Οι φυλακές του Αλκατράζ, οι οποίες αποτελούν σήμερα αξιοθέατο, πρόκειται να λειτουργήσουν ξανά ως σωφρονιστικό κατάστημα, σύμφωνα με ανακοίνωση του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ.

Βρίσκονται ανοικτά του Σαν Φρανσίσκο και έχουν μείνει στην ιστορία για δύο λόγους. Πρώτον, για τους «διάσημους» κακοποιούς που φιλοξενήθηκαν εκεί και δεύτερον διότι οι προσπάθειες απόδρασης είχαν πάντα πολύ άσχημη εξέλιξη.

Η λειτουργία της φυλακής ανεστάλη τον Μάιο του 1963, λόγω της πολύ κακής της φήμης αλλά και του μεγάλου κόστους που απαιτείτο για τη συντήρησή της και έκτοτε λειτουργούσε ως ένα δημόσιο μουσείο και ένα από τα κύρια τουριστικά αξιοθέατα του Σαν Φρανσίσκο.

Το Ομοσπονδιακό Σωφρονιστήριο Αλκατράζ (συχνά αναφέρεται και ως «ο Βράχος», που υποδηλώνει ότι το μεγαλύτερο μέρος του βρίσκεται σε έναν βραχώδη τόπο) ήταν μια φυλακή υψίστης ασφάλειας στο νησί Αλκατράζ, περίπου 2 χλμ. από την ακτή του Σαν Φρανσίσκο, στις Ηνωμένες Πολιτείες, που λειτουργούσε από τις 11 Αυγούστου 1934 έως τις 21 Μαρτίου 1963.

Στο νησί Αλκατράζ υπήρχε ένα στρατιωτικό φρούριο από το 1850, προτού μετατραπεί σε φυλακή υψίστης ασφαλείας το 1934, με τις κύριες εγκαταστάσεις του να έχουν χτιστεί μεταξύ 1910 και 1912 όπου λειτουργούσε η στρατιωτική φυλακή για τον αμερικανικό στρατό. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ απέκτησε τις υπάρχουσες εγκαταστάσεις στο νησί Αλκατράζ στις 12 Οκτωβρίου 1933 και άνοιξε εκεί μια ομοσπονδιακή φυλακή τον Αύγουστο του επόμενου έτους μετά τον κατάλληλο εκσυγχρονισμό του συγκροτήματος. Η απομόνωση του τόπου, η παρουσία παγωμένων ρευμάτων στα νερά του κόλπου του Σαν Φρανσίσκο καθώς και η παρουσία δομών υψίστης ασφάλειας, κατέστησαν την φυλακή του Αλκατράζ ως την πιο σκληρή και την πιο συμπαγή φυλακή σε όλη την Αμερική.

Το Αλκατράζ χρησιμοποιήθηκε για τη φυλάκιση εκείνων των κρατουμένων που θεωρήθηκαν προβληματικοί σε άλλες φυλακές. Έχοντας γίνει μία από τις πιο διαβόητες φυλακές στις Ηνωμένες Πολιτείες, στα χρόνια που λειτούργησε στέγασε 1576 κρατούμενους, συμπεριλαμβανομένων μερικών από τους χειρότερους Αμερικανούς εγκληματίες όπως ο Αλ Καπόνε, ο Ρόμπερτ Φράνκλιν Στράουντ (γνωστός ως ο «ορνιθολόγος του Αλκατράζ»), ο Τζορτζ «Πολυβόλο» Κέλι, ο Μπάμπι Τζόνσον, ο Ραφαέλ Μιράντα, ο Μίκυ Κοέν και άλλοι. Συνολικά στην 29ετή ιστορία της φυλακής, 36 κρατούμενοι έκαναν 14 απόπειρες διαφυγής, με την πιο διάσημη από αυτές να είναι η απόπειρα του Μαΐου 1946 που ονομάστηκε «Η Μάχη του Αλκατράζ» και η περίφημη απόδραση του Ιουνίου 1962 από τους Φρανκ Μόρις, Τζον Άνγκλιν και Κλάρενς Άγκλιν. Λόγω του υψηλού κόστους συντήρησης, η φυλακή Αλκατράζ έκλεισε οριστικά στις 21 Μαρτίου 1963.

Η φυλακή χωρίστηκε σε τέσσερις τετράγωνες πτέρυγες κελιών (A, B, C, D), το γραφείο του διευθυντή, την αίθουσα επισκεπτών, τη βιβλιοθήκη και το κουρείο. Τα κελιά των φυλακών είχαν μέγεθος 2,7 x 1,5 μέτρα και ύψος 2,1 μέτρα και ήταν πρωτόγονα και δεν είχαν καμία ιδιωτικότητα, με βασικά έπιπλα που αποτελούνταν από ένα κρεβάτι, ένα τραπέζι, έναν νεροχύτη και την τουαλέτα που ακουμπούσε στον πίσω τοίχο.

Η πτέρυγα D φιλοξένησε τους χειρότερους παραβάτες όπου διέθετε πέντε κελιά απομόνωσης, τα οποία ονομάστηκαν «Η Τρύπα» όπου οι πιο επαναστατικοί κρατούμενοι στέλνονταν εκεί για ορισμένες περιόδους και υπέστησαν βάναυση μεταχείριση.

Οι διάδρομοι της φυλακής είχαν τα ονόματα των πιο διάσημων δρόμων στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπως το «Μπρόντγουεϊ» και η «Λεωφόρος Μίτσιγκαν». Η εργασία για τους κρατούμενους του Αλκατράζ θεωρούνταν προνόμιο στο οποίο θα μπορούσαν να το έχουν μόνο όσοι έδειχναν καλή συμπεριφορά.

Το Αλκατράζ ως φυλακή προοριζόταν να φιλοξενήσει κρατούμενους που ορίζονται ως «προβληματικοί» ή εκείνους που είχαν προκαλέσει προβλήματα σε άλλες φυλακές και όπου μπορεί να φιλοξενήσει τους «χειρότερους από τους χειρότερους» του εγκλήματος, χωρίς ελπίδα σωφρονισμού.

Η φυλακή Αλκατράζ έγινε διάσημη μεταξύ των αμερικανικών φυλακών καθώς θεωρήθηκε μια από τις πιο διαβόητες φυλακές στον κόσμο εκείνη την εποχή.

Τα τελευταία χρόνια
Από τη δεκαετία του 1950, έγιναν προσπάθειες για τη βελτίωση των συνθηκών στη φυλακή Αλκατράζ και οι κρατούμενοι είχαν σταδιακά τη δυνατότητα να αποκτήσουν περισσότερα προνόμια όπως η χρήση μουσικών οργάνων, η παρακολούθηση ταινιών τα σαββατοκύριακα, η ζωγραφική, και η χρήση ραδιοφώνου. Ο αυστηρός κώδικας σιωπής έγινε πιο ευέλικτος και οι κρατούμενοι είχαν τη δυνατότητα να μιλήσουν με χαμηλή φωνή. Ωστόσο, η φυλακή είχε ήδη χαρακτηριστεί ως μία από τις πιο ακριβές φυλακές στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στην ετήσια έκθεσή του για το έτος 1952, ο διευθυντής φυλακών Τζέιμς Μπένετ ζήτησε ήδη μια ανακαίνιση για τις εγκαταστάσεις στο Αλκατράζ. Η έκθεση του 1959 διαπίστωσε ότι το κόστος του Αλκατράζ ήταν τρεις φορές υψηλότερο σε σύγκριση με οποιαδήποτε άλλη αμερικανική φυλακή (10 δολάρια ανά φυλακισμένο την ημέρα, σε σύγκριση με 3 δολάρια σε άλλες φυλακές). Το πρόβλημα επιδεινώθηκε από την έκθεση των εγκαταστάσεων σε ανέμους που περιείχαν θαλασσινό αλάτι. Ήδη εκείνο το έτος υπήρχε ανάγκη για 5.000.000 δολάρια για αποκαταστάσεις.

Οι μεγάλες επισκευές άρχισαν το 1958, αλλά ήδη από το 1961 οι μηχανικοί χαρακτήρισαν τη φυλακή χαμένη υπόθεση. Ο Γενικός Εισαγγελέας Ρόμπερτ Κέννεντυ πρότεινε την κατασκευή μιας νέας φυλακής στο Μάριον του Ιλλινόις. Η απόδραση του Ιουνίου 1962 ήταν η «σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι» και που οδήγησε στο οριστικό κλείσιμο ολόκληρης της φυλακής στις 21 Μαρτίου 1963.

Αυτή τη στιγμή η φυλακή του Αλκατράζ έχει μετατραπεί σε μουσείο και είναι ένα από τα σημαντικότερα τουριστικά αξιοθέατα του Σαν Φρανσίσκο, καθώς προσελκύει 1.500.000 επισκέπτες ετησίως (2010). Οι επισκέπτες φτάνουν με πλοίο και έχουν την ευκαιρία να επισκεφθούν τα κελιά του νησιού, καθώς και να δουν μια σειρά ντοκιμαντέρ που αφηγούνται ιστορίες και ανέκδοτα για τη φυλακή, για τους πιο διάσημους κρατουμένους και φρουρούς του Αλκατράζ. Η ατμόσφαιρα της πρώην φυλακής εξακολουθεί να θεωρείται «φάντασμα» έως σήμερα.

Η λέξη «Βράχος» στην ιστορία του αμερικανικού σωφρονιστικού συστήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την φυλακή-νησί του Αλκατράζ, που βρίσκεται στο κόλπο του Σαν Φρανσίσκο. Οι ιστορίες από τον Βράχο του Αλκατράζ αλλά και όλο το οικοδομικό συγκρότημα γοητεύουν μέχρι και σήμερα πλήθος τουριστών καθιστώντας το νησί ως ένα από τα πιο δημοφιλή αξιοθέατα του Σαν Φρανσίσκο αλλά και πηγή έμπνευσης μεγάλων δημιουργών του κινηματογράφου.