Στις 24 Αυγούστου 1185, η Θεσσαλονίκη υπέστη μία από τις πιο τραγικές στιγμές της ιστορίας της, όταν οι Νορμανδοί της Σικελίας, υπό τον Γουλιέλμο Β΄, κατέλαβαν την πόλη μετά από πολιορκία.
Παρά την ηρωική αντίσταση των κατοίκων, η ελλιπής άμυνα και το πεσμένο ηθικό οδήγησαν στην κατάρρευση της πόλης, με αποτέλεσμα τη σφαγή περίπου 7.000 ανθρώπων και τη λεηλασία της.
Η καταστροφή αυτή είχε σημαντικές συνέπειες για το Βυζάντιο, οδηγώντας στην εκθρόνιση του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Α΄ Κομνηνού και εντείνοντας το χάσμα μεταξύ Ορθοδόξων και Λατίνων.
Η μνήμη της άλωσης έμεινε ανεξίτηλη στην ιστορική συνείδηση της Θεσσαλονίκης.
Πιο αναλυτικά
Η 24η Αυγούστου 1185 σηματοδοτεί μία από τις πιο σκοτεινές και σκληρές ημέρες στην ιστορία της Θεσσαλονίκης.
Οι Νορμανδοί της Σικελίας, υπό τον Γουλιέλμο Β΄ τον Καλό, επιτέθηκαν στην πόλη με έναν τεράστιο στρατό, που φέρεται να έφτανε τους 80.000 άνδρες και 200 πλοία, αν και σύγχρονοι ιστορικοί αμφισβητούν το πραγματικό μέγεθος αυτού του αριθμού.
Στις 24 Αυγούστου, οι Νορμανδοί κατάφεραν να ανοίξουν ρήγμα στα ανατολικά τείχη χρησιμοποιώντας πετροβόλες πολιορκητικές μηχανές. Εισέβαλαν μανιασμένα και, παρά την ηρωική άμυνα πολιτών και φρουράς, η Θεσσαλονίκη παραδόθηκε στις φλόγες της λεηλασίας.
Σύμφωνα με τη συγκλονιστική μαρτυρία του μητροπολίτη Ευσταθίου, που βίωσε την άλωση ως αυτόπτης, ακολούθησε σφαγή περίπου 7.000 κατοίκων – άντρες, γυναίκες, παιδιά και κληρικοί «σύρονται στους δρόμους θρηνώντας, ανάμεσα σε φωτιές, κραυγές και αίμα».
Οι άρχοντες της πόλης συνωστίστηκαν στη βασιλική του Αγίου Δημητρίου, ψάλλοντας «νίκας τοῖς βασιλεῦσι κατά βαρβάρων δωρούμενος», όταν το ρήγμα στα τείχη άνοιξε και οι μαινόμενοι Νορμανδοί εισέβαλαν, σπέρνοντας τον πανικό και την καταστροφή.
Η πόλη βίωσε μέρες ακραίου τρόμου: οι εκκλησίες βεβηλώθηκαν, ο ναός του Αγίου Δημητρίου μετατράπηκε σε στάβλο, χιλιάδες άνθρωποι αιχμαλωτίστηκαν, πουλήθηκαν ως δούλοι ή φονεύθηκαν στην τύχη. Η βιβλική αυτή καταστροφή περιγράφεται σαν αλάθητο σημάδι της οργής του Παντοδύναμου, όπως γράφει χαρακτηριστικά ο Άγγελος Βλάχος.
Η άλωση της Θεσσαλονίκης οδήγησε σε ανατροπές για το Βυζάντιο: ο αυτοκράτορας Ανδρόνικος Α΄ Κομνηνός εκθρονίστηκε, το χάσμα μεταξύ Ορθοδόξων Ελλήνων και Λατίνων βάθυνε, και η ματωμένη μνήμη εκείνης της ημέρας έμεινε ανεξίτηλα χαραγμένη στην ιστορική συνείδηση της πόλης.
Συνοπτικά
- Η Θεσσαλονίκη καταλήφθηκε από τους Νορμανδούς στις 24 Αυγούστου 1185, οδηγώντας σε σφαγή και λεηλασία.
- Η ελλιπής άμυνα και το πεσμένο ηθικό συνέβαλαν στη γρήγορη πτώση της πόλης.
- Η άλωση είχε σημαντικές συνέπειες για το Βυζάντιο, οδηγώντας στην εκθρόνιση του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Α΄ Κομνηνού.
- Η τραγική αυτή ημέρα έμεινε ανεξίτηλη στην ιστορική συνείδηση της Θεσσαλονίκης.
