Τα Χριστούγεννα συνδέονται παγκοσμίως με οικογενειακή θαλπωρή, δώρα και εορταστικά τραπέζια. Πίσω όμως από τις γνώριμες εικόνες, επιβιώνουν έθιμα που προκαλούν έκπληξη, απορία ή ακόμη και αμηχανία. Σε διάφορα σημεία του πλανήτη, οι γιορτές αποκτούν ιδιαίτερο χαρακτήρα, αποδεικνύοντας ότι η παράδοση δεν είναι πάντα προβλέψιμη.

Στην Αυστρία και σε περιοχές της Γερμανίας, δεσπόζει η φιγούρα του Κράμπους. Άνδρες μεταμφιεσμένοι σε δαιμονικές μορφές, με κέρατα και τρομακτικές μάσκες, περιφέρονται στους δρόμους στις αρχές Δεκεμβρίου, υποτίθεται για να τιμωρήσουν τα άτακτα παιδιά. Το έθιμο, που έχει παγανιστικές ρίζες, προσελκύει σήμερα χιλιάδες επισκέπτες, μετατρέποντας τον φόβο σε τουριστικό θέαμα.

Στην Ισπανία, τα Χριστούγεννα συνδέονται με ένα από τα πιο αλλόκοτα έθιμα: το «Caga Tió» στην Καταλονία. Πρόκειται για ένα ξύλινο κούτσουρο με ζωγραφισμένο πρόσωπο, το οποίο τα παιδιά χτυπούν με ραβδιά τραγουδώντας, ώστε «να κάνει τα κακά του» και να βγάλει δώρα. Όσο παράδοξο κι αν ακούγεται, αποτελεί αγαπημένο κομμάτι της γιορτής για μικρούς και μεγάλους.

Στην Τσεχία, την παραμονή των Χριστουγέννων, οι ανύπαντρες γυναίκες ρίχνουν ένα παπούτσι πίσω από τον ώμο τους προς την πόρτα. Αν το παπούτσι προσγειωθεί με τη μύτη προς την έξοδο, θεωρείται σημάδι ότι ο γάμος πλησιάζει. Το έθιμο, ανάμεσα σε παιχνίδι και μαντεία, επιβιώνει ως μέρος της λαϊκής παράδοσης.

Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί και η παράδοση στην Ουκρανία, όπου τα χριστουγεννιάτικα δέντρα στολίζονται με τεχνητούς ιστούς αράχνης. Το έθιμο βασίζεται σε έναν παλιό θρύλο που συνδέει την αράχνη με την καλοτυχία και την ευημερία, δίνοντας στο δέντρο μια ασυνήθιστη αλλά συμβολική όψη.

Τα περίεργα χριστουγεννιάτικα έθιμα δείχνουν πως, πέρα από τα κοινά στοιχεία των γιορτών, κάθε λαός διατηρεί τον δικό του τρόπο να νοηματοδοτεί τα Χριστούγεννα. Μέσα από το αλλόκοτο, το χιούμορ ή τον συμβολισμό, οι παραδόσεις αυτές υπενθυμίζουν ότι η γιορτή είναι, πάνω απ’ όλα, μια ανθρώπινη ανάγκη για έκφραση, κοινότητα και συνέχεια στον χρόνο.