Σε μετωπική σύγκρουση οδηγείται το πολιτικό σκηνικό με φόντο την υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ, καθώς η κυβέρνηση προχωρά σε πρόταση σύστασης Εξεταστικής Επιτροπής για τη λειτουργία του οργανισμού από το 1998 έως σήμερα.

Η κίνηση αυτή της Νέας Δημοκρατίας, που αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή εντός των επόμενων ημερών και να εγκριθεί έως τα τέλη Ιουλίου, προκαλεί έντονες αντιδράσεις από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, τα οποία καταγγέλλουν πολιτικό αντιπερισπασμό, μιλούν για προσπάθεια συγκάλυψης ποινικών ευθυνών και ζητούν Προανακριτική Επιτροπή, στοχεύοντας σε πρώην υπουργούς που φέρονται να εμπλέκονται στην υπόθεση.

Η αλλαγή στρατηγικής από την κυβερνητική πλευρά και η πρόκριση της Εξεταστικής Επιτροπής αντί της Προανακριτικής, σύμφωνα με πληροφορίες φέρεται να έχει πλούσιο παρασκήνιο που αφορά τόσο στις εκπεφρασμένες απόψεις των κ.κ. Βορίδη και Αυγενάκη, όσο και στους συσχετισμούς εντός της «γαλάζιας» κοινοβουλευτικής ομάδας, ενώ η διερεύνηση για τις αγροτικές επιδοτήσεις συνεχίζεται, με εμπλοκή αγροτών, τοπικών παραγόντων και κυκλωμάτων.

«Η Κοινοβουλευτική Ομάδα της ΝΔ, έχοντας μελετήσει διεξοδικά τα δεδομένα και τα στοιχεία της δικογραφίας για την υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ, θα προτείνει την σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής, η οποία θα διερευνήσει όλες τις πτυχές του ζητήματος, μακριά από μικροκομματικές σκοπιμότητες και με σκοπό την αναζήτηση της αλήθειας και την εξυγίανση του συστήματος των επιδοτήσεων», δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης ανακοινώνοντας την πρόθεση της κυβέρνησης.

Σε ανάρτησή της στο Χ, η εκπρόσωπος Τύπου της ΝΔ, Αλεξάνδρα Σδούκου, υπογράμμισε πως «η απόφαση της Νέας Δημοκρατίας να ζητήσει τη σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής για τη διερεύνηση της λειτουργίας του ΟΠΕΚΕΠΕ από το 1998 έως και σήμερα αναδεικνύει ξεκάθαρα τη διαφορά πολιτικής κουλτούρας που τη διαχωρίζει από τα υπόλοιπα κόμματα».

Το παρασκήνιο πίσω από την κυβερνητική μεταστροφή: Από την Προανακριτική στην Εξεταστική

Η απόφαση της κυβέρνησης να στραφεί τελικά προς την κατάθεση πρότασης για Εξεταστική Επιτροπή και όχι για Προανακριτική δεν προέκυψε εν κενώ, αλλά ήταν προϊόν εσωτερικών διεργασιών, αξιολόγησης του πολιτικού κόστους και στενής μελέτης των νομικών δεδομένων της υπόθεσης.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο προβληματισμός είχε ξεκινήσει αρκετές ημέρες πριν, όταν ανώτερα στελέχη της Νέας Δημοκρατίας, μεταξύ αυτών και ο Μάκης Βορίδης, διαπίστωσαν ότι η κοινοβουλευτική πειθαρχία σε μια ενδεχόμενη Προανακριτική δεν θα ήταν δεδομένη.

Η εικόνα που σχηματίστηκε από επαφές με βουλευτές ήταν σαφής: Υπήρχε διάχυτη απροθυμία να στηριχθεί μια βαριάς θεσμικής και πολιτικής σημασίας διαδικασία, ειδικά όταν δεν υπήρχε νομική βάση που να καθιστά την Προανακριτική επιβεβλημένη. Το κλίμα αυτό μεταφέρθηκε άμεσα στο Μαξίμου, το οποίο και ξεκίνησε να επεξεργάζεται εναλλακτικά σενάρια.

Ο ίδιος ο πρωθυπουργός, αφού προηγήθηκαν σχετικές συσκέψεις με στενούς συνεργάτες, αποφάσισε να μετατοπίσει τη στρατηγική της κυβέρνησης, αναλαμβάνοντας ο ίδιος την πρωτοβουλία για μία πιο ελεγχόμενη αλλά και θεσμικά επαρκή διαδικασία: την πρόταση για σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής. Η κίνηση αυτή φέρει το στοιχείο του αιφνιδιασμού, καθώς τα κόμματα της αντιπολίτευσης, και ιδίως το ΠΑΣΟΚ, βρίσκονταν ακόμη σε φάση επεξεργασίας της δικής τους πρότασης για Προανακριτική.

Η κυβερνητική επιλογή, ωστόσο, δεν είναι μόνο αμυντική. Αξιοποιεί το ευρύτερο πεδίο που προσφέρει η Εξεταστική για να διευρύνει το πεδίο ευθυνών, φτάνοντας χρονικά μέχρι τη σύσταση του ΟΠΕΚΕΠΕ το 1998, εξέλιξη που αντικειμενικά ευνοεί την κυβέρνηση, καθώς διαχέει την πολιτική ευθύνη και προς προηγούμενες κυβερνήσεις.

Στόχος της κυβέρνησης είναι να φωτιστούν όχι μόνο πρόσφατα γεγονότα αλλά και οι παθογένειες που διατρέχουν διαχρονικά τον μηχανισμό διανομής των αγροτικών επιδοτήσεων, οι οποίες ανέρχονται σε περίπου 2,5 δισ. ευρώ τον χρόνο και αφορούν περισσότερους από 600.000 παραγωγούς. Η έρευνα θα επεκτείνεται σε ζητήματα όπως η επιβολή κοινοτικών προστίμων, που συνολικά ξεπερνούν τα 2,7 δισ. ευρώ από το 1998, καθώς και στους λόγους που οδήγησαν στην αδυναμία πρόληψης αυτών των κυρώσεων.

Επιπλέον, η Εξεταστική θα εξετάσει τον τρόπο λειτουργίας του ΟΠΕΚΕΠΕ ως δημόσιου οργανισμού: τις αποφάσεις και παραλείψεις των διοικήσεών του, τις εισηγήσεις προς τις εκάστοτε πολιτικές ηγεσίες και τον βαθμό ανταπόκρισης σε αυτές. Θα αξιολογηθούν ακόμη οι μηχανισμοί ελέγχου που εφαρμόζονται, όπως οι διασταυρωτικοί έλεγχοι και η αποτελεσματικότητά τους, η συχνότητα εφαρμογής τους και η χρονική διάρκεια των ελέγχων, στοιχεία που κρίνονται καθοριστικά για τη διασφάλιση της διαφάνειας και την αποτροπή κακοδιαχείρισης.

Παράλληλα, κυβερνητικοί παράγοντες υπογραμμίζουν ότι τα στοιχεία που εστάλησαν από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία προς τη Βουλή δεν συγκροτούν σαφή ποινική υπόσταση για τα πολιτικά πρόσωπα που εμπλέκονται, τουλάχιστον στο στάδιο αυτό. Συνεπώς, η επιμονή σε Προανακριτική θα μπορούσε να εκληφθεί ως καθαρά πολιτική εργαλειοποίηση, χωρίς επαρκές νομικό έρεισμα.

Η πρόταση για Εξεταστική, η οποία αναμένεται να κατατεθεί εντός των επόμενων ημερών, συνοδεύεται από κάλεσμα προς όλα τα κόμματα να την στηρίξουν, ενισχύοντας το επιχείρημα περί διαφάνειας και πλήρους διερεύνησης, χωρίς πολιτικές σκοπιμότητες ή θεσμικές υπερβάσεις.

Κλιμακώνεται η πολιτική αντιπαράθεση

Η εξαγγελία της κυβέρνησης άνοιξε νέο μέτωπο σφοδρής πολιτικής αντιπαράθεσης. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης έκαναν λόγο για προσπάθεια συγκάλυψης και υπεκφυγής από τις ποινικές ευθύνες που ενδέχεται να φέρουν πρώην υπουργοί της ΝΔ, καλώντας σε συγκρότηση Προανακριτικής Επιτροπής.

Ο εκπρόσωπος Τύπου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Κώστας Τσουκαλάς, ήταν ιδιαίτερα επικριτικός.

«Σε αυτήν την κυβέρνηση, κανείς δεν ντρέπεται, κανείς δεν κοκκινίζει. Σήμερα έπεσαν οριστικά οι μάσκες και άρχισε να ξεδιπλώνεται το οργανωμένο σχέδιο συγκάλυψης των πολιτικών ευθυνών της κυβέρνησης και των ενδεχόμενων ποινικών ευθυνών των πρώην Υπουργών της Νέας Δημοκρατίας», ανέφερε σε δήλωσή του.

Το ΠΑΣΟΚ ανακοίνωσε ότι θα καταθέσει τη δική του πρόταση, «εναρμονισμένη με τη δικογραφία της ευρωπαϊκής εισαγγελίας», όπως ανέφερε ο πρόεδρος του κόμματος Νίκος Ανδρουλάκης.

Από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, ο Κώστας Ζαχαριάδης σχολίασε δηκτικά την πρόταση της κυβέρνησης, ενώ εντός της ημέρας αναμένεται να δημοσιοποιήσει πρόταση για σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής, στην οποία θα περιλαμβάνονται τα ονόματα των Μάκη Βορίδη και Λευτέρη Αυγενάκη.

«Η Νέα Δημοκρατία προσπαθεί να συσκοτίσει τις βαρύτατες ευθύνες της για ένα ακόμα σκάνδαλο, αυτό του ΟΠΕΚΕΠΕ», αναφέρει σε ανακοίνωση του ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ σχολιάζοντας την πρόταση της κυβέρνησης για σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής για τον ΟΠΕΚΕΠΕ και προσθέτει: «Έξι χρόνια τώρα οποίο σκάνδαλο αποκαλυφθεί φταίνε πάντοτε οι “διαχρονικές παθογένειες” και ουδέποτε ο Κυριάκος Μητσοτάκης και το επιτελείο του ακόμα κι αν αυτό φαίνεται από τη δικογραφία στη Βουλή».

Παράλληλα, στην τελική ευθεία για την κατάθεση κοινής πρότασης σύστασης προανακριτικής επιτροπής βρίσκονται ο ΣΥΡΙΖΑ και η Νέα Αριστερά. Σύμφωνα με πληροφορίες, το βράδυ της Δευτέρας 14 Ιουλίου 2025, αναμένεται να μπουν οι τελευταίες «πινελιές» για τη διαμόρφωση της κοινής πρότασης για σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής. Με βάση τα μέχρι στιγμής δεδομένα, η πρόταση αναμένεται να συγκεντρώσει 37 υπογραφές.

Η πρόταση βασίζεται σε πρωτοβουλία του ΣΥΡΙΖΑ, πάνω στην οποία «χτίζεται» το τελικό σχέδιο που συνδιαμορφώνεται από τα δύο κόμματα. Στόχος είναι η κοινή πρόταση για τη σύσταση προανακριτικής επιτροπής, που θα αφορά τους Μάκη Βορίδη και Λευτέρη Αυγενάκη, να κατατεθεί στη Βουλή στις 9 το πρωί της Τρίτης 15 Ιουλίου 2025.

Το ΚΚΕ τόνισε με σαφήνεια ότι η συγκρότηση μόνο Εξεταστικής Επιτροπής δεν αρκεί και μπορεί να αποτελέσει υπεκφυγή, ενώ τις επόμενες μέρες αναμένεται να δώσει στη δημοσιότητα το σκεπτικό του για τη διερεύνηση της υπόθεσης.

«Απ’ τη στιγμή που έχει διαβιβαστεί δικογραφία στη Βουλή με αναφορές σε ονόματα υπουργών, ο έλεγχος των οποίων πρέπει να ξεπεράσει τον γνωστό “σκόπελο” του νόμου περί ευθύνης υπουργών, η μη συγκρότηση Προανακριτικής Επιτροπής θα συνιστά εκ μέρους της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας της ΝΔ υπεκφυγή και απόπειρα συγκάλυψης ευθυνών, ιδιαίτερα από τη στιγμή που εκτός των άλλων τίθενται και θέματα παραγραφής», αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση.

Ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης Κυριάκος Βελόπουλος σχολίασε με σαρκασμό την αναδρομική εμβέλεια της προτεινόμενης εξεταστικής.

«Η πρόταση της Ν.Δ. για σύσταση εξεταστικής επιτροπής από το… 1998 για το σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ, καθώς όλα τα αδικήματα της εποχής είναι παραγεγραμμένα, ίσως ανοίξει την συζήτηση και για την επανάληψη της δίκης του Κολοκοτρώνη! […] Εάν δεν ήταν τόσο σοβαρό το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, θα χαρακτηρίζαμε “κωμική” τη στάση της ΝΔ. Δυστυχώς όμως, πρόκειται για τραγωδία…», σημείωσε.

Η Ζωή Κωνσταντοπούλου από το βήμα της Βουλής δήλωσε μεταξύ άλλων: «Ο κ. Μητσοτάκης δίνει δήθεν “μάχη” με το “βαθύ κράτος”, αλλά δεν έχει διαγράψει κανένα από τα στελέχη της ΝΔ που εμπλέκονται στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ».

Η Νέα Αριστερά από την πλευρά της, ανέφερε πως: «H πρόταση της κυβέρνησης για συγκρότηση εξεταστικής για τον ΟΠΕΚΕΠΕ από το 1998 (!) θα μπορούσε να είναι ένα ωραίο αστείο. Συνιστά όμως πρόκληση […] Το επιτελικό κράτος του κυρίου Μητσοτάκη αποδείχθηκε βαθιά διεφθαρμένο και υπόλογο απέναντι στον ελληνικό λαό».

Προανακριτική ή Εξεταστική; – Η κρίσιμη διαφορά και τα επόμενα βήματα

Η ουσία της πολιτικής αντιπαράθεσης εντοπίζεται κυρίως στη νομική και θεσμική διαφορά μεταξύ Εξεταστικής και Προανακριτικής Επιτροπής:

• Εξεταστική Επιτροπή: Σύμφωνα με το άρθρο 68 του Συντάγματος και τον Κανονισμό της Βουλής, απαιτείται πρόταση από τουλάχιστον 60 βουλευτές και για να συσταθεί πρέπει να πάρει θετική ψήφο από την απόλυτη πλειoψηφία των παρόντων, η oπoία δεν μπoρεί να είναι κατώτερη από τα δύο πέμπτα (2/5) τoυ όλoυ αριθμού των Boυλευτών, δηλαδή από 120 βουλευτές. Η επιτροπή αυτή ερευνά υποθέσεις γενικού δημοσίου ενδιαφέροντος, έχει ευρείες ανακριτικές εξουσίες, αλλά δεν μπορεί να ασκήσει δίωξη για αξιόποινες πράξεις Υπουργών. Αν κατά την έρευνα εντοπιστούν τέτοιες πράξεις, μπορεί να ζητήσει τη σύσταση Προανακριτικής. Μετά την κατάθεση της στη Βουλή, η πρόταση ανακοινώνεται στο ελληνικό Κοινοβούλιο, τυπώνεται, διανέμεται στoυς Boυλευτές και εγγράφεται στην ημερήσια διάταξη συνεδρίασης κoινoβoυλευτικoύ ελέγχoυ. Η ψηφοφορία είναι φανερή, δεν θα υπάρχουν κάλπες ή ψηφοδέλτια. Με το τέλος της διαδικασίας το προεδρείο θα ανακοινώσει τα μέλη και το χρονοδιάγραμμα της Επιτροπής.
• Προανακριτική Επιτροπή: Αφορά περιπτώσεις άσκησης ποινικής δίωξης σε Υπουργούς (άρθρα 153-154 Κανονισμού της Βουλής). Απαιτείται πρόταση από τουλάχιστον 30 βουλευτές και υπερψήφιση από τουλάχιστον 151. Έχει δικαστικές αρμοδιότητες, αντίστοιχες με εισαγγελέα πρωτοδικών. Όταν προκύπτει οικονομικό όφελος, μπορεί να διατάξει κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων.

Η επιλογή της κυβέρνησης να προτείνει Εξεταστική Επιτροπή αντί για Προανακριτική έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, καθώς η δικογραφία που έχει διαβιβαστεί στη Βουλή φαίνεται να περιέχει αναφορές σε πρώην υπουργούς, γεγονός που κατά την αντιπολίτευση επιβάλλει τη σύσταση Προανακριτικής.

Σαρωτικοί έλεγχοι στον ΟΠΕΚΕΠΕ: Ξετυλίγεται το κουβάρι των επιδοτήσεων – Εμπλεκόμενοι και τοπικοί παράγοντες

Σαρωτικοί είναι οι έλεγχοι που κάνει η Οικονομική Αστυνομία και η ΑΑΔΕ στον ΟΠΕΚΕΠΕ σε όλη τη χώρα, από Αγρίνιο έως Ηράκλειο και από Λάρισα έως και Ορεστιάδα.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Γεωργίας Λαγού στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του ΑΝΤ1 το βράδυ της Δευτέρας (14/7), η δικαιοσύνη πλέον δεν περιορίζεται σε ελέγχους επί χάρτου. Στο μικροσκόπιο των εισαγγελικών αρχών έχουν μπει πρόσωπα, έγγραφα, αλλά και μεσάζοντες.

Δεκάδες είναι οι αγρότες, οι κτηνοτρόφοι και οι παραγωγοί που έχουν κληθεί από τις εισαγγελικές αρχές για να δώσουν τις δικές τους εξηγήσεις. Είναι αυτοί που φέρονται να έχουν λάβει παράνομες επιδοτήσεις, από περιοχές όπως η Λαμία, το Αγρίνιο, τα Γιάννενα, την Κρήτη και τον Έβρο.

Οι εισαγγελικές αρχές αναμένεται να τους ρωτήσουν εάν, πρώτον, ήταν σε γνώση τους η παράνομη πρακτική. Δεύτερον, εάν γνώριζαν ότι τα ποσά που λάμβαναν δεν ανταποκρίνονται στην πραγματική δραστηριότητά τους. Τρίτον, εάν υπήρξαν συνεργασίες ή δίκτυα παραγωγών που ενεργούσαν οργανωμένα, να τους υποδείξουν δηλαδή εάν πίσω απ’ όλα αυτά υπήρχε κάποιο κύκλωμα.

Σε ό,τι αφορά σε μαρτυρία συγγενικού προσώπου πολιτικού, ο οποίος καταγγέλλει ότι τον χρησιμοποίησαν κατά κάποιο τρόπο, ο ΑΝΤ1 αποκάλυψε: Το 2020 υπήρχε μια ανώνυμη καταγγελία, την οποία πήραν οι ευρωπαϊκές εισαγγελικές αρχές στα χέρια τους. Ο άνθρωπος που κατήγγειλε όλο αυτό το δίκτυο στην περιοχή της Φθιώτιδας ανέφερε ότι ο πρώην πρόεδρος της τοπικής κοινότητας Δομοκού είχε αφήσει τη σφραγίδα του στην ιδιοκτήτρια του κέντρου υποβολής δηλώσεων της περιοχής. Και αυτή εν αγνοία του επικύρωνε αιτήσεις. Με λίγα λόγια, η σφραγίδα έκανε ταξίδι. Μάλιστα, την περασμένη εβδομάδα που ήταν η δεύτερη δίκη για τον ΟΠΕΚΕΠΕ και κάθισαν στο εδώλιο 13 άτομα, ο εν λόγω κύριος, ο πρώην πρόεδρος, ήταν μάρτυρας.

Οι εισαγγελικές αρχές συνεχίζουν και ερευνούν. Πάντως, σύμφωνα με το ρεπορτάζ του ΑΝΤ1, στην επαρχία αν και είναι κάπως παράδοξο, επειδή είναι μικρές κοινότητες και όλοι γνωρίζονται μεταξύ τους, είθισται να αφήνουν ακόμη και σφραγίδες έτσι ώστε να υπάρχουνε επικυρώσεις.