τους για την Ουκρανία, που ήταν το βασικό θέμα για το οποίο ταξίδεψε ο Γάλλος ηγέτης στην Ουάσινγκτον.

Του Θοδωρή Γ. Κανέλλου

Και οι δύο άνδρες θέλουν να τερματίσουν τον πόλεμο, αλλά με διαφορετικούς τρόπους. Γιατί καθένας τους έχει διαφορετικό σημείο εκκίνησης. Ο Μακρόν τονίζει ότι οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία πρέπει να συνοδεύεται από εγγυήσεις για την ασφάλεια της Ουκρανίας. Ο Μακρόν ξεκινά από το ότι η Ρωσία εισέβαλε απρόκλητα και άλλαξε τα δεδομένα στην ασφάλεια της Ευρώπης, ενώ τώρα επιδιώκει να αλλάξει για ακόμα μία φορά, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας, και τα σύνορα στην Ευρώπη.

Ο Τραμπ δεν έχει αναφέρει τίποτα σχετικά με αυτό και ο Γάλλος πρόεδρος προσπαθεί να του υπενθυμίσει τους κοινούς στόχους και λέει ότι «έχουμε την ίδια επιθυμία, ειρήνη το συντομότερο δυνατό». Και για να έρθει πιο κοντά στην Realpolitik του Αμερικανού συνομιλητή του, ο Μακρόν είπε ότι στην Ουκρανία πρέπει να υπάρξει μια εκεχειρία που θα είναι μετρήσιμη, επαληθεύσιμη και θα επιτρέπει τις διαπραγματεύσεις για μια διαρκή ειρήνη.

Ο Μακρόν κάνει επίσης λόγο για εγγυήσεις ασφαλείας που θα διατηρήσουν αυτή την ειρήνη μακροπρόθεσμα, επαναλαμβάνοντας τις δηλώσεις του ίδιου του Τραμπ ότι θέλει να είναι «παίκτης για την ειρήνη» στην περιοχή. Λέει ότι η ειρήνη «δεν πρέπει να σημαίνει παράδοση της Ουκρανίας ή κατάπαυση του πυρός χωρίς εγγυήσεις για το Κίεβο».

Από την άλλη ο Τραμπ το βλέπει επιχειρηματικά. Άλλωστε το ομολόγησε ότι μια ζωή συμφωνίες κάνεις και ξέρει πότε ένας άνθρωπος είναι έτοιμος να κάνει συμφωνία. Και η σκέψη του είναι απλή. Πόσα ξόδεψε η Αμερική για τον πόλεμο. Τριακόσια δισεκατομμύρια λέει. Ε δεν πρέπει να τα πάρει πίσω. Αυτό θέλει.

Δεν τον ενδιαφέρει να υπάρχουν εγγυήσεις για διαρκή ειρήνη. Να πάρει τα λεφτά πίσω ζητάει. Και δεν απαντά στο επιχείρημα του Μακρόν ότι και η Ευρώπη ξόδεψε. Επένδυσε στην Ουκρανία γιατί αυτή κρατάει ακόμα όρθιο το σύστημα της ευρωπαϊκής ασφάλειας. Και όχι για να ζητήσει πίσω τα λεφτά της, όπως κάνει ο Τραμπ.

Η αφετηρία του Τραμπ είναι οι μπίζνες. Η ειρήνη θα επιτρέψει να ευδοκιμήσουν οι μπίζνες και οι ΗΠΑ θα έχουν μόνο να κερδίσουν από αυτό. Η αφετηρία του Μακρόν είναι να μην διαταραχθεί η αρχιτεκτονική της ασφάλειας στην Γηραιά Ήπειρο. Δεν θέλει να τα σπάσει με τον Τραμπ για να μην αποτελειώσει τις ήδη διαταραγμένες σχέσεις ΗΠΑ – Ευρώπης.

Η γνώμη τους για τον Πούτιν

Και οι δύο ηγέτες ρωτήθηκαν για τον Πούτιν. Ο Μακρόν απάντησε ότι δεν έχει μιλήσει με τον Ρώσο ηγέτη εδώ και αρκετό καιρό – αλλά με τη νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ στη θέση της, ελπίζει ότι υπάρχει “νέο πλαίσιο” και μια νέα “ευκαιρία για επαναπροσέγγιση”.

Ο μόνος τρόπος για να διασφαλιστεί ότι οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία με τον Ρώσο πρόεδρο θα γίνει σεβαστή, προσθέτει ο Μακρόν, είναι να “είμαστε ισχυροί” και να έχουμε “αποτρεπτικές ικανότητες”, είπε με νόημα. Αυτό αφορά και την Ευρώπη με τις αμυντικές της δαπάνες και την ισχύ του ΝΑΤΟ, όπου συμμετέχουν οι ΗΠΑ.

Ο Τραμπ επαναλαμβάνει έναν άλλο ισχυρισμό που έχει κάνει πολλές φορές – ότι ο πόλεμος (που ξεκίνησε δύο χρόνια μετά την προεδρία του Τζο Μπάιντεν) δεν θα είχε ξεκινήσει αν ήταν πρόεδρος ο ίδιος. Για τον Πούτιν δήλωσε «Πιστεύω πραγματικά ότι θέλει να κάνει συμφωνία, μπορεί να κάνω λάθος, αλλά πιστεύω ότι θέλει να κάνει συμφωνία”.  Ο Πούτιν μπορεί να συνεχίσει να ηγείται της Ρωσίας “με πολύ θετικό τρόπο”, είπε ο Τραμπ και αρνήθηκε να τον χαρακτηρίσει δικτάτορα.

Κι όμως έγινε πρόοδος

Έτσι τουλάχιστον είπε ο Μακρόν. Ανέφερε ότι η σημερινή συζήτηση έδειξε “αρκετούς τομείς προόδου”. Είπε ότι εργάστηκαν για να έχουν μια πρόταση για ένα σχέδιο δράσης που μπορεί να είναι αποδεκτό από την Ουκρανία και ότι είναι σημαντικό να υπάρχει επιβεβαίωση ότι ο Τραμπ θα συναντηθεί σύντομα με τον Ουκρανό πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, για να συμφωνήσουν σε μια συμφωνία για τα κρίσιμα ορυκτά. Αν και ο Ζελένσκι είπε ότι η συμφωνία για τις σπάνιες γαίες είναι σχεδόν έτοιμη, ο Τραμπ είπε ότι δεν ξέρει πότε θα συναντηθεί με τον Ζελένσκι. Αρνήθηκε να δώσει συγκεκριμένη ημερομηνία, δεν αρνήθηκε να τον συναντήσει. Αυτό σημαίνει ότι η συμφωνία δεν είναι επικείμενη.

Ο Μακρόν πρόσθεσε επίσης  και οι δύο ηγέτες εκτίμησαν πώς μπορεί να υπάρξει “μετρήσιμη εκεχειρία και ειρήνη” μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας – και ότι κανένας από τους δύο δεν θέλει μια συμφωνία “εύθραυστη”. Όπως εξήγησε το κλειδί είναι οι ΗΠΑ να είναι πρόθυμες να βοηθήσουν και να παράσχουν “αλληλεγγύη”, κάτι που ως τώρα δεν έχει φανεί από τις δηλώσεις Τραμπ.

Ο Ζελένσκι

Στο πλαίσιο αυτό δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Ζελένσκι δίνει την πιο δύσκολη πολιτική μάχη του. Η πρόκληση δεν είναι πλέον πώς να εμπνεύσει τον κόσμο να υποστηρίξει την χώρα του, αλλά πώς να τον κρατήσει δεσμευμένο και στο πλευρό της Ουκρανίας.

«Όπως κάθε ρόλος, η επιτυχία είναι πεπερασμένη και φθείρεται με την πάροδο του χρόνου», δήλωσε ο Alexander Rodnyansky, ένας Ουκρανός παραγωγός ταινιών που ίδρυσε το 1+1, το κανάλι στο οποίο ο Ζελένσκι έγινε γνωστός ως κωμικός.

Τώρα, με το μέλλον της χώρας να κρέμεται από μια κλωστή, ο ηθοποιός που έγινε πρόεδρος βρίσκεται σε ένα διαφορετικό είδος παράστασης – σε μια παράσταση όπου ένας αναγεννημένος Τραμπ ξαναγράφει το σενάριο γι’ αυτόν, σημειώνουν οι Financial Times

Ίσως γι’ αυτό ανακοίνωσε ότι είναι πρόθυμος να παραιτηθεί για το καλό της χώρας του. Θα πετύχει έτσι μια ηρωική έξοδο.