Ο Πάνας, θεός της φύσης και των αγρών στην ελληνική μυθολογία, συνδυάζει ανθρώπινα και τράγια χαρακτηριστικά. Γεννημένος από τον Ερμή και μία νύμφη, η μητέρα του τον εγκαταλείπει λόγω της τρομακτικής του μορφής.
Ο Πάνας, γνωστός για την επιθυμία του και την καταδίωξη των νυμφών, κυνηγά τη Σύριγγα, η οποία μεταμορφώνεται σε καλαμιά για να ξεφύγει. Από την απογοήτευσή του, δημιουργεί τη σύριγγα, ένα μουσικό όργανο που συνδέεται με τη μουσική του ικανότητα.
Ο φόβος που προκαλεί στους βοσκούς αποκαλείται «πανικός». Στο τέλος, η μουσική του ικανότητα τον οδηγεί σε έναν αγώνα με τον Απόλλωνα, από τον οποίο βγαίνει νικημένος, και αποσύρεται στα λαγκάδια παίζοντας μελαγχολικές μελωδίες.
Πιο αναλυτικά
Ο Πάνας ήταν ο θεός των αγρών, των βουνών, των κοπαδιών και γενικά της άγριας φύσης. Είχε κεφάλι και κορμό άνδρα, πόδια τράγου, κέρατα και μυτερά αυτιά. Γεννήθηκε στα βουνά της Αρκαδίας, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, από τον Ερμή και μία νύμφη.
Όταν η μητέρα του τον αντίκρισε, τρόμαξε από τη μορφή του και τον εγκατέλειψε. Ο Ερμής είδε τη σκηνή, έτρεξε στο παιδί του, το πήρε αγκαλιά και το πήγε στον Όλυμπο, όπου οι θεοί το καλοδέχτηκαν.
Ο Πάνας ήταν γνωστός για τη λάγνα φύση του και συχνά κυνηγούσε νύμφες. Μια μέρα έβαλε στο μάτι τη Σύριγγα και την κάλεσε να κοιμηθεί μαζί του.
Η Σύριγγα το έβαλε στα πόδια και ο Πάνας την κυνήγησε. Η όμορφη νύμφη έφτασε στον ποταμό Λάδωνα τον οποίο δεν μπορούσε να περάσει. Συνειδητοποιώντας τι την περίμενε αν την έπιανε ο Πάνας, ζήτησε από τις νύμφες του ποταμού να τη σώσουν.
Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, ζήτησε από τον ίδιο τον Λάδωνα να τη σώσει από τα χέρια του Πάνα. Όποια από τις δύο εκδοχές κι αν ισχύει, η Σύριγγα σώθηκε, καθώς την ώρα που την άρπαζε ο Πάνας, μεταμορφώθηκε σε καλαμιά.
Ο Πάνας αναστέναξε απογοητευμένος. Τότε άκουσε την ανάσα του που πέρασε από το κούφιο καλάμι και γοητεύτηκε από τον ήχο. Ο Πάνας έκοψε καλάμια και τα ένωσε, φτιάχνοντας το σουραύλι το οποίο ονόμασε σύριγγα, στη μνήμη του χαμένου του έρωτα.
Ο Πάνας περνούσε την ώρα του με περιπλανήσεις στην άγρια φύση, παίζοντας μελωδίες με τη φλογέρα του, προσέχοντας τους βοσκούς και τα κοπάδια τους και αναζητώντας ερωτικές απολαύσεις.
Ο ξαφνικός, συχνά ανεξήγητος φόβος που ωθεί τα κοπάδια σε φυγή αποδιδόταν στον Πάνα που περιπλανιόταν ανάμεσά τους και έμεινε γνωστός ως «πανικός«.
Η μουσική κόντρα με τον Απόλλωνα
Η μουσική του ικανότητα στο παίξιμο του πνευστού ήταν τέτοια που τόλμησε να προκαλέσει τον Απόλλωνα σε αγώνα. Ο Απόλλωνας κατέφθασε με τη χρυσή του λύρα στο χέρι, αλλά πρώτος ο Πάνας άρχισε να παίζει. Στις βουνοπλαγιές αντιλαλούσαν οι γλυκές μελωδίες από τη φλογέρα του. Μόλις τελείωσε το τραγούδι του, ήρθε η σειρά του Απόλλωνα. Οι νότες που έβγαιναν από τη λύρα του, μάγεψαν όσους άκουγαν το τραγούδι. Μόλις τελείωσε όλοι τον δόξασαν.
Ο Πάνας νικήθηκε. Λυπημένος καθώς ήταν, χώθηκε ακόμα πιο βαθιά στα λαγκάδια, όπου ηχούσαν οι μελαγχολικές μελωδίες του την αγαπημένη του σύριγγα….
