Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται η πολιτική σύγκρουση γύρω από την υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ, καθώς κυβέρνηση και αντιπολίτευση καταθέτουν διαδοχικά προτάσεις για σύσταση κοινοβουλευτικών επιτροπών, με φόντο τις ευθύνες για τα πολυετή πρόστιμα ύψους άνω των 2,7 δισ. ευρώ που έχουν επιβληθεί στη χώρα από την ΕΕ για παρατυπίες στις αγροτικές ενισχύσεις.

Το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, και από κοινού ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και η Νέα Αριστερά ζητούν μέσω Προανακριτικής Επιτροπής τη διερεύνηση ενδεχόμενων ποινικών ευθυνών των πρώην υπουργών Μάκη Βορίδη και Λευτέρη Αυγενάκη, ενώ η κυβέρνηση επιλέγει τη θεσμική οδό της Εξεταστικής Επιτροπής, δηλώνοντας ότι δεν στοχοποιεί πρόσωπα ή περιόδους, αλλά επιδιώκει τη συνολική διαλεύκανση της υπόθεσης.

Η κατάθεση των προτάσεων ανοίγει τον δρόμο για κοινοβουλευτικές διαδικασίες υψηλής πολιτικής έντασης, με τις συνεδριάσεις της Ολομέλειας της Βουλής και τις αντίστοιχες ψηφοφορίες να καθορίζουν τα επόμενα βήματα για την υπόθεση.

Με ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης απάντησε ο Μάκης Βορίδης στις κατηγορίες που του αποδίδονται στις προτάσεις για σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής από το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και τη Νέα Αριστερά για την υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ, διερωτώμενος χαρακτηριστικά: «Πώς είναι δυνατόν να θεωρούμαι συνεργός σε απιστία ως Υπουργός, για πράξεις που φέρονται ότι τελέστηκαν από διαχειριστές κρατικής περιουσίας ενώ δεν κατείχα καν την υπουργική ιδιότητα;».

Θεσμική απάντηση χωρίς συγκάλυψη και διερεύνηση σε βάθος χρόνου, η κυβερνητική προσέγγιση για τον ΟΠΕΚΕΠΕ

Με στόχο τη διαλεύκανση όλων των πτυχών της υπόθεσης του ΟΠΕΚΕΠΕ, η κυβέρνηση θα προτείνει τη σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής, επιδιώκοντας, όπως διαμηνύουν κυβερνητικές πηγές, να ρίξει φως σε ένα διαχρονικό πρόβλημα που έχει κοστίσει στη χώρα περισσότερα από 2,7 δισ. ευρώ τις τελευταίες τρεις δεκαετίες.

Το κυβερνητικό αφήγημα στηρίζεται σε τρεις βασικούς άξονες: θεσμικότητα, διαφάνεια και αυτοκριτική. Η πρόθεση της κυβέρνησης δεν είναι να στοχοποιηθεί συγκεκριμένη περίοδος ή πολιτικός χώρος, αλλά να εξεταστούν συνολικά οι συνθήκες που οδήγησαν σε ευρωπαϊκά πρόστιμα, διοικητικά κενά και ενδεχόμενες παραλείψεις στον αγροτικό τομέα.

«Η πρόταση για Εξεταστική είναι μία απολύτως λογική απόφαση, για μία “πληγή” την οποία η χώρα μας τα τελευταία 30 χρόνια έχει πληρώσει πάνω από 2,7 δισεκατομμύρια ευρώ. Είναι το ακριβώς αντίθετο της συγκάλυψης, γιατί δεν εξαιρεί καμία περίοδο διακυβέρνησης, ούτε και τη δική μας.

Αν δεν φωτιστούν όλες οι πτυχές για τον ΟΠΕΚΕΠΕ, απάντηση δεν θα πάρουμε ποτέ για θέματα, όπως είναι η τεχνική λύση, οι διασταυρωτικοί έλεγχοι, αν έγιναν και από ποιούς – Ποιοι υπουργοί έστειλαν πόσους στη Δικαιοσύνη τα προηγούμενα χρόνια, τι έγινε με τα τεχνικά σχέδια βόσκησης, ποιος ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και όλα όσα διημείφθησαν τα τελευταία χρόνια, και επί των δικών μας ημερών», σημειώνουν κυβερνητικές πηγές.

Για θεσμική κίνηση, αντίθετη πλήρως με όποια υπόνοια περί συγκάλυψης χαρακτήρισε την πρωτοβουλία της κυβερνητικής πλειοψηφίας να ζητήσει τη σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής για τα πεπραγμένα στον ΟΠΕΚΕΠΕ από την ημέρα της ίδρυσης του το 1998 ο Υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ και Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης, ο οποίος παράλληλα έστρεψε τα «πυρά» του στην αντιπολίτευση αναφέροντας πως, «δεν βλέπουμε ότι υπάρχουν στοιχεία τα οποία να συνιστούν ποινικό αδίκημα και μάλιστα η ίδια η Δικαιοσύνη, σε αντίθεση με το τι μπορεί να ίσχυσε σε προηγούμενες δικογραφίες για το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, δεν έχει ασκήσει ποινικές διώξεις για τα μη πολιτικά πρόσωπα».

«Σκοπός της εξεταστικής επιτροπής είναι να αναζητηθούν και να ερευνηθούν όλες οι παθογένειες, να εντοπιστούν τα προβλήματα και να υπάρξει πλήρης κάθαρση και διαφάνεια, προς όφελος των παραγωγών μας, του αγροτικού και κτηνοτροφικού τομέα και συνολικά της χώρας. Στόχος μας δεν είναι άλλος από το να λαμβάνουν τις ενισχύσεις οι πραγματικοί δικαιούχοι και όχι αυτοί οι οποίοι μπορεί να δηλώνουν ζώα τα οποία υπάρχουν μόνο στη φαντασία τους», τονίζουν κυβερνητικές πηγές.

Σύμφωνα με την κυβέρνηση, στην Εξεταστική θα κληθούν δεκάδες μάρτυρες με γνώση της υπόθεσης, βάσει καταθέσεων που περιλαμβάνονται ήδη στη δικογραφία. Το ζητούμενο είναι να αποσαφηνιστούν σημεία που ερμηνεύονται διαφορετικά από τη Δικαιοσύνη και την αντιπολίτευση.

«Στην Εξεταστική θα κληθούν δεκάδες μάρτυρες οι οποίοι, επί τη βάσει καταθέσεων που υπάρχουν στη δικογραφία, θα ερωτηθούν και προφανώς με πιεστικό τρόπο από τα κόμματα, για να αποσαφηνίσουν αυτά που αναφέρουν στις καταθέσεις τους. Εκεί θα φωτιστούν κρίσιμα σημεία της δικογραφίας, τα οποία η αντιπολίτευση ερμηνεύει κατά το δοκούν ως ποινικά κολάσιμες πράξεις, ενώ η Δικαιοσύνη δεν περιγράφει κάτι τέτοιο. Εμείς θα περιμένουμε να δούμε αυτές τις απαντήσεις. Εάν οι απαντήσεις αυτές δώσουν νέα δεδομένα, τότε θα δούμε και εμάς ποια θα είναι η στάση μας. Αν επιβεβαιώσουν τα μέχρι τώρα δεδομένα που υπάρχουν στη δικογραφία, τότε θα παραμείνει ίδια η στάση μας», σημειώνουν οι ίδιες πηγές.

Σε κάθε περίπτωση, η κυβερνητική στάση διαμορφώνεται γύρω από την ανάγκη αποκατάστασης της εμπιστοσύνης στο σύστημα αγροτικών ενισχύσεων, με προτεραιότητα τη δικαιοσύνη απέναντι στους πραγματικούς δικαιούχους και την εξάλειψη φαινομένων καταστρατήγησης.

Η πρωτοβουλία του ΠΑΣΟΚ και το παρασκήνιο της πρότασης για Προανακριτική

Το ΠΑΣΟΚ κατέθεσε πρόταση για σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής, με αντικείμενο τη διερεύνηση ενδεχόμενων ποινικών ευθυνών των πρώην υπουργών Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων της Νέας Δημοκρατίας, Μάκη Βορίδη και Λευτέρη Αυγενάκη, στο πλαίσιο της υπόθεσης του ΟΠΕΚΕΠΕ.

Η πρόταση συνοδεύτηκε από 35 υπογραφές: 33 βουλευτών του ΠΑΣΟΚ και δύο ανεξάρτητων, του Γιάννη Σαρακιώτη (πρώην βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ) και του Μπαράν Μπουρχάν (πρώην ΠΑΣΟΚ), οι οποίοι φέρεται να ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της Χαριλάου Τρικούπη για πολιτική στήριξη της πρότασης.

«Δεν αξίζει στη χώρα μας και στον ελληνικό λαό ένας αδύναμος πρωθυπουργός εκβιαζόμενος από τους υπουργούς του, με αποτέλεσμα να κάνει δώρο στον κύριο Βορίδη την παραγραφή και δώρο στον κύριο Αυγενάκη την αμνήστευση. Μια πρόταση που υποτιμά τη νοημοσύνη του ελληνικού λαού. Ενός λαού που θα πληρώσει ένα πρόστιμο της τάξης του ενός δισεκατομμυρίου ευρώ λόγω του πάρτι της διαφθοράς της γαλάζιας εγκληματικής οργάνωσης, όπως ακριβώς την περιγράφει η δικογραφία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας», ανέφερε ο Νίκος Ανδρουλάκης.

Όπως μετέδωσε το ρεπορτάζ του ΑΝΤ1, το ΠΑΣΟΚ προχώρησε σε στοχευμένες επαφές με ανεξάρτητους βουλευτές, ώστε να εξασφαλίσει τον απαιτούμενο αριθμό υπογραφών. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, έγινε κρούση και στην Αθηνά Λινού και στον Ευάγγελο Αποστολάκη, οι οποίοι τελικά δεν υπέγραψαν την πρόταση, γεγονός που ερμηνεύεται ως άρνηση στήριξης.

Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Ανδρουλάκης, είχε απευθύνει δημόσιο κάλεσμα για τη συγκρότηση της Προανακριτικής, επιχειρώντας να δώσει στη διαδικασία χαρακτήρα ευρύτερης πολιτικής συναίνεσης, ωστόσο, η διαδικασία συνοδεύτηκε από παρασκήνιο και εσωτερικές εντάσεις.

Σύμφωνα με τον ΑΝΤ1, το κείμενο της πρότασης για την Προανακριτική επιδόθηκε στους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ μόλις το πρωί της Τρίτης, δηλαδή μετά τη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας. Το γεγονός αυτό προκάλεσε ενόχληση σε ορισμένα μέλη της ΚΟ, καθώς θεωρήθηκε πως υπήρξε έλλειψη επαρκούς εσωτερικής ενημέρωσης και συνεννόησης. Παρ’ όλα αυτά, από την ηγεσία του κόμματος επισημαίνεται ότι δεν καταγράφηκαν αντιδράσεις δυσφορίας και ότι κατά τη διάρκεια των σχετικών διευκρινίσεων, οι βουλευτές έθεσαν ερωτήσεις και έλαβαν απαντήσεις για το περιεχόμενο και τους στόχους της πρότασης.

Στην πρόταση αναφέρεται ρητώς πως για τον κ. Βορίδη ζητείται η διερεύνηση ενδεχόμενης συνέργειας σε κακουργηματική απιστία εις βάρος των συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ για τον κ. Αυγενάκη ζητείται η διερεύνηση για συνέργεια και ηθική αυτουργία στο ίδιο αδίκημα.

Η κατάθεση της πρότασης από το ΠΑΣΟΚ σηματοδοτεί μια στρατηγική επιλογή να ασκήσει θεσμικό και πολιτικό έλεγχο για την υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ, επιχειρώντας ταυτόχρονα να διαφοροποιηθεί από τον ΣΥΡΙΖΑ και να ασκήσει πίεση στη Νέα Δημοκρατία.

Τη στάση του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ στην πρόταση για τη σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής σχετικά με το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ σχολιάζουν πηγές του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, τονίζοντας ότι η Χαριλάου Τρικούπη «επιλέγει ακατανόητα να μην συμπαραταχθεί με τις υπόλοιπες προοδευτικές δυνάμεις, να μην υπογράψει την πρόταση Προκαταρκτικής που κατέθεσαν ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και η Νεολαία μας για τα ίδια πρόσωπα, τον Βορίδη και τον Αυγενάκη».

ΣΥΡΙΖΑ και Νέα Αριστερά: Κοινό μέτωπο για Προανακριτική στην υπόθεση ΟΠΕΚΕΠΕ

Σε κοινή πρωτοβουλία για τη σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής προχώρησαν ο ΣΥΡΙΖΑ και η Νέα Αριστερά, καταθέτοντας πρόταση στη Βουλή που αφορά τη διερεύνηση ενδεχόμενων ποινικών ευθυνών των πρώην υπουργών της Νέας Δημοκρατίας, Μάκη Βορίδη και Λευτέρη Αυγενάκη, στο πλαίσιο της υπόθεσης του ΟΠΕΚΕΠΕ.

Η πρόταση φέρει τις υπογραφές και των 37 βουλευτών των δύο κομμάτων, εξασφαλίζοντας έτσι τον αναγκαίο αριθμό για την κατάθεσή της. Αν και αρχικά υπήρχε σχεδιασμός να προχωρήσουν σε ξεχωριστές κινήσεις, τελικά επιλέχθηκε η κοινή κατάθεση, μέσα από συνεννόηση και συνδιαμόρφωση του περιεχομένου του αιτήματος.

Η ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν αιχμηρή, κάνοντας λόγο για παρακρατικό μηχανισμό που λειτούργησε υπό την ευθύνη της κυβέρνησης: «Ήρθε η ώρα να αποκαλυφθεί η αλήθεια για το γαλάζιο παρακράτος που έστησε ο κύριος Μητσοτάκης και οι συνεργάτες του», τονίζει το κόμμα σε επίσημη τοποθέτησή του.

Στο επίκεντρο της πρότασης βρίσκεται η ανάγκη, σύμφωνα με τους συντάκτες της, να αποδοθούν θεσμικά ευθύνες για τις πρακτικές που περιγράφονται στη δικογραφία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, η οποία φέρεται να κάνει λόγο για συστηματική καταστρατήγηση ευρωπαϊκών κονδυλίων στον αγροτικό τομέα.

«Η πρόταση της Νέας Δημοκρατίας για Εξεταστική αποσκοπεί στο να πάει η δικογραφία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας στα σκουπίδια. Γιατί, κάθε της λέξη, ενοχοποιεί το επιτελικό κράτος της διαφθοράς και της εξαγοράς», αναφέρει σε δήλωσή του ο πρόεδρος της Νέας Αριστεράς, Αλέξης Χαρίτσης.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η στάση του ΚΚΕ, το οποίο, όπως έγινε γνωστό, θα καταθέσει εντός της εβδομάδας το πολιτικό του σκεπτικό για την υπόθεση και τη δική του θέση απέναντι στο αίτημα για Προανακριτική Επιτροπή.

Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης Κυριάκος Βελόπουλος δήλωσε: «Εάν θέλει έλεγχο από το 1998 ο κος Μητσοτάκης, ας ψάξουμε και την περίοδο 2000 – 2003, τότε που ήταν εκείνος που έδινε επιδοτήσεις σε ανύπαρκτες εταιρείες και η Ελλάδα καταδικάστηκε και πλήρωσε πρόστιμο».

Για απόπειρα «γελοιοποίησης των θεσμών» κατηγόρησε την κυβέρνηση η επικεφαλής της Πλεύσης Ελευθερίας, Ζωή Κωνσταντοπούλου, αναφερόμενη στις κυβερνητικές πρωτοβουλίες γύρω από το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, μιλώντας στο ΕΡΤNews και τόνισε πως «η εξεταστική επιτροπή δεν μπορεί να υποκαταστήσει την προανακριτική», η οποία είναι απαραίτητη για τη διερεύνηση ποινικών ευθυνών.

Τα επόμενα βήματα στη Βουλή: Η διαδικασία για Εξεταστική και Προανακριτική Επιτροπή

Σε κοινοβουλευτικούς ρυθμούς εξεταστικής και προανακριτικής κινείται πλέον η Βουλή, καθώς μέσα στις επόμενες ώρες αναμένεται η κατάθεση της κυβερνητικής πρότασης για τη σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής σχετικά με την υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ.

Η κατάθεση της πρότασης θα οδηγήσει σε ειδική συνεδρίαση της Ολομέλειας, κατά την οποία θα οριστεί η ημερομηνία διεξαγωγής της συζήτησης και θα διεξαχθεί φανερή ψηφοφορία — χωρίς κάλπη και χωρίς ψηφοδέλτιο.

Η διαδικασία διαφέρει σημαντικά σε σχέση με την Προανακριτική Επιτροπή, η οποία αφορά πιθανές ποινικές ευθύνες και προϋποθέτει διαφορετικό πλαίσιο έγκρισης. Συγκεκριμένα:

Για να εγκριθεί η πρόταση για Εξεταστική Επιτροπή, απαιτείται απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων βουλευτών, οι οποίοι όμως δεν μπορεί να είναι λιγότεροι από 120 (δηλαδή τα 2/5 της Ολομέλειας).

Αντίθετα, για τη σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής απαιτείται θετική ψήφος τουλάχιστον 151 βουλευτών, δηλαδή της απόλυτης πλειοψηφίας του συνόλου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, βάσει του Κανονισμού της Βουλής, η Εξεταστική Επιτροπή διαθέτει όλες τις αρμοδιότητες των ανακριτικών αρχών και του εισαγγελέα Πλημμελειοδικών. Παρότι διερευνά πολιτικές ευθύνες, μπορεί — εφόσον προκύψουν σχετικές ενδείξεις — να ανοίξει τον δρόμο για τη σύσταση Προκαταρκτικής Επιτροπής, με σκοπό την επίσημη διερεύνηση ποινικών ευθυνών πολιτικών προσώπων.