Το άρθρο αναφέρεται στην κλιμάκωση των τουρκικών προκλήσεων έναντι της Ελλάδας, με 170 παραβιάσεις του Εθνικού Εναέριου Χώρου το 2025, μετά από μια χρονιά χωρίς παραβιάσεις το 2024.
Η Τουρκία πραγματοποίησε παραβιάσεις με οπλισμένα μαχητικά F-16 και ελικόπτερα κατά τη διάρκεια της αεροναυτικής άσκησης «Θαλασσόλυκος».
Παράλληλα, το τουρκικό ερευνητικό πλοίο «Piri Reis» προκάλεσε εντάσεις με την παρουσία του στο Αιγαίο, αν και οι καιρικές συνθήκες και διπλωματικές πιέσεις περιόρισαν τη δραστηριότητά του.
Οι εξελίξεις αυτές δυσχεραίνουν την επανέναρξη των διπλωματικών συναντήσεων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, με την πρόσφατη αναβολή της συνάντησης Μητσοτάκη-Ερντογάν να υπογραμμίζει την ένταση στις σχέσεις των δύο χωρών.
Πιο αναλυτικά
Ένα βήμα παραπάνω στις προκλήσεις έναντι της Ελλάδας φαίνεται πως κάνει η Τουρκία. Ακόμη και οι παραβιάσεις του Εθνικού Εναέριου Χώρου (ΕΕΧ), που επανήλθαν δειλά από την 1η Ιανουαρίου 2025 (μετά το απόλυτο «μηδέν» που καταγράφηκε το 2024), την περασμένη εβδομάδα κορυφώθηκαν, με ζεύγος οπλισμένων μαχητικών F-16 της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας να πετά μια ανάσα από τις ανατολικές ακτές της Ρόδου, εντός ΕΕΧ. Αυτό συνέβη την περασμένη Δευτέρα αργά το μεσημέρι, με την Πολεμική Αεροπορία να απογειώνει μία τετράδα οπλισμένων F-16 από την Κρήτη και να προχωρά σε αναχαιτίσεις των τουρκικών μαχητικών.
Είναι η δεύτερη φορά μετά τις 3 Σεπτεμβρίου 2025 που η Τουρκία προχωρά σε παραβίαση του Εθνικού Εναέριου Χώρου με οπλισμένα F-16 στο νοτιοανατολικό Αιγαίο. Όμως, οι προκλήσεις δεν σταμάτησαν εκεί. Την περασμένη εβδομάδα, από 6 έως και 10 Οκτωβρίου, ήταν σε εξέλιξη η μεγάλη αεροναυτική άσκηση της Τουρκίας με την επωνυμία «Θαλασσόλυκος» («Deniz Kordu 25»). Την Τετάρτη, 8 Οκτωβρίου, ελικόπτερο του τουρκικού πολεμικού ναυτικού, που απογειώθηκε από φρεγάτα που συμμετείχε στην άσκηση, προχώρησε σε τρεις παραβιάσεις του ΕΕΧ στη Ρόδο, με την Πολεμική Αεροπορία να απαντά με αναχαιτίσεις από μαχητικά F-16.
Συνολικά, από την 1η Ιανουαρίου 2025 μέχρι και την Πέμπτη 9 Οκτωβρίου, η Τουρκία έχει προχωρήσει σε συνολικά 170 παραβιάσεις του ΕΕΧ, η πλειονότητα των οποίων πραγματοποιείται με κατασκοπευτικά ATR-72 και CN-235 καθώς και με UAV’s τύπου Akinci, που κατασκευάζονται από την Baykar, εταιρεία του γαμπρού του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Το «Piri Reis»
Μέσα σε αυτό το κλίμα, στρατιωτικές πηγές δεν θεωρούν καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι η Τουρκία επέλεξε να βγάλει το ερευνητικό πλοίο-σύμβολο του τουρκικού πολεμικού ναυτικού «Piri Reis» για δήθεν έρευνες στο Αιγαίο. Η αναγγελία προς ναυτιλλομένους (NAVTEX) που εξέδωσε ο σταθμός της Σμύρνης της υδρογραφικής υπηρεσίας του τουρκικού πολεμικού ναυτικού για το διάστημα 4 έως 14 Οκτωβρίου «συνέπεσε» με τη NAVTEX για την άσκηση ώστε να μην επαναληφθεί η αντίδραση της Αθήνας προ εβδομάδων, όταν λίγο πριν βγει το «Piri Reis» από το λιμάνι της Σμύρνης κινητοποιήθηκε το σύνολο των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, στο πλαίσιο της έκτακτης άσκησης «Πυρπολητής». Επί 48 ώρες, η Άγκυρα δοκίμαζε τις αντοχές της Αθήνας. Από το βράδυ του Σαββάτου, 4 Οκτωβρίου 2025, το τουρκικό ερευνητικό πλοίο «Piri Reis» είχε πάρει θέση στο Τσανάκαλε, όπως προβλεπόταν βάσει της παράνομης NAVTEX.
Την Κυριακή, 5 Οκτωβρίου 2025, στις 6:30 το πρωί πέρασε τα ελληνικά θαλάσσια σύνορα και στις 9:30 βρέθηκε δυτικά της Λέσβου. Εν συνεχεία κατευθύνθηκε στις 2:00 το απόγευμα νότια της νήσου με ρότα δυτική – νοτιοδυτική προς τη Χίο. Έχοντας διαγράψει όλη τη νύχτα μια διαδρομή δυτικά της Χίου και των Ψαρών, το τουρκικό ερευνητικό «Piri Reis» χάραξε ρότα ανατολική, βόρεια της Ικαρίας και της Σάμου, κατευθυνόμενο προς τα τουρκικά χωρικά ύδατα, όπου το πρωί της Δευτέρας 6 Οκτωβρίου έδεσε στο λιμάνι του Κουσάντασι στα μικρασιατικά παράλια. Έκτοτε το τουρκικό πλοίο παρέμεινε στον κόλπο της Εφέσου, χωρίς να αποτολμήσει να βγει στο Αιγαίο να συνεχίσει τη διαδρομή του, που ήταν προγραμματισμένη να φτάσει έως το κεντρικό Αιγαίο και τις Κυκλάδες, μια ανάσα από τη Μύκονο. Βέβαια προς αυτή την εξέλιξη συνέβαλαν οι καιρικές συνθήκες, που επιδεινώθηκαν στο Αιγαίο και δεν επέτρεψαν στο σχεδόν 50 ετών πλοίο να συνεχίσει τον πλου του.
Σύμφωνα με πληροφορίες της Realnews, φαίνεται ότι παράλληλα υπήρξαν και πιέσεις σε ανώτατο διπλωματικό επίπεδο ώστε να τερματιστεί πρόωρα η 48ωρη «κρουαζιέρα» στο Αιγαίο. Ήδη οι πιέσεις από πολλές πλευρές ήταν μεγάλες ώστε να υπάρξει αποφασιστική αντίδραση. Παρ’ όλα αυτά, το υπουργείο Εξωτερικών διατήρησε χαμηλά τη ρητορική, ενώ ο Γιώργος Γεραπετρίτης αποδόμησε τις ερευνητικές ικανότητες του τουρκικού πλοίου, επισημαίνοντας ότι δεν διαθέτει τον απαραίτητο εξοπλισμό για να κάνει έρευνες υφαλοκρηπίδας και έχει δυνατότητες μόνο για έρευνες επιφανείας, κάτι που επιτρέπεται όταν γίνεται σε διεθνή ύδατα βάσει του Διεθνούς Δικαίου.
Στον «πάγο»
Ύστερα από αυτά τα γεγονότα εκτιμάται δύσκολη η άμεση επανέναρξη των συναντήσεων σε ανώτατο επίπεδο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας ώστε να υπάρξει η συνάντηση -που πρόσφατα αναβλήθηκε- του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ερντογάν στην Άγκυρα, στο πλαίσιο του 6oυ Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας. Με τον «πολιτικό διάλογο» και τη «θετική ατζέντα» να μην τρέχουν με την πρότερη θέρμη, τελευταία καταγεγραμμένη επίσημη προσέγγιση των δύο χωρών ήταν το διάστημα από 18 έως 19 Σεπτεμβρίου 2025, στο πλαίσιο των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, οπότε ο διοικητής της 1ης Στρατιάς/ EU-OHQ «Αχιλλέας», αντιστράτηγος Σταύρος Παπασταθόπουλος, επισκέφθηκε τον διοικητή της 1ης Στρατιάς Τουρκίας, στρατηγό Bahtiyar Ersay, στην έδρα της στην Κωνσταντινούπολη, σε ανταπόδοση της αντίστοιχης επίσκεψης που πραγματοποιήθηκε από την τουρκική αντιπροσωπεία στην έδρα της 1ης Στρατιάς/EU-OHQ «Αχιλλέας» από 11 έως 12 Σεπτεμβρίου 2024.
