Πολιτική «θύελλα» έχει ξεσπάσει έπειτα από την κατάθεση στη Βουλή πρότασης σύστασης Προανακριτικής Επιτροπής για την τραγωδία των Τεμπών από συγγενείς των θυμάτων, με την υποστήριξη 34 βουλευτών της Πλεύσης Ελευθερίας, της Ελληνικής Λύσης, της Νίκης, του Κινήματος Δημοκρατίας του Στέφανου Κασσελάκη και των δύο ανεξάρτητων (Αρετής Παπαϊωάννου και Νίκου Παπαδόπουλου, που ανακοινώθηκε το απόγευμα της Παρασκευής (6/6)).

Η πρόταση περιλαμβάνει κατηγορίες εναντίον του πρωθυπουργού και δέκα ακόμη πολιτικών προσώπων, μεταξύ των οποίων και η βαριά κατηγορία της εσχάτης προδοσίας.

Η νομική και πολιτική βαρύτητα της πρότασης ρίχνει λάδι στη φωτιά της αντιπαράθεσης σε όλα τα επίπεδα: εντός και εκτός Κοινοβουλίου, μεταξύ συμπολίτευσης και αντιπολίτευσης, αλλά και στο εσωτερικό των ίδιων των κομμάτων, κυρίως του ΣΥΡΙΖΑ, όπου η αποτυχία να συγκροτήσει τη δική του ανεξάρτητη πρόταση για Προανακριτική έφερε στο προσκήνιο ξανά σημάδια εσωστρέφειας και αποσυσπείρωσης στις γραμμές του.

Από το πολιτικό σκηνικό των τελευταίων 24ώρων, ωστόσο, δεν λείπει και το παρασκήνιο.

Το «άδειασμα» Κασσελάκη σε ΣΥΡΙΖΑ και οι αποστάσεις συγγενών

Η αρχική προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ να καταθέσει πρόταση Προανακριτικής Επιτροπής με τη στήριξη των ανεξάρτητων βουλευτών του Κινήματος Δημοκρατίας έληξε άδοξα, όταν οι τελευταίοι απέσυραν τις υπογραφές τους, κατά τη διάρκεια, μάλιστα, της Διάσκεψης των προέδρων της Βουλής. Οι βουλευτές αυτοί μετέφεραν τη στήριξή τους στην πρόταση των συγγενών, με αιχμή του δόρατος την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας.

Η απόσυρση των υπογραφών, αν και νομοτεχνικά έγκυρη καθώς δεν είχε ξεκινήσει κοινοβουλευτικά η διαδικασία, προκάλεσε εκνευρισμό και αμηχανία στην Κουμουνδούρου. Ο Σωκράτης Φάμελλος επέκρινε έντονα την αναξιοπιστία της κίνησης, λέγοντας πως «δεν είναι σοβαρή πολιτική συμπεριφορά να υπογράφεις και μετά να αποσύρεις την υπογραφή σου».

Παράλληλα, αποστάσεις από την πρόταση για την Προανακριτική Επιτροπή που κατατέθηκε από την Μαρία Καρυστιανού παίρνουν συγγενείς των θυμάτων της σιδηροδρομικής τραγωδίας στα Τέμπη.

Τη διαφωνία του με την πρόταση της Μαρίας Καρυστιανού που κατατέθηκε στη Βουλή με τη στήριξη 32 βουλευτών της αντιπολίτευσης για σύσταση προανακριτικής επιτροπής σχετικά με την υπόθεση της τραγωδίας στα Τέμπη εξέφρασε ο Νίκος Πλακιάς μέσω ανάρτησής του στα κοινωνικά δίκτυα. Όπως αναφέρει, η πρόταση δεν βρίσκει σύμφωνες ούτε τις οικογένειες εκτός συλλόγου, ούτε και εκείνες που συμμετέχουν σε αυτόν. Ζητά οι όποιες προτάσεις να κατατίθενται επώνυμα και δηλώνει πως δεν στηρίζει τη διεξαγωγή προανακριτικής πριν ολοκληρωθεί το ανακριτικό έργο.

Την ίδια ώρα, άγνοια για το περιεχόμενο της πρότασης για την σύσταση προανακριτικής επιτροπής, δηλώνουν ότι είχαν η γραμματέας του ΔΣ του συλλόγου, Ελένη Βασάρα και το μέλος Βασίλης Παυλίδης, σημειώνοντας ότι το πληροφορήθηκαν από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η εσχάτη προδοσία

Η κατηγορία της εσχάτης προδοσίας που περιλαμβάνεται στην πρόταση αποτελεί ένα από τα βαρύτερα αδικήματα στον ελληνικό Ποινικό Κώδικα, σύμφωνα με το σχόλιο της Κάτιας Μακρή στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του ΑΝΤ1 και στον Νίκο Χατζηνικολάου. Σύμφωνα με το άρθρο 134 του ΠΚ, πρόκειται για βίαιη ή απειλητική απόπειρα κατάλυσης του δημοκρατικού πολιτεύματος, αλλοίωσης της συνταγματικής τάξης, ή παρακώλυσης της λειτουργίας θεσμικών οργάνων του κράτους.

Το άρθρο προβλέπει ισόβια κάθειρξη, χωρίς δυνατότητα επιεικείας, σε περιπτώσεις όπου η πράξη διαπράττεται από δημόσιο λειτουργό ή κρατικό όργανο που καταχράται την εξουσία του ή σφετερίζεται αυτήν.

Τα θεμέλια αυτής της κατηγορίας έχουν ιστορικά χρησιμοποιηθεί σε πολύ ειδικές περιστάσεις:

• Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο για τη δίωξη δοσιλόγων
• Κατά των πρωτεργατών της Χούντας (Παπαδόπουλος, Ιωαννίδης, Παττακός)
• Σε περιπτώσεις κατασκοπείας ή εθνικής προδοσίας με συνεργασία ξένων δυνάμεων.

Μαρινάκης: «Αρρωστημένη η εργαλειοποίηση της τραγωδίας»

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης αντέδρασε σφοδρά στην πρόταση περί εσχάτης προδοσίας. Μιλώντας στο ραδιόφωνο του Alpha, χαρακτήρισε την πρόταση «πολιτικό κατήφορο», υποστηρίζοντας ότι ορισμένοι προσπαθούν να «εκμεταλλευθούν τον πόνο των ανθρώπων και να εργαλειοποιήσουν μία εθνική τραγωδία».

«Δεν υπάρχει καμία πολιτική αντιπαράθεση με τους συγγενείς των θυμάτων. Η κυβέρνηση σέβεται απόλυτα τα αιτήματα και τον αγώνα τους», δήλωσε, επιμένοντας ότι η αντιπαράθεση αφορά αποκλειστικά τα κόμματα που προωθούν μια πρόταση “εκτός κάθε νομικής λογικής”.

Παράλληλα, υπογράμμισε πως η κατηγορία της εσχάτης προδοσίας είναι «εντελώς ατεκμηρίωτη», επικαλούμενος και το συνταγματικό πλαίσιο που ορίζει με σαφήνεια πότε μπορεί να στοιχειοθετηθεί ένα τέτοιο έγκλημα.

Η απάντηση Καρυστιανού στον Λοβέρδο για την «εσχάτη προδοσία» στην υπόθεση των Τεμπών

Απάντηση στις δηλώσεις του Ανδρέα Λοβέρδου σε συνέντευξή του στο Πρώτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ, κατά την οποία απέρριψε τη χρήση του όρου «εσχάτη προδοσία» από κοινοβουλευτικούς εκπροσώπους για την τραγωδία των Τεμπών, χαρακτηρίζοντάς τη νομικά και επιστημονικά αβάσιμη, έδωσε με ανάρτησή της στα κοινωνικά δίκτυα η Μαρία Καρυστιανού.

«Για ποιον λόγο κ. Λοβέρδε μιλάτε μόνο για βία και απειλή και ΑΠΟΚΡΥΠΤΕΤΕ ότι εσχάτη προδοσία τελείται και από αυτόν που επιχειρεί να καταλύσει θεμελιώδεις αρχές της Δημοκρατίας (όπως η διάκριση των εξουσιών και η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης) και με ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ της ιδιότητας του ως πολιτειακού οργάνου, με τυπική περίπτωση αυτήν του Πρωθυπουργού της χώρας;», διερωτάται μεταξύ άλλων η κα Καρυστιανού.

Ρήγματα στον ΣΥΡΙΖΑ

Η αποτυχία συνεννόησης για την Προανακριτική ενέτεινε τη βαθιά κρίση φυσιογνωμίας στον ΣΥΡΙΖΑ, με την εσωκομματική δυσαρέσκεια εντός της Κουμουνδούρου να φουντώνει και το «ναυάγιο» της πρωτοβουλίας να αναδεικνύει την απουσία στρατηγικής και την αδυναμία ουσιαστικών συμμαχιών. Το πολιτικό κόστος είναι μεγάλο, καθώς το κόμμα εμφανίζεται απομονωμένο, χωρίς την ικανότητα να ηγηθεί μιας συντεταγμένης θεσμικής αντιπολίτευσης. Η συνεργασία με το Κίνημα Δημοκρατίας του Κασσελάκη εμφανίστηκε ως καιροσκοπική, απροετοίμαστη και τελικά επιζήμια, με κορυφαία στελέχη όπως η Όλγα Γεροβασίλη, ο Χρήστος Σπίρτζης και ο Γιώργος Βασιλειάδης να έχουν εκφράσει εγκαίρως αντιρρήσεις στην συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας του κόμματος την προηγούμενη εβδομάδα.

Η ένταση δείχνει να κορυφώνεται με την κατάθεση πολιτικής πλατφόρμας από 55 στελέχη, περιλαμβανομένου του Παύλου Πολάκη, η οποία ζητά ριζική αναδιάταξη στρατηγικής. Στο κείμενο τονίζεται η ανάγκη για συγκροτημένη, μαχητική αντιπολίτευση, που δεν θα εγκλωβίζεται σε εφήμερες κινήσεις εντυπωσιασμού ή σε πρόσωπα χωρίς πολιτική συνοχή με την αριστερή παράδοση του κόμματος.

Ο Γιάννης Ραγκούσης, επικεφαλής του Πολιτικού Σχεδιασμού, έθεσε με δραματικούς όρους την κρίση: «Αν χάσουμε τον πόλεμο της ηθικής και αξιακής αναγέννησης, δεν έχει νόημα να κερδίζουμε πολιτικές μάχες. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο πολιτικό, είναι βαθιά θεσμικό και αξιακό».

Η εσωκομματική σύγκρουση έχει πλέον μετατεθεί στο πεδίο του επικείμενου 5ου Συνεδρίου (12–15 Ιουνίου), που πολλοί εκτιμούν ότι θα κρίνει όχι μόνο τον πολιτικό προσανατολισμό αλλά και την ίδια τη συνοχή του ΣΥΡΙΖΑ ως αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Οι αντιδράσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης

Το ΠΑΣΟΚ παραμένει στη δική του πρόταση, όπως λένε στελέχη του κόμματος, στηρίζεται στην ποινική δικογραφία και είναι αυτή που φοβάται η Νέα Δημοκρατία. «Για να μπορεί κάποιος να κατηγορήσει τον πρωθυπουργό για τα ποινικά αδικήματα θα πρέπει κατά τη γνώμη μας, όπως εμείς νομικά το έχουμε εξετάσει, να προκύπτει ιδιαίτερη νομική υποχρέωση βάσει του Ποινικού Κώδικα» ανέφερε ο εκπρόσωπος Τύπου του κόμματος, Κώστας Τσουκαλάς.

Από το ΚΚΕ μιλούν για τραγέλαφο υπογραφών στον οποίο δεν συμμετέχουν. «Υπογραφές μπαίνουν, υπογραφές αποσύρονται. Ένα παζάρι βρίσκεται σε εξέλιξη χωρίς αρχές» ανέφερε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του κόμματος Νίκος Καραθανασόπουλος.

Ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης, Κυριάκος Βελόπουλος, είπε «ετερόκλητη συμμαχία πρέπει να πούμε στη Νέα Δημοκρατία, είναι η συμμαχία της συγκάλυψης του εγκλήματος των Τεμπών».

Η πρόεδρος της Πλεύσης Ελευθερίας, Ζωή Κωνσταντοπούλου, δήλωσε «να εμποδίζεις να ασκήσει η Βουλή τα ερευνητικά της καθήκοντα και να ασκήσει η Δικαιοσύνη με ανεξάρτητο τρόπο επίσης τα ανακριτικά και εισαγγελικά της καθήκοντα είναι διατάραξη του δημοκρατικού πολιτεύματος και εμπίπτει απολύτως στις διατάξεις περί εσχάτης προδοσίας.

Ο πρόεδρος του Κινήματος Δημοκρατίας, Στέφανος Κασσελάκης, τόνισε: «Γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ δεν συνυπογράφει το κατηγορητήριο των οικογενειών; Εδώ δεν υπάρχει καμία σύμπραξη με την ακροδεξιά ή όπως θέλετε πείτε το μας χωρίζει άβυσσος».

Τα επόμενα βήματα

Με δεδομένο ότι κατατέθηκε στη Βουλή και η τρίτη πρόταση για σύσταση προανακριτικής επιτροπής για την τραγωδία των Τεμπών, ουσιαστικά έχουμε εισέλθει στο επταήμερο εκείνο στο οποίο τριάντα βουλευτές μπορούν να καταθέσουν αίτηση για να παραπεμφθεί η υπόθεση για τη βασιμότητα των κατηγοριών του κατηγορητηρίου στο Τριμελές Γνωμοδοτικό Συμβούλιο.

Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι μέχρι την επόμενη Παρασκευή(13/5)  δεν μπορεί να υπάρξει συνεδρίαση στην Ολομέλεια του Σώματος και η αντίστροφη μέτρηση θα πρέπει να αρχίσει μετά τις 13 του μηνός.

Υπάρχουν τρεις προτάσεις και ένδεκα πολιτικά πρόσωπα για τα οποία θα ζητηθεί η σύσταση ή όχι προανακριτικών επιτροπών.

Η Βουλή έχει προμηθευτεί ήδη αυτές τις κάλπες και οι βουλευτές θα πάρουν στο χέρι τους ένα ψηφοδέλτιο το οποίο θα είναι για τα πολιτικά αυτά πρόσωπα, στα οποία επάνω θα υπάρχει και ο αριθμός της κάλπης, αλλά και το νομικό σκεπτικό του κάθε κόμματος και οι βουλευτές θα ψηφίσουν ανά πρόταση.

Τις επόμενες ημέρες αναμένεται να αποφασιστεί η ημερομηνία για τη συζήτηση των προτάσεων στην Ολομέλεια.