Με την ακρόαση φορέων συνεχίζεται η επεξεργασία του νομοσχεδίου του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου για τις επιστροφές πολιτών τρίτων χωρών. Κατά τη διάρκεια της δεύτερης συνεδρίασης της κοινοβουλευτικής επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης, οι αρμόδιοι φορείς εξέφρασαν τις απόψεις τους επί του νομοσχεδίου τίτλο «Αναμόρφωση πλαισίου και διαδικασιών επιστροφών πολιτών τρίτων χωρών».

Η εκπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, κ. Ερασμία Ρουμανά, αναγνώρισε ότι η νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας των ελληνικών αρχών για την ενίσχυση του νομικού πλαισίου για τις επιστροφές. Όπως σημείωσε, αναγνωρίζουμε ότι περιέχει κάποια θετικά στοιχεία, όπως η προτεραιοποίηση των λιγότερο επαχθών και εναλλακτικών της κρατήσης μέτρων, που είναι σύμφωνο με την οδηγία επιστροφών, ενώ σημαντική είναι η πρόβλεψη για την χορήγηση βεβαίωσης της κατάθεσης αίτησης ανανέωσης άδειας διαμονής των δικαιούχων διεθνούς προστασίας. Ωστόσο, πρόσθεσε, υπάρχουν άλλες διατάξεις που εγείρουν σοβαρές ανησυχίες, όπως η επέκταση των λόγων κράτησης με την προσθήκη λόγων εθνικής ασφάλειας, δημόσιας ασφάλειας και δημόσιας τάξης, που δεν προβλέπονται στην οδηγία για τις επιστροφές. Επίσης, είπε ότι η αύξηση της μεγίστης περιόδου κράτησης από 18 σε 24 μήνες υπερβαίνει τα όρια που προβλέπει η οδηγία.

Ο εκπρόσωπος του Διεθνούς οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ), κ. Κωνσταντίνος Δημόπουλος, τόνισε πως (ο ΔΟΜ) αναγνωρίζει ότι η διαχείριση των συνόρων αποτελεί βασικό κυριαρχικό δικαίωμα των κρατών. «Η διαχείριση αυτή όμως πρέπει να εναρμονίζεται με τις διεθνείς και περιφερειακές νομικές υποχρεώσεις των κρατών, ιδιαίτερα όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Υπό το πρίσμα αυτό, το παρόν νομοσχέδιο θα μπορούσε να τύχει επιπλέον νομοθετικών βελτιώσεων σε κάποια κομμάτια αυτού, προς την περαιτέρω ευθυγράμμιση με το διεθνές και ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο».

Από την πλευρά της, η κ. Βανέσα-Παναγιώτα Ντέγκα, πρόεδρος της Ένωσης Διοικητικών Δικαστών είπε ότι το νομοσχέδιο αυστηροποιεί ακόμα περισσότερο το πλαίσιο επιστροφής των μεταναστών και ενισχύει την καταστολή σε βάρος τους, υλοποιώντας τις κατευθύνσεις του νέου συμφώνου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την μετανάστευση και το άσυλο.

Έντονες αντιρρήσεις στη λογική του νομοσχεδίου και στην «υπέρμετρη» αυστηροποίηση και ποινικοποίηση των μεταναστευτικών διατάξεων, διατύπωσε ο κ. Ηλίας Κλάπας μέλος του προεδρείου της ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδας και πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά. Η ευρωπαϊκή νομοθεσία δίνει προτεραιότητα στην επιστροφή του αλλοδαπού πολίτη μέσω διοικητικών διαδικασιών και όχι στην άμεση ποινικοποίηση του, είπε χαρακτηριστικά.

Η συντονίστρια επιστημονικού προσωπικού της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ) κ. Εύα Τζαβαλά, τόνισε ότι υπάρχουν στο νομοσχέδιο ρυθμίσεις που δεν κρατούν την ισορροπία μεταξύ της εξυπηρέτησης του δημοσίου συμφέροντος της δημόσιας τάξης και της ασφάλειας και, από την άλλη, της προστασίας των δικαιωμάτων των ανθρώπων που υπόκεινται σε επιστροφή.

Ο κ. Ανδρέας Ποττάκης, Συνήγορος του Πολίτη, ανέφερε ότι το νομοσχέδιο αντίκειται σε πολλές διατάξεις του, σε μια σειρά από θεμελιώδη νομοθετήματα, από το πρωτογενές Δίκαιο (τον χάρτη θεμελιωδών δικαιωμάτων) ως το παράγωγο κοινοτικό δίκαιο (στην οδηγία των επιστροφών που «εξακολουθεί να είναι σε ισχύ»).

Το νομοσχέδιο συνιστά σοβαρή και ανησυχητική μετατόπιση, από τις αρχές της διοικητικής μεταχείρισης της μετανάστευσης προς μία γενικευμένη ποινικοποίηση της παρουσίας μεταναστών στη χώρα, είπε η κ. Άντλα Σασάτη, διευθύντρια γραφείου του Ελληνικού Φόρουμ Μεταναστών.

Ο κ. Γιονούς Μουχαμμαντί, διευθυντής του Ελληνικού Φόρουμ Προσφύγων εξέφρασε ανησυχία από την ποινικοποίηση και την αύξηση των χρόνων κράτησης και εκτίμησε ότι αυτή η πολιτική «δεν δουλεύει».

Σύμφωνα με την κ. Αγγελική Δημούλια, υπεύθυνη εκστρατειών της Διεθνούς Αμνηστίας, η στροφή προς την ποινικοποίηση και την τιμωρητική μεταχείριση μεταναστών και προσφύγων ενέχει κινδύνους. Έρχονται σε αντίθεση με ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο, αποτελούν απειλή και στο δικαίωμα στο άσυλο και υπονομεύουν τις αρχές προστασίας των δικαιωμάτων.

Από την πλευρά του, ο κ. Βασίλειος Παπαδόπουλος πρόεδρος του ΔΣ του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες προέβλεψε ότι – όπως και ο προηγούμενος σχετικός νόμος – δεν θα καταφέρει, ούτε καν, τον στόχο του για αύξηση απελάσεων και επιστροφών. Το νομοσχέδιο είναι πολύ πιο προβληματικό σε σχέση με την ποινικοποίηση και την αυστηρά τιμωρητική αντιμετώπιση της μετανάστευσης στη χώρα, που όλοι οι φορείς αναγνωρίζουν ως αναγκαία και χρήσιμη για την ελληνική οικονομία και κοινωνία, είπε ο κ. Παπαδόπουλος.

Σειρά προτάσεων για την αντιμετώπιση των ανήλικων παιδιών, που όπως είπε «δεν πρέπει να κρατούνται», κατέθεσε ο κ. Πελοπίδας Νικολόπουλος, υπεύθυνος συνηγορίας του Δικτύου για τα Δικαιώματα του Παιδιού.

Ο κ. Χρ. Μαυραγάνης, γενικός γραμματέας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Αστυνομικών Υπαλλήλων, είπε ότι, ενώ λειτουργεί ξεχωριστό υπουργείο Μετανάστευσης, με αρμόδιες δομές και υπηρεσίες, ο φορέας που καλείται να επωμιστεί ξανά το κύριο βάρος της εφαρμογής των νέων διατάξεων είναι πάλι η ΕΛΑΣ, ο οργανισμός που, με προγενέστερα νομοσχέδια θα απαλλασσόταν από τις σχετικές διοικητικές διαδικασίες ώστε απερίσπαστα να μετέχει ενεργά στην καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, και άλλων σχετικών εγκληματικών δραστηριοτήτων.

Τέλος, ο κ. Οδυσσέας Βουδούρης, πρόεδρος του «Κοινωνικού ΕΚΑΒ», εξέφρασε την ελπίδα να μην εφαρμοστεί ποτέ ότι θα αποκλειστούν από τις δομές τα αγόρια μεταξύ 16-18 ετών. «Στερείται λογικής και αντιβαίνει στην διακηρυγμένη πολιτική προτεραιότητα αναφορικά με την φροντίδα των ασυνόδευτων ανηλίκων» είπε ο κ. Βουδούρης.