Το Potez 630 και οι µετέπειτα εκδόσεις του, υπήρξαν µια σειρά δικινητήριων αεροσκαφών ελαφρού βοµβαρδισµού, που αναπτύχθηκαν για τη γαλλική Αεροπορία στα τέλη της δεκαετίας του 1930.

Ο σχεδιασµός του αεροσκάφους ήταν σύγχρονος του βρετανικού Bristol Blenheim και του γερµανικού Messerschmitt Bf 110, αν και σε αντίθεση µε το Blenheim τα Bf-110 και Potez ξεκίνησαν την καριέρα τους ως βαρέα δικινητήρια αεροσκάφη δίωξης.

Το Potez 630 ήταν πλήρως µεταλλικό, µε τρία άτοµα πλήρωµα, και  επαρκώς αεροδυναµικές γραµµές και δίδυµα κάθετα σταθερά.

Το επίµηκες πιλοτήριο φιλοξενούσε τον πιλότο, τον παρατηρητή ή διοικητή που επέβαινε στο αεροσκάφος µόνο εφόσον απαιτούνταν από τη φύση της αποστολής και έναν οπίσθιο πολυβολητή που επάνδρωνε ένα ελαφρύ πολυβόλο. Το αρχικό Potez 630 κατασκευάστηκε για να ανταποκριθεί στις προδιαγραφές του γαλλικού διαγωνισµού του 1934 για ένα βαρύ αεροσκάφος δίωξης. Το πρωτότυπο έκανε την παρθενική του πτήση το 1936 και επέδειξε εξαιρετικές πτητικές ικανότητες.

Οι κινητήρες του Potez 630 αποδείχθηκαν τόσο προβληµατικοί που οι περισσότερες Μοίρες της γαλλικής Αεροπορίας το είχαν ήδη αντικαταστήσει µε το βελτιωµένο Potez 631 πριν αρχίσει ο πόλεµος.

Για το τελευταίο τέθηκε παραγγελία για 80 µονάδες το 1937. Ταυτόχρονα παραγγέλθηκαν και 80 βαρέα αεροσκάφη δίωξης Potez 631 C3, µε αστεροειδή κινητήρα Gnome-Rhône 14M αντί του Hispano-Suiza 14AB10/11 που έφερε το Potez 630.

Πενήντα επιπλέον Potez 631 παραγγέλθηκαν το 1938, από τα οποία τα 20 χορηγήθηκαν στη Φινλανδία, αν και ποτέ δεν έφτασαν στον προορισµό τους.

Το τελευταίο όµως αποδείχθηκε ως απόλυτα αναποτελεσµατικό καταδιωκτικό, καθώς ήταν πιο αργοκίνητο ακόµη και από ορισµένα Γερµανικά βοµβαρδιστικά και κατά 130 km/h.

Το Potez 633

Το Potez 633 B2 ήταν η έκδοση ελαφρού βοµβαρδισµού του αεροσκάφους. Ήταν παρόµοιο µε το Potez 631 αλλά αφαιρέθηκε η θέση του παρατηρητή και οι κοιλιακοί φορείς των πυροβόλων για την τοποθέτηση µιας αποθήκης βοµβών µεταξύ του πιλότου και του πυροβολητή.

Με την αφαίρεση των φορέων των πυροβόλων ο οπλισµός στο ρύγχος περιορίστηκε σε ένα ελαφρύ πολυβόλο.

∆εν υπήρχε βοµβαρδιστής καθώς το ρόλο του θα έπαιζε ο πολυβολητής ο οποίος θα καθόριζε το σηµείο της πτώσης των βοµβών µέσω ενός περισκόπιου.

Η λύση αυτή όµως αποδείχθηκε καθόλου πρακτική και εγκαταλείφθηκε. Στην αποθήκη βόµβων µπορούσαν να µεταφερθούν τέσσερις βόµβες των 50 χλγρ. ή δύο των 200 χλγρ. Το πρωτότυπο του αεροσκάφους πέταξε στα τέλη του 1937.

Η Armée de l’air παράγγειλε 133 Potez 633 το 1938, αλλά µετά από δύο µήνες αποφάσισε ότι όλα τα αεροσκάφη βοµβαρδισµού (εκτός από αυτά της κάθετης εφόρµησης) θα έπρεπε να έχουν πλήρωµα 3 ατόµων. Έτσι η παραγγελία για Potez 633 µετατράπηκε αυτοµάτως σε παραγγελία για Potez 631, αν και ένας αριθµός από 633 παραδόθηκε στην γαλλική Αεροπορία.

Παρόλα αυτά η έκδοση 633 προσφέρθηκε για εξαγωγές, µε την Κίνα, την Ρουµανία και την Ελλάδα να εκδηλώνουν το ενδιαφέρουν τους.   

Η µοναδική υπηρεσιακή αποστολή του Potez 633 µε την Armée de l’Air στην Ευρώπη έλαβε χώρα στις 20 Μαΐου 1940, όταν αεροσκάφη από δύο µονάδες ανέλαβαν µια επιχείρηση κοντά στο Arras.

∆ύο ηµέρες αργότερα, αποσύρθηκαν όλα από την ενεργό δράση. Τα Potez 633, που εξήχθησαν στην Ελλάδα και στη Ρουµανία είχαν πολύ εκτενέστερη υπηρεσιακή χρήση.

Οι Ρουµάνοι τα αξιοποίησαν κατά των Σοβιετικών και οι Έλληνες κατά των Ιταλών. Ένας µικρός αριθµός από Potez 633 που αρχικά προορίζονταν για την Κίνα, κατασχέθηκε από τη γαλλική αποικιακή διοίκηση στην Ινδοκίνα και γνώρισε περιορισµένη χρήση κατά το σύντοµο γαλλο-ταϊλανδικό πόλεµο στις αρχές του 1941.

Η Ελληνική Αεροπορία παρήγγειλε 24 βοµβαρδιστικά Potez 633 B2 Grec τον Ιανουάριο του 1938, µε προθεσµία παράδοσης ενός έτους. Τελικά παραδόθηκαν µόνο 13 αεροσκάφη από τα οποία το ένα καταστράφηκε µε γαλλικό πλήρωµα στην Τανάγρα κατά την πτήση παράδοσης.

Τα υπόλοιπα 11 κατασχέθηκαν από τους Γάλλους µε την έκρηξη του πολέµου για τις δικές τους ανάγκες.

Τα ελληνικά Potez 633 είχαν διαµόρφωση βοµβαρδιστικού εκτός από ένα το οποίο παραδόθηκε ως φωτογραφικό.

Ο εξοπλισµός τους περιλάµβανε έλικες µε υδραυλικά µεταβαλλόµενο βήµα, ασύρµατο F.R., περισκοπικό σκοπευτικό βοµβαρδισµού τύπου Bronzavia, σκοπευτικό OPL 36 για τον χειριστή του σταθερού πολυβόλου και φορείς GPU για 4 ή 2 βόµβες.

Στις αρχές του 1941 τα Potez 633 ήταν βαµµένα µε την τυπική παραλλαγή Dark Green/ Light Earth/ Light Blue. Τα εθνόσηµα ήταν βαµµένα στην άτρακτο και στις κάτω επιφάνειες των πτερύγων.

Έλαβαν µέρος στις επιχειρήσεις του 1940 – 1941 µε την 31 ΜΒ µέχρι την οριστική καθήλωσή τους λόγω έλλειψης ανταλλακτικών.

Με στοιχεία από Wikipedia και haf.gr