Έχετε αναρωτηθεί ποτέ τι σημαίνει η φράση «Νους υγιής εν σώματι υγιεί» που λέμε πολλές φορές;

Από πού προέρχεται;

Την χρησιμοποιούμε κυρίως στον αθλητισμό και σημαίνει πως ένα υγιές σώμα προσφέρει και ψυχική υγεία – ισορροπία.

Προέρχεται από τον Ρωμαίο σατιρικό ποιητή Ιούλιο lουβενάλη, που έζησε στα τέλη του 1ου αιώνα μ.Χ.

Στα λατινικά η φραση είναι «Mens sana in corpore sano («Νοῦς ὑγιὴς ἐν σώματι ὑγιεῖ»). Την χρησιμοποίησε ο Γιουβενάλης που επιθυμούσε να πείσει τους Ρωμαίους πολίτες να ακολουθήσουν το δρόμο της αρετής. Στο σχετικό χωρίο του έργου του «Σατυρικά» (10.356-64) κάνει αντιπαραβολή του τρόπου ζωής του Ηρακλή με τρόπο ζωής του Σαρδανάπαλου.

Το σχετικό χωρίο έχει ως εξής:

orandum est ut sit mens sana in corpore sano.
fortem posce animum mortis terrore carentem,
qui spatium uitae extremum inter munera ponat
naturae, qui ferre queat quoscumque labores,
nesciat irasci, cupiat nihil et potiores
Herculis aerumnas credat saeuosque labores
et uenere et cenis et pluma Sardanapalli.

monstro quod ipse tibi possis dare; semita certe
tranquillae per uirtutem patet unica uitae.

Σε ελληνική μετάφραση:

Θα πρέπει να προσεύχονται για ένα υγιές μυαλό σε ένα υγιές σώμα.

Ρωτήστε για μια ρωμαλέα καρδιά που δεν έχει το φόβο του θανάτου,

και θεωρεί τη μακροημέρευση το λιγότερο από τα δώρα της φύσης,

που μπορεί να αντέξει οποιαδήποτε περίπτωση του μόχθου,

που δεν ξέρει ούτε οργή ούτε επιθυμία και σκέφτεται,

τα δεινά και τους σκληρούς άθλους του Ηρακλή καλύτερα

από ό,τι οι αγάπες και δεξιώσεις στα μαξιλάρια του Σαρδανάπαλου.

Τι συστήνω σε σας, που μπορείτε να δώσετε στον εαυτό σας;

Για σίγουρα, ο μόνος δρόμος για μια ζωή της ειρήνης είναι η αρετή.

Συνοψίζοντας, οι παροιμίες και οι λαϊκές ρήσεις αποτελούν ανεκτίμητο θησαυρό γνώσης και σοφίας. Είναι ο καθρέφτης του λαϊκού μας πνεύματος, αποτυπώνοντας την κοσμοθεωρία, τις αξίες και την καθημερινότητα των προγόνων μας. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να τις μεταλαμπαδεύουμε στις επόμενες γενιές.