Σε κομβικό σημείο εισέρχεται η υπόθεση της Ιεράς Μονής Αγίας Αικατερίνης του Σινά, με την ελληνική διπλωματία να δίνει ιδιαίτερο βάρος στη συνάντηση που θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 4 Ιουνίου στο Κάιρο. Ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης θα ηγηθεί ελληνικής αποστολής, πλαισιωμένος από εκπροσώπους των Υπουργείων Εξωτερικών, Πολιτισμού, Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, σε κρίσιμες διαβουλεύσεις με τον Αιγύπτιο ομόλογό του, Badr Abdelatty.

Κεντρικό ζήτημα της συνάντησης είναι το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Μονής, το οποίο έχει τεθεί εν αμφιβόλω έπειτα από απόφαση αιγυπτιακού δικαστηρίου που χαρακτηρίζει τη Μονή ως «Αρχαιολογικό Θησαυρό της Αιγύπτου», απαλλοτριώνοντας ουσιαστικά περιουσιακά στοιχεία της. Η ελληνική πλευρά προσεγγίζει το θέμα με αίσθημα ιστορικής, θρησκευτικής και πολιτικής ευθύνης.

Η Αθήνα εστιάζει στο ιδιοκτησιακό καθεστώς και στην διατήρηση του χαρακτήρα της Μονής. Αναγνωρίζει τις καλές προθέσεις από την μεριά του Αλ Σίσι, ωστόσο επιθυμεί να αποτυπωθούν και σε χαρτί. Οι ελληνικές θέσεις ενισχύονται από έγγραφο της Unesco, με το οποίο αποδεικνύεται πως η Αίγυπτος είχε αναγνωρίσει ενυπόγραφα από το 2002, ότι η κυριότητα των εδαφών και των κτιρίων ανήκει στην Ελληνορθόδοξη Εκκλησία και την Αρχιεπισκοπή του Σινά.

Η κρίσιμη συνάντηση έρχεται ως απάντηση στην αιφνίδια αλλαγή στάσης του Καΐρου που αθετεί, σύμφωνα με την ελληνική πλευρά, πολιτική συμφωνία υψηλού επιπέδου, η οποία είχε προφορικά επιβεβαιωθεί κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Προέδρου Σίσι στην Αθήνα, στις 7 Μαΐου. Το ζητούμενο για την Ελλάδα είναι η επιστροφή στο status quo πριν από τη δικαστική απόφαση, στη βάση των εγγράφων που πιστοποιούν την κυριότητα της Μονής.

Η στρατηγική διάσταση της ελληνοαιγυπτιακής σχέσης εντείνει το βάρος της υπόθεσης. Η διμερής συνεργασία δεν αφορά μόνο τη Μονή, αλλά επεκτείνεται σε θέματα ΑΟΖ, γεωπολιτικής σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο, και ευρωπαϊκής υποστήριξης προς την Αίγυπτο. Οποιαδήποτε κρίση, λοιπόν, στη σχέση αυτή έχει συνέπειες πολύ πέρα από τα θρησκευτικά ή ιδιοκτησιακά όρια.

Η επίσημη κυβερνητική θέση

Κατά την ενημέρωση των πολιτικών συντακτών, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης ανέφερε: «Δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτό τίποτα λιγότερο από τις δεσμεύσεις που αποτυπώθηκαν δημοσίως από τον Αιγύπτιο Πρόεδρο στην ελληνική πρωτεύουσα. Ως Ελλάδα παραμένουμε στη δέσμευση που έλαβε ο Πρωθυπουργός στην επίσκεψη του προέδρου Σίσι στην Αθήνα στις 7 Μαΐου και δεν αναμένουμε την οποιαδήποτε διαφοροποίηση σε όσα συμφωνήθηκαν».

Παράλληλα, ο κ. Μαρινάκης έσπευσε να διαψεύσει σενάρια περί «ανταλλαγής» της Μονής με ενεργειακές συμφωνίες:

«Σχετικά με δημοσίευμα περί ανταλλαγής της Μονής με φτηνό ηλεκτρικό ρεύμα, ο κ. Μαρινάκης ανέφερε ότι θα μπορούσε να κάνει τον αστεϊσμό και να πει ότι το πληρώσαμε σε ξυλόλιο αυτό αλλά επειδή μιλάμε για πάρα πολύ σοβαρά θέματα, “γιατί το ξυλόλιο ήταν ένα χυδαίο αφήγημα της αντιπολίτευσης πάνω σε ένα τραγικό δυστύχημα και το ζήτημα της Ιεράς Μονής Σινά είναι ιερό ζήτημα, θα σας πω ότι πρέπει κάποια στιγμή και η ανοησία να έχει κάποια όρια”».

Το διπλωματικό στοίχημα της Τετάρτης

«Υπάρχουν γκρίζα σημεία και πρέπει να διευκρινιστούν» τόνισε μεταξύ άλλων ο υφυπουργός Εξωτερικών, Γιάννης Λοβέρδος, αναφερόμενος στο ζήτημα που έχει προκύψει μετά την απόφαση του αιγυπτιακού δικαστηρίου για την Ιερά Μονή της Αγίας Αικατερίνης του Σινά, ωστόσο υπογράμμισε τα εξής: «δεν κλείνει η Μονή, δεν υπάρχει έξωση των μοναχών, δεν μετατρέπεται σε μουσείο και δεν δημεύεται η περιουσία την Μονής». Όμως επιβεβαίωσε την ανησυχία του ηγούμενου της Μονής, πατέρα Δαμιανού, λέγοντας χαρακτηριστικά πως «το θέμα της ιδιοκτησίας είναι πολύ λεπτό».

«Επαναλαμβάνω ότι οι σχέσεις Ελλάδας – Αιγύπτου είναι πολύ καλές σε πολιτικό επίπεδο και θέλουμε να συνεχίσουμε να γίνουν ακόμα καλύτερες. Η περίπτωση της Μονής της Αγίας Αικατερίνης του Σινά είναι ένα πολύ λεπτό και σημαντικό θέμα για εμάς. Είναι ζήτημα εθνικής σημασίας και ταυτόχρονα ένα πολιτιστικό μνημείο οικουμενικής αξίας», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κύριος Λοβέρδος μιλώντας στο ΕΡΤNews, επισημαίνοντας παράλληλα πως η Μονή έχει τη δεύτερη μεγαλύτερη βιβλιοθήκη μετά το Βατικανό, έχοντας τεράστιο θρησκευτικό και πολιτιστικό πλούτο, και υπογράμμισε πως «εμείς υποστηρίζουμε και στηρίζουμε τη Μονή».

Αναφερόμενος στη δικαστική απόφαση που προκάλεσε ανησυχίες, σημείωσε: «Είναι άλλο πράγμα η δικαστική απόφαση, που αφορά ιδιωτικά ζητήματα, και άλλο οι πολιτικές σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες. Εμείς δεν σχολιάζουμε δικαστικές αποφάσεις» και πρόσθεσε πως «στις σχέσεις Ελλάδας και Αιγύπτου υπάρχει συναντίληψη σε πολλά ζητήματα που αφορούν τη Μονή, κυρίως τη διατήρηση του προσκυνηματικού και θρησκευτικού χαρακτήρα της, κάτι που επιβεβαιώθηκε και κατά τη συνάντηση των ηγετών Μητσοτάκη – Σίσι τον Μάιο και επαναβεβαιώθηκε από τον πρόεδρο της Αιγύπτου πριν από λίγες μέρες».

Ο κ. Λοβέρδος σημείωσε επίσης ότι η αποστολή του υπουργού Εξωτερικών Γ. Γεραπετρίτη στο Κάιρο, έχει ως στόχο να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις σε πολιτικό και τεχνοκρατικό επίπεδο, προκειμένου να επιτευχθεί η διασφάλιση των συμφερόντων της χώρας και της Μονής.

Επιπλέον, τόνισε τη σημασία της υπέρβασης κομματικών διαφορών σε ένα τόσο σοβαρό εθνικό ζήτημα: «Το Υπουργείο Εξωτερικών δεν είναι Υπουργείο της Νέας Δημοκρατίας ή οποιουδήποτε άλλου κόμματος. Το θέμα αφορά την Ελλάδα και δεν χωρούν κομματικές ή προσωπικές διαμάχες», και επανέλαβε: «Σε τόσο μείζονα εθνικά ζητήματα δεν χωρούν πολιτικές διαμάχες ή κομματικές αντιπαραθέσεις. Έχουμε αρκετά άλλα ζητήματα να τσακωθούμε, αλλά όχι σε αυτά που αφορούν την εθνική μας υπόσταση».

Αναφερόμενος στα πρακτικά ζητήματα, ο κ. Λοβέρδος επισήμανε τη δυσφορία των μοναχών λόγω της τουριστικής ανάπτυξης της περιοχής, που έχει αρχίσει να μεταβάλλει το τοπίο της χερσονήσου του Σινά, ενώ τόνισε και το σοβαρό θέμα της μείωσης της μοναστικής κοινότητας, η οποία αριθμεί λιγότερους από 20 μοναχούς, σχεδόν όλους ηλικιωμένους.

Για το ζήτημα της χρήσης των εγκαταστάσεων και της ιδιοκτησίας της Μονής, εξήγησε ότι υπάρχουν ακόμα «γκρίζες ζώνες» που πρέπει να διευκρινιστούν

Τέλος, για δημοσιεύματα που θέτουν τη σύνδεση Αιγύπτου – Ελλάδας μέσω υποθαλάσσιου καλωδίου σε προτεραιότητα έναντι της Μονής, ο κ. Λοβέρδος δήλωσε: «Δεν γνωρίζω το συγκεκριμένο δημοσίευμα και δεν μπορώ να σχολιάσω κάτι που δεν έχω υπόψη μου. Όμως μπορώ να διαβεβαιώσω ότι το Υπουργείο Εξωτερικών και η κυβέρνηση δείχνουν ιδιαίτερη υπευθυνότητα και σχεδιασμό σε αυτό το μείζον ζήτημα».

Κλείνοντας, εξέφρασε αισιοδοξία για την επίτευξη λύσης: «Υπάρχει πολιτική βούληση και από τις δύο πλευρές. Η λύση μπορεί να μην ικανοποιεί απόλυτα όλες τις πλευρές, αλλά πιστεύω ότι θα βρεθεί. Αυτό θέλουμε εμείς, αυτό θέλει και ο πρωθυπουργός και ελπίζω και η άλλη πλευρά. Αλλά όλα είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης και απαιτούν σύνεση, υπευθυνότητα και αποφυγή βιασύνης».

Πολιτικές αντιδράσεις και αντεγκλήσεις

Η αντιπολίτευση, από την πλευρά της, εξαπέλυσε πυρά κατά της κυβέρνησης κατηγορώντας την για διπλωματική αδράνεια και έλλειψη προετοιμασίας.

Στο ίδιο μήκος κύματος και η υπεύθυνη Πολιτικού Σχεδιασμού του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Άννα Διαμαντοπούλου, που μιλώντας στον Realfm 97,8 δήλωσε: «Η συμφωνία αυτή, η οποία ανακοινώθηκε με πολύ μεγάλη δημοσιότητα, δεν είχε γραπτά στοιχεία. Αυτό είναι κάτι που, κατά τη γνώμη μου, είναι και ερασιτεχνικό. Γιατί δεν μιλάς με ένα καθεστώς που όλοι ξέρουμε ότι δεν έχει τα χαρακτηριστικά της Δημοκρατίας των ευρωπαϊκών κρατών για να το πω κομψά».

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Σωκράτης Φάμελλος, έκανε λόγο για «σοβαρό πρόβλημα» και «τεράστια ευθύνη της κυβέρνησης», ενώ τόνισε ότι: «Ο Υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, τώρα τρέχει, εκ των υστέρων, να καλύψει αδυναμίες εξωτερικής πολιτικής. […] Θα καταθέσει πρόταση στον πρόεδρο της Βουλής προκειμένου να επισκεφθεί τη Μονή της Αγίας Αικατερίνης διακομματική επιτροπή».

Ακόμα πιο αιχμηρός ήταν ο πρόεδρος της «Νίκης» Δημήτρης Νατσιός, ο οποίος από τη συχνότητα του Realfm 97,8 χαρακτήρισε την υπόθεση «προσωπικό Βατερλώ» του Πρωθυπουργού και υποστήριξε ότι: «Νομίζω ότι και στο θέμα του Σινά θα πάει μία αποστολή με τον κύριο Γεραπετρίτη – όλοι ξέρουμε ποιος είναι ο κύριος Γεραπετρίτης– και θα λάβει την εξής απάντηση: ‘Εμείς δεν επεμβαίνουμε σε αποφάσεις της αιγυπτιακής δικαιοσύνης. Από εκεί και πέρα να πάτε στο καλό’. Αυτή θα είναι η απόφαση».

Ο πρόεδρος του Κινήματος Δημοκρατίας, Στέφανος Κασσελάκης, επισκέφθηκε ο ίδιος τη Μονή και συνομίλησε με τους μοναχούς, εκφράζοντας την ανάγκη για πλήρη διαφάνεια: «Υπάρχει δικαιολογημένη ανησυχία στην ελληνική κοινωνία για το εάν η κυβέρνηση λέει όλη την αλήθεια. Είναι απαραίτητο να δοθούν άμεσα στη δημοσιότητα όλα τα σχετικά έγγραφα και από την ελληνική και από την αιγυπτιακή πλευρά. Ο ελληνικός λαός έχει δικαίωμα να γνωρίζει τι ακριβώς συζητήθηκε και τι συμφωνήθηκε».