Η φράση «Ελιά, ελιά και Κώτσο βασιλιά» πρωτοεμφανίστηκε ως προεκλογικό σύνθημα το 1920 από την αντί-βενιζελική παράταξη, «Ηνωμένη Αντιπολίτευσις», με στόχο την επάνοδο του βασιλιά Κωνσταντίνου στον θρόνο.
Παρά τη διπλωματική επιτυχία του Βενιζέλου με τη Συνθήκη των Σεβρών, οι πολεμικές περιπέτειες της Ελλάδας και η εσωτερική διαφθορά αποδυνάμωσαν την υποστήριξη προς τους Φιλελεύθερους, οδηγώντας τους σε εκλογική ήττα.
Η «Ηνωμένη Αντιπολίτευσις» ενώθηκε γύρω από τον εξόριστο μονάρχη, υποσχόμενη ειρήνη και σταθερότητα.
Ωστόσο, μετά την εκλογική νίκη, η Μικρασιατική Εκστρατεία συνεχίστηκε, αποδεικνύοντας ότι ούτε οι Βενιζελικοί θα μπορούσαν εύκολα να εκπληρώσουν τις υποσχέσεις τους για επιστροφή των στρατιωτών, λόγω των συνεχιζόμενων επιθέσεων του Κεμάλ.
Πιο αναλυτικά
H φράση «Ελιά, ελιά και Κώτσο βασιλιά» είναι πασίγνωστη στην σύγχρονη ελληνική Ιστορία και πρωτακούστηκε ως προεκλογικό σύνθημα το 1920.
Από τους υποστηρικτές της αντί-βενιζελικής παράταξης, η οποία κατήλθε στην εκλογική αναμέτρηση με το όνομα «Ηνωμένη Αντιπολίτευσις», έμβλημα την ελιά και βασική επιδίωξη της την επάνοδο στον ελληνικό θρόνο του βασιλιά Κωνσταντίνου Β.
Είναι η εποχή που ο Ελευθέριος Βενιζέλος επιστρέφει στη χώρα από τη Γαλλία, με την υπογεγραμμένη Συνθήκη των Σεβρών ανά χείρας και εκπληρωμένους στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό τους «εθνικούς πόθους».
Ο διπλωματικός του θρίαμβος, τον γεμίζει αυτοπεποίθηση. Αίρει τον στρατιωτικό νόμο που ίσχυε έως τότε και προκηρύσσει εκλογές, βέβαιος για την νίκη του.
Η πορεία των πραγμάτων θα τον διαψεύσει.
Το εκλογικό σώμα θα κρίνει με διαφορετικά μέτρα και σταθμά και θα του γυρίσει την πλάτη.
Η εμπλοκή της Ελλάδας σε μία οκταετή πολεμική περιπέτεια έχει κουράσει.
Τα αρσενικά παιδιά απουσιάζουν στο μέτωπο, η αγροτική οικονομία αποστερούμενη των εργατικών χεριών θα εισέλθει σε τροχιά μαρασμού.
Κρούσματα διαφθοράς, αλαζονεία και έπαρση αποτελούν εξαπλωνόμενη ασθένεια στον κομματικό μηχανισμό των Φιλελευθέρων.
Κι αν μέσα σε όλα τούτα, συνυπολογίσει κανείς τον αντίκτυπο του πολύ πρόσφατου Εθνικού Διχασμού, είναι εύκολο να κατανοήσει ορισμένες από τις κύριες αιτίες που οδήγησαν τους βενιζελικούς στην ήττα.
Στον αντίποδα, υπάρχουν οι διάσπαρτες «προσωπικότητες» της δεξιάς, συσπειρωμένες γύρω από το πρόσωπο του εξόριστου μονάρχη.
Αποδιωγμένοι και υπό περιορισμό, πνέουν τα μένεα κατά του Βενιζέλου και αδημονούν ασφαλώς για τη ρεβάνς.
Οι εκλογές του Νοεμβρίου του 1920, θα αποτελέσουν μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία να επανακάμψουν στο πολιτικό πεδίο.
Θα ενωθούν και θα δράσουν υπό κοινή σημαία. Το νέο σχήμα που θα προκύψει από τη συμπόρευση τους όμως δεν κομίζει κάτι το διαφορετικό, το άλλο, δεν αποτελεί μια καινούργια πρόταση.
Η ονομασία του και μόνον τα λέει όλα: «Ηνωμένη αντιπολίτευσις».
Η ύπαρξη, η φιλοσοφία ίδρυσης του δηλαδή, συμπυκνώνεται στην αντίδραση κατά του βενιζελισμού. Επιπροσθέτως, τα πρωτοκλασάτα στελέχη του δεν προέκυψαν με παρθενογένεση. Έχουν διαδρομή και ρίζες, κομματικούς στρατούς. Και ευθύνες για πολλά κακώς κείμενα.
Κραδαίνει την «ελιά» της ειρήνης και υπόσχεται την επιστροφή των στρατιωτών, τη σταθερότητα. Όταν πλέον, οι κάλπες θα αναδείξουν κυβέρνηση την «Ηνωμένη Αντιπολίτευσιν», θα πραγματοποιήσει στροφή 180ο μοιρών.
Η Μικρασιατική Εκστρατεία θα συνεχιστεί. Τα λάθη που έγιναν ήταν μεγάλα και όλοι γνωρίζουμε την κατάληξη.
Όμως ούτε αν είχε επικρατήσει η Βενιζελική παράταξη είναι βέβαιο ότι θα κρατούσε τον λόγο της για επιστροφή των στρατιωτών.
Ο λόγος ήταν απλός: Ο Κεμάλ θα συνέχιζε τις επιθέσεις κατά των ελληνικών γραμμών άμυνας και θα κατεύθυνε τον τουρκικό πληθυσμό σε ενέργειες δολιοφθοράς και αντάρτικου.
Συνοπτικά
- Η φράση «Ελιά, ελιά και Κώτσο βασιλιά» χρησιμοποιήθηκε από την αντί-βενιζελική παράταξη το 1920 για την επάνοδο του βασιλιά Κωνσταντίνου στον θρόνο.
- Παρά τις διπλωματικές επιτυχίες του Βενιζέλου, η εσωτερική διαφθορά και η πολεμική κόπωση οδήγησαν σε εκλογική ήττα τους Φιλελεύθερους.
- Η «Ηνωμένη Αντιπολίτευσις» υποσχέθηκε ειρήνη και σταθερότητα, αλλά μετά την εκλογική νίκη, η Μικρασιατική Εκστρατεία συνεχίστηκε.
- Οι συνεχείς επιθέσεις του Κεμάλ έκαναν δύσκολη την εκπλήρωση υποσχέσεων για επιστροφή των στρατιωτών, ανεξαρτήτως νικητή των εκλογών.
