Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να αποκλείσει την Τουρκία από τη συμμετοχή σε δάνεια για αμυντικές προμήθειες, σύμφωνα με δήλωση του επιτρόπου Άμυνας Άντριους Κουμπίλιους. Η απόφαση αυτή ήρθε ως απάντηση σε ερώτηση του ευρωβουλευτή Γιώργου Αυτιά, ο οποίος πίεσε την Κομισιόν να μπλοκάρει την Τουρκία λόγω των απειλών της κατά της Ελλάδας και της κατοχής του βόρειου τμήματος της Κύπρου. Ο κανονισμός SAFE επιτρέπει μόνο σε κράτη μέλη και οντότητες που πληρούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις ασφαλείας να συμμετέχουν σε κοινές αμυντικές προμήθειες, αποκλείοντας τρίτες χώρες που δεν συμμορφώνονται με τα συμφέροντα ασφάλειας της ΕΕ.
Πιο αναλυτικά
«Μόνο τα κράτη μέλη έχουν πρόσβαση σε δάνεια. Τρίτη χώρα που δεν πληροί συγκεκριμένες προϋποθέσεις ασφαλείας δεν μπορεί να συμμετέχει σε κοινές αμυντικές προμήθειες», τονίζει, μεταξύ άλλων, ο επίτροπος Άμυνας, Άντριους Κουμπίλιους, απαντώντας σε ερώτηση του ευρωβουλευτή της ΝΔ και του ΕΛΚ, Γιώργου Αυτιά, σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση.
Στην ίδια ανακοίνωση, σημειώνεται ότι ο κ. Αυτιάς, «έπειτα από πιεστικές ερωτήσεις προς την Κομισιόν, ώστε να μπλοκαριστεί η Τουρκία από πιθανή συμμετοχή της σε ευρωπαϊκά κονδύλια για την άμυνα, έλαβε βαρυσήμαντη δέσμευση από τον επίτροπο Άμυνας, Άντριους Κουμπίλιους, η οποία για πρώτη φορά μπλοκάρει τρίτες χώρες, όπως η Τουρκία».
Η απάντηση αυτή της Κομισιόν «έχει βαρύνουσα σημασία γιατί δίνεται για πρώτη φορά σε ερώτηση ευρωβουλευτή», όπως επισημαίνεται.
Ο κ. Αυτιάς «υπενθύμιζε επανειλημμένα στην Κομισιόν ότι “δεν μπορεί η Τουρκία να συμμετέχει στη χρηματοδότηση για την άμυνα, όσο εκτοξεύει απειλές κατά της κυριαρχίας της Ελλάδας, ζητά το μισό Αιγαίο και κατέχει το Βόρειο τμήμα της Κύπρου”».
Η πλήρης απάντηση του επιτρόπου Άντριους Κουμπίλιους, όπως κοινοποιείται με την ίδια ανακοίνωση, έχει ως εξής:
«Ο κανονισμός (ΕΕ) 2025/1106 του Συμβουλίου σχετικά με το μέσο δράσης για την ασφάλεια στην Ευρώπη (SAFE) στόχο έχει να στηρίξει οικονομικά τα κράτη μέλη, ώστε να ενισχύσουν την αμυντική τους ετοιμότητα. Μόνο τα κράτη μέλη έχουν πρόσβαση σε δάνεια. Ο κανονισμός για το μέσο SAFE θεσπίζει όρους επιλεξιμότητας για τη συμμετοχή εταιρειών ως αναδόχων σε κοινές προμήθειες στο πλαίσιο του μέσου. Οντότητες εγκατεστημένες σε τρίτες χώρες ή υπό τον έλεγχο τρίτων χωρών (με εξαίρεση την Ουκρανία και τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών που είναι επίσης μέλη του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου) δεν επιτρέπεται, καταρχήν, να συμμετέχουν σε κοινές προμήθειες στο πλαίσιο του μέσου SAFE. Οντότητες που είναι εγκατεστημένες στην ΕΕ και ελέγχονται από τρίτες χώρες θα μπορούσαν να είναι επιλέξιμες να συμμετάσχουν σε κοινές προμήθειες ως ανάδοχοι μόνον εάν πληρούν προϋποθέσεις που σχετίζονται με την ασφάλεια ή εάν έχουν υποβληθεί σε έλεγχο κατά την έννοια του κανονισμού (ΕΕ) 2019/452 και, αν είναι αναγκαίο, σε κατάλληλα μέτρα μετριασμού.
Επιπλέον, ο κανονισμός αναφέρει ότι για τον σκοπό των προμηθειών που λαμβάνουν στήριξη από το μέσο SAFE, κανένα κατασκευαστικό στοιχείο δεν προέρχεται από τρίτη χώρα που αντιβαίνει στα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας της Ένωσης και των κρατών μελών της.
Περαιτέρω, ο κανονισμός για το μέσο SAFE προβλέπει τη δυνατότητα των οντοτήτων από προσχωρούσες, δυνάμει υποψήφιες και υποψήφιες χώρες (εκτός της Ουκρανίας), καθώς και άλλες τρίτες χώρες με τις οποίες η ΕΕ έχει συνάψει εταιρική σχέση για την ασφάλεια και την άμυνα, να συμμετέχουν ως ανάδοχοι σε κοινές προμήθειες στο πλαίσιο του μέσου SAFE μόνο υπό την προϋπόθεση ότι η εκάστοτε τρίτη χώρα έχει συνάψει διεθνή συμφωνία με την ΕΕ, όπως ορίζεται στο άρθρο 17 του κανονισμού για το μέσο SAFE».
