Σε κεντρική πλατεία της Αθήνας, όπου δεκάδες άνθρωποι περνάνε σε καθημερινή βάση, βρίσκεται ένα υπόγειο που «κρύβει» πίσω του μία μεγάλη ιστορία,

Στην οδό Κοραή, λοιπόν, βρίσκεται μία λιτή πόρτα με μια εξίσου λιτή επιγραφή. Είτε γνωρίζει κανείς είτε από περιέργεια αποφασίσει να διαβεί την είσοδο και κατέβει την επιβλητική σκάλα, έξι μέτρα κάτω από τη γη, ο θόρυβος της πολύβουης πόλης θα χαθεί, και θα ξεδιπλωθεί μπροστά του ο «Χώρος Ιστορικής Μνήμης 1941-1944-Κοραή 4», που θα τον καθηλώσει.

Το υπερσύγχρονο για την εποχή του αντιαεροπορικό καταφύγιο που κατασκευάστηκε στα υπόγεια του εμβληματικού κτιρίου της Εθνικής Ασφαλιστικής για να προστατεύει την ανθρώπινη ύπαρξη, έμελε να γίνει χώρος κράτησης-κολαστήριο της Κομαντατούρ και κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει με σιγουριά πόσοι άνθρωποι έζησαν τον εφιάλτη.

«24 ώρες χωρίς φαΐ και νερό. Μόνο μυρίζοντας το γιασεμί. Δημήτρης Μωραϊτης», «Μαυρίκιος Ν. Μαλεύρης», τελειόφοιτος Ιατρικής. Κρατούμαι ως όμηρος. Μαρτύρια Ιεράς Εξετάσεως», «αδελφοί Χάλαροι. Έντιμοι πολίται. Εκρατήθησαν αδίκως από ρουφανιά»…, είναι μερικά από τα ακιδογραφήματα.

Στο σημείο της Κοραή 4, το 1894 προυπήρχε η οικία Rossels και το 1934 ο χώρος θα αγοραστεί από την Εθνική Ασφαλιστική, η οποία δημιούργησε ένα υπερσύγχρονο και πολυτελές μέγαρο για να στεγάσει τα κεντρικά της γραφεία αλλά και το κεντρικό της πρακτορείο. Το κτίριο, το οποίο ήταν έργο των κορυφαίων αρχιτεκτόνων Εμμανουήλ Κριεζή και Αναστασίου Μεταξά, θα ολοκληρωθεί το 1938.

Με το ξέσπασμα του πολέμου δεσμεύεται από το υπουργείο Εσωτερικών για να φιλοξενήσει τις υπηρεσίες του. Με την κατάληψη της Αθήνας από τους ναζί, θα επιταχθεί από την Κομαντατούρ και τα υπόγεια καταφύγια θα μετατραπούν σε χώρο φρίκης.

Χιλιάδες άνθρωποι κάθε ηλικίας, Έλληνες και όχι μόνο, όπως μαρτυρούν τα ακιδογραφήματα στους τοίχους, αγωνιστές, αντιφρονούντες Γερμανοί, Ιταλοί αλλά και σαλταδόροι ή κι εγκληματίες θα βρεθούν εκεί στη διάρκεια της Κατοχής.

Μετά την απελευθέρωση και έως τα Δεκεμβριανά στο κτίριο θα εγκατασταθεί το ΕΑΜ.

Το 1991, με πρωτοβουλία της Εθνικής Ασφαλιστικής, τα παλιά υπόγεια κρατητήρια, μετατρέπονται από το υπουργείο Πολιτισμού, που ανέλαβε και τη συντήρηση, σε Χώρο Ιστορικης Μνήμης 1941-1944. Την ίδια χρονιά θα εγκαινιαστεί από τον τότε πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Μητσοτάκη ώστε να τιμηθούν σε ανώτατο επίπεδο η ιστορία της Αντίστασης και οι αγωνιστές της.

Κατά τη διάρκεια της συντήρησης βρέθηκαν και αρκετά προσωπικά αντικείμενα των κρατουμένων (κούπες, ξυραφάκια, ταμπακέρα, κουτιά από τσιγάρα, σημειώματα που ήταν χωμένα σε σχισμές, ένα και μοναδικό που διατηρείται ατόφιο γράμμα..). Όλα φυλαγμένα σήμερα σε ειδικές προθήκες, όπως και η ναζιστική σημαία (βρέθηκε σε ένα κουτί) που άλλοτε κυμάτιζε στην κορυφή του κτιρίου και μια πόρτα από κρατητήριο της Γκεστάπο στην οδό Μέρλιν.

Έως και το 2023, ο Χώρος Ιστορικης Μνήμης, λειτουργούσε υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού και την ευθύνη της Εθνικής Ασφαλιστικής, η οποία την εν λόγω χρονιά δώρησε και παρέδωσε τον χώρο στο υπουργείο Πολιτισμού και τον Δήμο Αθηναίων, που από κοινού έχουν πλέον αναλάβει την ευθύνη λειτουργίας του.