Κατατέθηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου με τίτλο: «Αναμόρφωση πλαισίου και διαδικασιών επιστροφών πολιτών τρίτων χωρών», το οποίο ενισχύει το θεσμικό πλαίσιο της χώρας απέναντι στην παράνομη μετανάστευση και επικαιροποιεί την ελληνική νομοθεσία σύμφωνα με την Οδηγία 2008/115/ΕΚ.

Παράλληλα διαμορφώνει κανόνες και διαδικασίες που εφαρμόζονται για την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων πολιτών τρίτων χωρών, εφαρμόζοντας τις κατευθύνσεις της πρότασης του νέου ευρωπαϊκού κανονισμού επιστροφών.

Το νομοσχέδιο έρχεται να καλύψει διαπιστωμένα κενά στην εφαρμογή του υφιστάμενου πλαισίου, προτάσσοντας την ανάγκη για αποτελεσματική διαχείριση των επιστροφών, αποτροπή της κατάχρησης των διαδικασιών ασύλου και ενίσχυση της έννομης τάξης.

Κύρια σημεία του νομοσχεδίου:

Επικαιροποίηση ορισμών σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του νέου κανονισμού

– Διεύρυνση έννοιας χώρας επιστροφής. Προστίθενται ως χώρες επιστροφής: α) η χώρα συνήθους διαμονής, β) η ασφαλής τρίτη χώρα, όπως ορίζεται στο άρθρο 91 ν. 4939/2022 (Α’ 111), λόγω της οποίας η αίτηση διεθνούς προστασίας απορρίφθηκε ως απαράδεκτη και γ) η πρώτη χώρα ασύλου λόγω της οποίας η αίτηση διεθνούς προστασίας απορρίφθηκε ως απαράδεκτη.

– Προσθήκη ορισμών κινδύνου διαφυγής σε πιο αυστηρή κατεύθυνση. Προστίθενται ως αντικειμενικά κριτήρια που αποτελούν κίνδυνο διαφυγής α) η μη ύπαρξη κατοικίας ή γνωστής διαμονής, β) η άνευ προηγούμενης ενημέρωσης των αρμόδιων αρχών εγκατάλειψη ή μεταβολή τόπου κατοικίας ή γνωστής διαμονής και γ) η άρνηση υποβολής σε ταυτοποίηση με βιομετρικά ή άλλα μέσα.

Οικειοθελής αναχώρηση

– Μείωση προβλεπόμενων προθεσμιών για οικειοθελή αναχώρηση (25 ημέρες -> 14 ημέρες), καθώς και για παράταση προθεσμίας οικειοθελούς αναχώρησης για εξαιρετικούς λόγους (120 ημέρες -> 60 ημέρες).

– Επιβολή ηλεκτρονικής επιτήρησης ως περιοριστικό μέτρο κατά την προθεσμία οικειοθελούς αναχώρησης.

Απαγόρευση εισόδου στη χώρα

– Αυστηροποίηση πλαισίου, σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του κανονισμού. Προβλέπεται ως υποχρεωτικός λόγος απαγόρευσης εισόδου ο κίνδυνος από την παρουσία του πολίτη τρίτης χώρας για τη δημόσια τάξη και ασφάλεια, εθνικής ασφάλεια και δημόσια υγεία.

– Επεκτείνεται η διάρκεια χρονικού διαστήματος απαγόρευσης εισόδου (5 έτη σε 10 έτη) και εισάγεται δυνατότητα παράτασης αυτής μέχρι και για 5 έτη.

Ποινικοποίηση της παράνομης παραμονής στη χώρα μετά την ολοκλήρωση της διοικητικής διαδικασίας

– Φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών, χρηματική ποινή 10.000 ευρώ, Μη δυνατότητα μετατροπής ή αναστολής έκτισης ποινής.

– Δυνατότητα αναστολής εκτέλεσης ποινής υπό τον όρο δήλωσης του καταδικασμένου πολίτη τρίτης χώρας σε εκούσια αναχώρηση από την Ελλάδα. Η αναστολή εκκινεί με την αναχώρηση από τη χώρα.

– Οι επιλογές όποιου παραμένει παράνομα στη χώρα θα είναι δύο: Ή φυλακή, ή επιστροφή.

Κράτηση

– Επέκταση των λόγων κράτησης και σε θέματα ασφάλειας. Ρητή πρόβλεψη περί μη αναστολής κράτησης σε περίπτωση υποβολής αντιρρήσεων, επέκταση διάρκειας κράτησης, συμπεριλαμβανομένων προβλεπόμενων παρατάσεων, σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του κανονισμού από 18 μήνες σε 24 και επανεξέταση της συνδρομής προϋποθέσεων κράτησης ανά εξάμηνο.

– Αύξηση της χρηματικής ποινής όσων επανέρχονται παράνομα στη χώρα, από 3.000 έως 10.000 ευρώ σε 10.000 έως 30.000 ευρώ.

– Αύξηση των ορίων ποινής για όσους εισέρχονται παράνομα στην χώρα, από 3 μήνες σε τουλάχιστον 2 έτη, και σε περίπτωση επιβαρυντικών περιπτώσεων από 6 μήνες σε τουλάχιστον 3 έτη.

– Αύξηση της χρηματικής ποινής από 1.500 σε 5.000 ευρώ, και σε περίπτωση επιβαρυντικών περιπτώσεων, από 3.000 σε 10.000 ευρώ.

– Περιορισμός της δυνατότητας μεταγενέστερων αιτήσεων διεθνούς προστασίας.

– Κατάργηση της χορήγησης άδειας διαμονής για όσους διαμένουν 7 χρόνια παράνομα στη χώρα.

Το νομοσχέδιο συνιστά ένα σημαντικό βήμα για τη δημιουργία αντικινήτρων για την παράνομη είσοδο ή παραμονή στη χώρα. Αποσκοπεί στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης, στη διασφάλιση της έννομης τάξης, της κοινωνικής συνοχής και της εθνικής ασφάλειας.