Το άρθρο εξετάζει την οικονομική διάσταση μεγάλων πολέμων στην ιστορία, αναδεικνύοντας το τεράστιο οικονομικό κόστος που συνοδεύει τις αιματηρές συγκρούσεις.
Αν και οι ανθρώπινες απώλειες και τα εγκλήματα πολέμου κλέβουν συνήθως την προσοχή, οι οικονομικές συνέπειες είναι επίσης καταστροφικές και διαρκούν για χρόνια.
Από τον Αμερικανο-Μεξικανικό Πόλεμο έως τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, οι συγκρούσεις έχουν κοστίσει τρισεκατομμύρια ευρώ και έχουν επηρεάσει δραματικά τις εμπλεκόμενες χώρες.
Το άρθρο αναφέρει ενδεικτικά κόστη πολέμων, όπως ο Αμερικανικός Εμφύλιος, ο Πόλεμος του Κόλπου, και ο Πόλεμος κατά της Τρομοκρατίας, καταδεικνύοντας πως το οικονομικό βάρος των πολέμων αφήνει βαθιά ίχνη στο μέλλον των εθνών.
Πιο αναλυτικά
Η οικονομική διάσταση των αιματηρών συγκρούσεων είναι μια συνιστώσα που περνά συνήθως στα «ψιλά» της Ιστορίας, καθώς τη ζοφερή δόξα κλέβουν (και δικαίως) οι τραγικές απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και τα εγκλήματα πολέμου που συντελούνται.
Κι όμως, ο οικονομικός όλεθρος που επιφέρει ο πόλεμος στις εμπλεκόμενες πλευρές μόνο λίγος δεν είναι, με τις συνέπειές του να μαστίζουν περαιτέρω τις ζωές όσων επιβίωσαν και να αφήνουν το χνάρι τους βαθιά στο μέλλον.
Αμερικανο-Μεξικανικός Πόλεμος: 1,9 δισ. ευρώ
Η σύγκρουση των δύο χωρών (1846-1849) ξεκίνησε όταν οι ΗΠΑ προσάρτησαν το Τέξας το 1845 και κατόπιν καταπάτησαν το Νέο Μεξικό και την Καλιφόρνια, πριν λεηλατήσουν τελικά την Πόλη του Μεξικού.
Οι εχθροπραξίες έληξαν με σύμφωνο ειρήνης το 1849, το οποίο έδινε στις ΗΠΑ μια σειρά από εδάφη του Μεξικού (Καλιφόρνια, Νέο Μεξικό, Αριζόνα, Νεβάδα κ.ά.), με την Αμερική να τα εξαγοράζει πληρώνοντας κάπου 15 εκατομμύρια δολάρια και άλλα 3 εκατ. για την αποπληρωμή παλιότερου χρέους των ΗΠΑ…
Αμερικανική Επανάσταση: 1,95 δισ. ευρώ 
Ο αγώνας των ΗΠΑ για ανεξαρτησία ήταν μια ακόμα πολυδάπανη σύρραξη, που ξεκίνησε όταν 13 βρετανικές αποικίες στον Νέο Κόσμο αρνήθηκαν να πληρώσουν την εξοντωτική φορολογία στο αγγλικό στέμμα, απαιτώντας ίσα δικαιώματα με τους Βρετανούς πολίτες.
Από το 1775-1783, οι λευκοί άποικοι του Νέου Κόσμου πάλεψαν για την ανεξαρτησία τους από τη βρετανική κηδεμονία, σε μια πανάκριβη εκστρατεία που θα έληγε με τη Συνθήκη των Παρισίων το 1783, έξι χρόνια μετά τη Διακήρυξη της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας…
Ισπανο-Αμερικανικός Πόλεμος: 7,2 δισ. ευρώ 
Οι Ισπανοί κατείχαν την Κούβα, στα ανοιχτά της αμερικανικής Φλόριντα, κάτι που δεν μπορούσε να δεχτεί ο Ουάσιγκτον, γι’ αυτό και ζήτησε από τους κονκισταδόρες να παραδώσουν τον έλεγχο του νησιού.
Και βέβαια όταν οι Ισπανοί αρνήθηκαν, οι Αμερικάνοι έπιασαν τα όπλα για μόλις έναν χρόνο (1898-1899). Σύντομα βέβαια άνοιξε η όρεξη του αμερικανικού επεκτατισμού, που προσάρτησε έτσι πέρα από την Κούβα και το Πουέρτο Ρίκο, το Γκουάμ και τις Φιλιππίνες…
Αμερικανικός Εμφύλιος Πόλεμος: 64 δισ. ευρώ 
Ως μια από τις φονικότερες συγκρούσεις της αμερικανικής ιστορίας, ο ζοφερός θεσμός της δουλείας μπήκε στο στόχαστρο της τοπικής κοινωνίας, διχάζοντας τις πολιτείες.
Κι έτσι ο Αμερικανός στράφηκε κατά του Αμερικανού σε μια μάχη που όχι μόνο χώρισε το έθνος στα δυο, αλλά έφερε και τον όλεθρο στην οικονομία της χώρας.
Οι δυνάμεις της Ένωσης κέρδισαν τελικά τα στρατεύματα της Συνομοσπονδίας, απαλλάσσοντας έτσι τη χώρα από τον ατιμωτικό για το ανθρώπινο είδος θεσμό της σκλαβιάς…
Πόλεμος του Κόλπου: 82 δισ. ευρώ 
Σε σημερινές τιμές πάντα, ο πόλεμος στον Περσικό Κόλπο και η οδύσσεια να καμφθούν οι δυνάμεις του Σαντάμ Χουσεΐν ήταν μια πανάκριβη υπόθεση.
Όταν ο Ιρακινός ηγέτης εισέβαλε στο γειτονικό κρατίδιο του Κουβέιτ το 1990 εγείροντας εδαφικές αξιώσεις, δεν ξεδίψασε η επεκτατική του μανία, γι’ αυτό και απειλούσε κατόπιν τη Σαουδική Αραβία αλλά και σύσσωμο τελικά τον πετρελαιοπαραγωγό αραβικό κόσμο.
Μια από τις πρώτες συρράξεις του κόσμου με πλήρη τηλεοπτική κάλυψη έλαβε λοιπόν χώρα όταν η αμερικανική εμπλοκή για να μείνει ο Σαντάμ εκτός Σαουδικής Αραβίας κλιμακώθηκε, με μια δεύτερη επιχείρηση για την απελευθέρωση του Κουβέιτ να ακολουθεί κατά πόδας…
Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος: 268 δισ. ευρώ 
Ο κόσμος χωρίστηκε στα δυο για τον Μεγάλο Πόλεμο, όπως αποκαλούσαν τότε τη φονικότερη και πιο μαζική σύγκρουση που δυστυχούσε να γνωρίσει η οικουμένη.
Η παγκόσμια σύρραξη του 1914 είδε τις χώρες της Αντάντ και τους κατοπινούς συμμάχους τους (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσική Αυτοκρατορία, Ιταλία και ΗΠΑ) να τίθενται αντιμέτωπες με τις Κεντρικές Δυνάμεις (Γερμανία, Αυστροουγγαρία, Οθωμανική Αυτοκρατορία και Βουλγαρία) σε φονικές εχθροπραξίες που επεκτάθηκαν τελικά στη μήκη και τα πλάτη της οικουμένης.
Όσο για τα νούμερα, είναι δηλωτικά: περισσότεροι από 70 εκατομμύρια άνθρωποι πήραν μέρος στις εχθροπραξίες, οι απώλειες στρατιωτών και αμάχων υπερέβησαν τα 18 εκατομμύρια, με το κολοσσιαίο των μεγεθών να αντικατοπτρίζεται στο εξωφρενικό φυσικά κόστος του Α’ Παγκοσμίου…
Πόλεμος της Κορέας: 274 δισ. ευρώ 
Ένας πόλεμος φαινομενικά στρατηγικής και πολιτικής σημασίας, στο αποκορύφωμα του ψυχροπολεμικού κλίματος της εποχής, έλαβε χώρα στην κορεατική χερσόνησο: η κομμουνιστική Βόρεια Κορέα και οι «κόκκινοι» σύμμαχοί της (Σοβιετική Ένωση και Κίνα) τέθηκαν αντιμέτωποι με την καπιταλιστική Νότια Κορέα και τους δικούς της στρατηγικούς εταίρους, την ενωμένη Δύση (1950-1953).
Η χερσόνησος της Κορέας λειτούργησε ως θέατρο επιχειρήσεων για τις πρώτες κοκορομαχίες του Ψυχρού Πολέμου, με τα τρία χρόνια της διάρκειας των μαχών να φέρνουν όλεθρο και καταστροφή σε όλους. Εντελώς αχρείαστος και καλά ξεχασμένος έτσι «σφήνα» καθώς μπήκε στον Β’ Παγκόσμιο και τον Πόλεμο του Βιετνάμ, ο Πόλεμος της Κορέας δεν ήταν όμως καθόλου αστείος σε όρους απωλειών και οικονομικών πληγών…
Πόλεμος του Βιετνάμ: 594 δισ. ευρώ 
Εδώ μιλάμε για τη μεγαλύτερη σύγκρουση των δύο κόσμων, της κομμουνιστικής Ανατολής και της καπιταλιστικής Δύσης δηλαδή, για τις εχθροπραξίες που έστειλαν τον Ψυχρό Πόλεμο κατευθείαν στον κολοφώνα της ζοφερής ακμής του. ΗΠΑ και ΕΣΣΔ έτρεμαν να τεθούν ευθέως αντιμέτωπες, καθώς ο πυρηνικός όλεθρος καραδοκούσε συνεχώς, κι έτσι δεν έχαναν ευκαιρία να προσεταιρίζονται σκοπούς στις τέσσερις γωνιές του πλανήτη για να κάνουν άλλη μια τραγική επίδειξη των υπερδυνάμεών τους.
Η διαβόητη σύγκρουση κράτησε χονδρικά από το 1965-1975, επισκίασε όλες τις συγκρούσεις μετά τον Β’ Παγκόσμιο και ενδυνάμωσε την αντικομμουνιστική ρητορεία στη Δύση. Και βέβαια το κόστος του πολέμου ήταν ασύλληπτο, κλάσμα ωστόσο σε σχέση με τον φόρο σε ανθρώπινες ζωές και την ολική καταστροφή του Βιετνάμ και των κατοίκων του…
Πόλεμος κατά της Τρομοκρατίας: 885 δισ. ευρώ 
Ήταν στον απόηχο του τρομοκρατικού χτυπήματος στους Δίδυμους Πύργους της Νέας Υόρκης την 11η Σεπτεμβρίου 2001 που οι ΗΠΑ επιδόθηκαν σε μια προσωπική σταυροφορία να εξαφανίσουν από προσώπου γης τους εξτρεμιστές που έφεραν θάνατο, τρόμο και πανικό στο εσωτερικό της υπερδύναμης.
Ο φανερός σκοπός ήταν ένας και μόνο ένας: η εξολόθρευση της αλ-Κάιντα και των συνεργαζόμενων θυλάκων της, ένα έργο που έμελλε ωστόσο να αποδειχθεί ιδιαιτέρως δύσκολο, καθώς θα έπρεπε να περάσουν 10 χρόνια μέχρι να βγει από τη μέση ο εγκέφαλος των τρομοκρατικών επιθέσεων Οσάμα μπιν Λάντεν στο Πακιστάν (2011). Είχε προηγηθεί φυσικά η αμερικανική εισβολή στο Ιράκ, με άλλοθι το βαρύ πυρηνικό οπλοστάσιο της χώρας, όταν όμως βγήκε από τη μέση και ο ιρανικός ηγέτης Σαντάμ Χουσεΐν, κανένα ίχνος πυρηνικών όπλων δεν εντοπίστηκε ποτέ…
Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος: 3,3 τρισ. ευρώ 
Ήταν το 1939 όταν η Γερμανία εισέβαλε στην Πολωνία, ανοίγοντας έτσι την αυλαία της φονικότερης και μαζικότερης σύγκρουσης που έμελλε να γνωρίσει ο πλανήτης (μέχρι στιγμής τουλάχιστον). Η σύρραξη άγγιξε την πραγματική οικουμενική της διάσταση όταν οι Ιάπωνες βομβάρδισαν το Περλ Χάρμπορ, εγκαινιάζοντας έτσι την πολεμική εμπλοκή των ΗΠΑ.
Τα υπόλοιπα είναι φυσικά Ιστορία, μια καλά καταγεγραμμένη υπόθεση δηλαδή που θα έληγε με τις δύο ατομικές βόμβες σε ιαπωνικό έδαφος, μια κίνηση που όχι μόνο κέρδισε έναν πόλεμο, αλλά άλλαξε άρδην την παγκόσμια ισορροπία δυνάμεων.
Με πολλές δεκάδες εκατομμύρια νεκρούς (ιστορική συναίνεση δεν υπάρχει), η πιο δαπανηρή σε ζωές ένοπλη σύγκρουση της ανθρωπότητας ήταν ταυτοχρόνως και η πιο πολυδάπανη σε πλουτοπαραγωγικούς όρους…
Συνοπτικά
- Το άρθρο αναλύει το τεράστιο οικονομικό κόστος μεγάλων πολέμων στην ιστορία, το οποίο συχνά παραβλέπεται μπροστά στις ανθρώπινες απώλειες.
- Πόλεμοι όπως ο Αμερικανικός Εμφύλιος, ο Πόλεμος του Κόλπου και ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος κόστισαν τρισεκατομμύρια ευρώ, επηρεάζοντας δραματικά τις εμπλεκόμενες χώρες.
- Οι οικονομικές συνέπειες των πολέμων είναι μακροχρόνιες και αφήνουν βαθιά ίχνη στο μέλλον των εθνών.
- Η οικονομική διάσταση των πολέμων είναι σημαντική και καταστροφική, αν και συχνά υποβαθμίζεται σε σχέση με τις ανθρώπινες απώλειες και τα εγκλήματα πολέμου.
