Αστρονόμοι παρατήρησαν έναν μικρό, βραχώδη πλανήτη που περιστρέφεται σε τροχιά επικίνδυνα κοντά στο αστέρι του και διαλύεται καθώς η επιφάνειά του εξαερώνεται λόγω της υψηλής θερμοκρασίας, αφήνοντας πίσω του μια ουρά από ορυκτή σκόνη, μήκους 9 εκατομμυρίων χιλιομέτρων, που θυμίζει κομήτη.

Από τη δεκαετία του 1990 έχουν ανακαλυφθεί περίπου 5.800 πλανήτες εκτός του ηλιακού μας συστήματος, οι αποκαλούμενοι εξωπλανήτες. Από αυτούς, μόνο τέσσερις έχουν παρατηρηθεί να αποσυντίθενται σε τροχιά, όπως αυτός. Ο πλανήτης είναι ο κοντινότερος από τους τέσσερις στο ηλιακό μας σύστημα και δίνει στους επιστήμονες μια μοναδική ευκαιρία να μάθουν τι συμβαίνει σε αυτούς τους καταδικασμένους κόσμους.

Οι ερευνητές παρατήρησαν τον πλανήτη BD+05 4868 Ab ενώ σταδιακά γίνεται σκόνη, αφήνοντας, με κάθε περιφορά του γύρω από το αστέρι του, μια ποσότητα υλικού ίση με τον όγκο του όρους Έβερεστ. Η ουρά από σκόνη που αφήνει πίσω του καλύπτει σε μήκος το ημικύκλιο του αστεριού.

Ο πλανήτης υπολογίζεται ότι έχει μέγεθος κάπου μεταξύ του δικού μας Ερμή και της Σελήνης. Βρίσκεται στον αστερισμό του Πήγασου και απέχει περίπου 140 έτη φωτός από τη Γη. Ένα έτος φωτός είναι η απόσταση που καλύπτει το φως μέσα σε έναν χρόνο, δηλαδή 9,5 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα.

Το αστέρι του BD+05 4868 Ab είναι ένας πορτοκαλί νάνος. Είναι μικρότερο, ψυχρότερο και όχι τόσο λαμπρό όσο ο Ήλιος: έχει περίπου το 70% της μάζας και της διαμέτρου του Ήλιου και περίπου το 20% της φωτεινότητάς του. Ο πλανήτης κάνει μια πλήρη περιστροφή γύρω του κάθε 30,5 ώρες, σε απόσταση περίπου 20 φορές μικρότερη από αυτήν από την οποία απέχει ο Ερμής από τον Ήλιο.

Στην επιφάνεια του πλανήτη υπολογίζεται ότι η θερμοκρασία φτάνει τους 1.600 βαθμούς Κελσίου, λόγω της εγγύτητάς του στο αστέρι. Ως αποτέλεσμα, η επιφάνεια έχει ήδη μετατραπεί σε μάγμα, σε λιωμένο βράχο.

«Αναμένουμε ότι ο πλανήτης θα γίνει σκόνη μέσα στο επόμενο ένα εκατομμύριο χρόνια ή κάπου εκεί», είπε ο Μαρκ Χον, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Ινστιτούτο Κάβλι για την Αστροφυσική και τη Διαστημική Έρευνα του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης. Ο Χον ήταν ο βασικός συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύεται σήμερα στην επιστημονική επιθεώρηση Astrophysical Journal Letters.

«Σε κοσμική χρονική κλίμακα, το διάστημα αυτό θεωρείται καταστροφικά μικρό. Η διάλυση είναι μια καλπάζουσα διαδικασία. Όσο περισσότερο υλικό του πλανήτη κονιορτοποιείται, τόσο γρηγορότερη γίνεται η διαδικασία διάλυσης», εξήγησε.

Το εξαχνωμένο υλικό, όταν βρεθεί στο διάστημα, στερεοποιείται και σχηματίζει μόρια σκόνης διαφόρων μεγεθών, που απομακρύνονται από τον πλανήτη. Ο Χον σημείωσε ότι οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ακόμη τη χημική σύσταση της «ουράς».

Οι ερευνητές εντόπισαν τον BD+05 4868 χάρη στο τηλεσκόπιο TESS της NASA, για την παρατήρηση εξωπλανητών.

Δεν είναι σαφές προς το παρόν πώς έφτασε αυτός ο πλανήτης να περιφέρεται τόσο κοντά στο αστέρι του. Είναι πιθανόν αρχικά να βρισκόταν σε άλλη τροχιά, η οποία άλλαξε λόγω της βαρυτικής επίδρασης κάποιου ξένου σώματος, ίσως κάποιου άλλου πλανήτη, εξήγησε ο Χον.

Οι ερευνητές σχεδιάζουν να συνεχίσουν την παρατήρηση του πλανήτη τους επόμενους μήνες, χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο Τζέιμς Γουέμπ της NASA, για να μελετήσουν τη σύσταση του υλικού της ουράς, κάτι που θα μπορούσε να τους δώσει κάποια στοιχεία για τη χημική σύσταση των βραχωδών εξωπλανητών. Για την αναζήτηση ζωής σε άλλα ηλιακά συστήματα οι επιστήμονες επικεντρώνεται σε βραχώδεις εξωπλανήτες που περιστρέφονται σε τροχιά γύρω από το αστέρι τους στη λεγόμενη «Ζώνη της Χρυσομαλλούσας» ή κατοικήσιμη ζώνη – δηλαδή σε απόσταση όπου μπορεί να υπάρξει στην επιφάνειά τους νερό σε υγρή κατάσταση.

«Η ουρά αναμένεται να περιέχει μεταλλεύματα που εξαχνώθηκαν από την επιφάνεια ή το εσωτερικό του πλανήτη. Θα μπορούσε να είναι υλικό ακόμη και από τον πυρήνα του. Αποτελεί τεράστια πρόκληση να μάθουμε για το εσωτερικό των πλανητών. Είναι δύσκολο ακόμη και για πλανήτες στο δικό μας ηλιακό σύστημα. Αλλά ο BD+05 4868 Ab θα μας επιτρέψει να μετρήσουμε απευθείας τη σύσταση ενός πλανήτη παρόμοιου με τη γη εκτός του δικού μας ηλιακού συστήματος. Πρόκειται σίγουρα για μια εξαιρετική ευκαιρία να μάθουμε τη γεωολογία των εξωπλανητών και να κατανοήσουμε την ποικιλία και την πιθανή δυνατότητα να κατοικηθούν οι βραχώδεις κόσμοι εκτός του ηλιακού συστήματός μας», είπε ο Χον.