Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης συναντήθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου με τους 13 Περιφερειάρχες της χώρας.

Κατά τη διάρκεια της συνάντησης τέθηκαν ζητήματα που αποτελούν κοινή προτεραιότητα, με έμφαση στη δραστική βελτίωση της αξιοποίησης υδάτινων πόρων, την ενίσχυση της αντιπλημμυρικής προστασίας ώστε να αντιμετωπιστούν οι αυξημένες προκλήσεις που γεννά η κλιματική αλλαγή, και τη συμπληρωματικότητα έργων που γίνονται σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο, προκειμένου να διασφαλίζεται η μέγιστη αποδοτικότητα όλων των παρεμβάσεων.

Έγινε ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τις πρόνοιες του νέου, ενιαίου Κώδικα Αυτοδιοίκησης, κατά την οποία επισημάνθηκε ότι οι αλλαγές θα επιλύσουν θέματα σύγχυσης αρμοδιοτήτων και θα συμβάλλουν στη διοικητική απλοποίηση.

Στο σκέλος των πόρων, σημειώθηκε πως εντός του έτους θα δοθεί στις Περιφέρειες δυνατότητα προένταξης έργων στον νέο κύκλο του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης (ΕΠΑ 2026-2030) και τονίστηκε ότι είναι σημαντικό να συνεχιστεί ο υψηλός βαθμός απορροφητικότητας των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων.

Συζητήθηκαν ακόμα ζητήματα χωροταξίας και δόμησης, όπου επισημάνθηκε ότι έχει δρομολογηθεί η επίλυση των χρόνιων εκκρεμοτήτων ως προς την οριοθέτηση οικισμών και τους κοινόχρηστους δρόμους, μεταρρυθμίσεις που προστατεύουν την περιφέρεια και μειώνουν τις συνέπειες του δημογραφικού προβλήματος.

Σε ό,τι αφορά τον πρωτογενή τομέα, σημειώθηκε η ανάγκη τήρησης της κτηνιατρικής βάσης δεδομένων και ο έλεγχος των στοιχείων που δηλώνονται από τους κτηνοτρόφους. Ζητήθηκε επίσης η συνδρομή των υπηρεσιών των Περιφερειών, εφόσον χρειαστεί, κατά τα στάδια εκπόνησης των μελετών των Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης, ούτως ώστε να διασφαλιστεί η διαφανής και δίκαιη χορήγηση αγροτικών ενισχύσεων στους πραγματικούς δικαιούχους.

Χαιρετίστηκε από όλους η ιδιαίτερα καλή συνεργασία που υπάρχει ανάμεσα στην κεντρική κυβέρνηση και την Τοπική Αυτοδιοίκηση, ενώ υπογραμμίστηκε ότι χάρη σε αυτή τη συνεργασία έχουν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά σημαντικές προκλήσεις, όπως οι μεταναστευτικές ροές και τα κρούσματα ζωονόσων.

Στην εισαγωγική του τοποθέτηση ο Πρωθυπουργός σημείωσε: «Κυρία και κύριοι Περιφερειάρχες, κύριε Πρόεδρε, σας καλωσορίζω με μεγάλη χαρά στο Μέγαρο Μαξίμου, για δεύτερη φορά μέσα σε αυτή την τρέχουσα αυτοδιοικητική περίοδο, σε μία ακόμα συνάντηση εργασίας, που εκτιμώ ότι θα είναι παραγωγική. Εξάλλου, βλέπετε ότι υπάρχει και μεγάλη εκπροσώπηση, το μισό Υπουργικό Συμβούλιο ουσιαστικά είναι εδώ για να σας ακούσει και για να τοποθετηθεί.

Και αυτό γίνεται διότι η κεντρική και η τοπική διοίκηση, σίγουρα σε επίπεδο Περιφερειών, οφείλουμε να συνεργαζόμαστε. Τον ίδιο στόχο υπηρετούμε, εξάλλου: τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των πολιτών, τη βιώσιμη ανάπτυξη των Περιφερειών μας.

Ας μην ξεχνάμε, βέβαια, ότι και στα μάτια του πολίτη το κράτος είναι ένα και όταν αυτό που βλέπει δεν του αρέσει ή δεν είναι θετικό, δεν αναζητά ποιος έχει την επιμέρους αρμοδιότητα, απαιτεί γρήγορες λύσεις και αποδίδει την ευθύνη συνολικά.

Άρα, η εποχή που οι μεν πετούσαν το μπαλάκι στους δε με άλλοθι ένα “πινγκ πονγκ” ανευθυνότητας, νομίζω ότι έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Και γι’ αυτό είναι και σημαντικά τα αποτελέσματα της αξιολόγησης των υπηρεσιών μας συνολικά -θα μιλήσει και γι’ αυτό ο Υπουργός-, η οποία έχει ήδη ξεκινήσει.

Εγώ θέλω να εκφράσω την ικανοποίησή μου για το επίπεδο της συνεργασίας μας, αλλά και να τονίσω ότι αυτή η συντονισμένη δράση είναι μονόδρομος απέναντι στις πολύπλευρες προκλήσεις που έχει μπροστά της η χώρα μας, εστιασμένες σε κάποιες περιοχές αλλά και παγκόσμιες, αλλά τελικά όλες αφήνουν ένα τοπικό αποτύπωμα: λειψυδρία και κλιματική κρίση, γήρανση του πληθυσμού, ερήμωση απομακρυσμένων ζωνών, απουσία υποδομών, ελλείψεις σε εργατικό δυναμικό και βέβαια επενδύσεις, χωρίς τις οποίες η χώρα θα παρέμενε καθηλωμένη.

Και όλα αυτά νομίζω ότι συνθέτουν θα έλεγα ένα παζλ mega-τάσεων που πρέπει να αντιμετωπιστούν, ώστε ο κάθε πολίτης να ευημερεί όχι μόνο στην πρωτεύουσα αλλά και στο χωριό, στην πόλη του, χωρίς να αναζητά το μέλλον του εντός ή εκτός συνόρων. Ο Enrico Letta στην έκθεσή του το ανέφερε ως “το δικαίωμα να μένεις στον τόπο σου”. Ας την κρατήσουμε αυτή τη φράση, κάτι που αποτελεί, νομίζω, και τη βάση της δικής μας στρατηγικής για την τοπική και την περιφερειακή ανάπτυξη.

Πρόκειται για μια προσπάθεια η οποία από τον περασμένο Οκτώβριο επιχειρεί να εντάξει τα ιδιαίτερα ζητήματα της κάθε περιοχής σε μια ενιαία κεντρική κατεύθυνση, ώστε αυτή στη συνέχεια να αποτυπωθεί σε πολλά και διαφορετικά πεδία, με έργα, με διαδικασίες, με τοπικές πρωτοβουλίες, όλα, όμως, ενταγμένα σε μια κεντρική και συμφωνημένη εθνική στόχευση.

Νομίζω ότι αυτή η ομαδική δουλειά πρέπει να γίνει ακόμα πιο συστηματική, να ενταθεί μέχρι το τέλος του έτους. Να επεμβαίνουμε στις όποιες αστοχίες, όπου εντοπίζονται, αλλά και εμπλουτίζοντας τις δράσεις μας με νέα στοιχεία που γεννούν οι ανάγκες. Το πρόβλημα, για παράδειγμα, της επέκτασης των οικισμών για το οποίο η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί ότι θα φέρει μια λύση νόμιμη, σταθερή, αλλά κυρίως λειτουργική.

Δεν θα αναφερθώ, προφανώς, στα πολλά έργα τα οποία εξελίσσονται στην επικράτεια, εσείς τα ξέρετε καλύτερα από πρώτο χέρι. Βασικός στόχος είναι να μιλήσετε εσείς, μεταφέροντας τα ειδικά αιτήματα της περιφέρειας και επισημαίνοντας τις όποιες δυσλειτουργίες στο συντονισμό μας, αλλά να προτείνετε και ρεαλιστικές επιλογές που θα κάνουν πιο αποτελεσματικές τις δράσεις μας, πόσω μάλλον όταν επίκειται η αναθεώρηση του ΕΣΠΑ, αλλά κυρίως η διαμόρφωση του νέου ευρωπαϊκού προϋπολογισμού για το διάστημα 2028-2034.

Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η χώρα μας θα αναλάβει την Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης το δεύτερο εξάμηνο του 2027, σε μια εξαιρετικά κρίσιμη συγκυρία για το μέλλον των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων.

Ξέρετε πολύ καλά ότι το 2024 λάβατε μια ενισχυμένη χρηματοδότηση, θα συνεχιστεί αυτή και το 2025. Θα μιλήσουμε για τον νέο Κώδικα της Αυτοδιοίκησης, θέλω να ακούσουμε και τις δικές σας προτάσεις.

Ξέρετε καλά ότι έχει απλοποιηθεί η ψήφιση των προϋπολογισμών, δυνατότητα ηλεκτρονικής ψηφοφορίας για τους εκλογείς. Βελτιώθηκε ένα σημαντικό ζήτημα: ο έλεγχος νομιμότητας και σκοπιμότητας των δαπανών, ώστε να υπάρχει διαφάνεια και λογοδοσία.

Όμως, θέλουμε και τη δική σας βοήθεια και τη δική σας κινητοποίηση σε κάποια ειδικά θέματα. Επιτρέψτε μου να αναφερθώ σε ένα το οποίο το γνωρίζετε πολύ καλά, αφορά τις βοσκήσιμες γαίες. Προέκυψε και το θέμα αυτό από τις δυσλειτουργίες του ΟΠΕΚΕΠΕ.

Και νομίζω ότι πρέπει να συμφωνήσουμε εδώ ότι οι καθυστερήσεις στην εκπόνηση των Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης είναι πλέον ανεπίτρεπτες και πρέπει να λήξουν. Θέλω να σας το ζητήσω αυτό προσωπικά. Διότι ναι μεν εμείς αναλάβαμε μία πολύ τολμηρή πρωτοβουλία, ουσιαστικά να καταργήσουμε τον ΟΠΕΚΕΠΕ και να εντάξουμε τις πολύ σημαντικές λειτουργίες του στην ΑΑΔΕ, αλλά χρειαζόμαστε και τη δική σας συνεργασία ώστε να λήξει αυτή η εκκρεμότητα, να τρέξουν άμεσα οι διαγωνισμοί σε όλες τις Περιφέρειες που δεν έχουν μεριμνήσει. Ξέρετε καλά ότι δύο έχουν μεριμνήσει μέχρι στιγμής, Ήπειρος και Δυτική Μακεδονία. Να κλείσουμε όλοι μαζί ένα μελανό κεφάλαιο στη διαχείριση των αγροτικών ενισχύσεων, το οποίο βαραίνει συνολικά τη χώρα μας.

Να κλείσω, λοιπόν, αυτή τη σύντομη εισαγωγή. Όπως, εξάλλου, είπα και στο τελευταίο Υπουργικό Συμβούλιο, η κυβέρνηση αντιμετωπίζει την επόμενη διετία όχι μόνο ως έναν χρόνο υλοποίησης των δεσμεύσεων που αναλάβαμε το 2023 για το 2027, αλλά ως μια “γέφυρα” που θα οδηγήσει στην Ελλάδα των επόμενων χρόνων με ορίζοντα το 2030. Εξάλλου, το νέο ΕΠΑ το οποίο συζητάμε έχει ορίζοντα ο οποίος ξεπερνάει τον επόμενο εκλογικό ορίζοντα.

Εγώ θέλω να τονίσω ότι έχουμε κάνει πράξη αυτό το οποίο έχουμε πει, ότι σας βλέπουμε ως πραγματικούς συνεργάτες, σας βλέπουμε ως συμμάχους σε αυτή τη μεγάλη προσπάθεια. Έχουμε κάνει σημαντικά βήματα καλύτερου συντονισμού, μπορούμε ακόμα καλύτερα και αυτό είναι και το αντικείμενο της σημερινής μας συζήτησης.

Οπότε, αγαπητέ Πρόεδρε, έχεις τον λόγο».

Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας και Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου Γιώργος Χατζημάρκος ανέφερε: «Σας ευχαριστώ πολύ, κ. Πρωθυπουργέ. Σας ευχαριστούμε θερμά για την ευκαιρία αυτής της συνάντησης τόσο μαζί σας όσο και με, βλέπω, σχεδόν το μισό Υπουργικό Συμβούλιο, τους άμεσους συνεργάτες σας.

Ξέρουμε τις προκλήσεις της περιόδου και ξέρουμε τις μεγάλες ευθύνες που πέφτουν στους ώμους του Έλληνα Πρωθυπουργού μέσα σε ένα εξαιρετικά απαιτητικό διεθνές περιβάλλον. Και αισθανόμαστε τυχεροί και υπερήφανοι γιατί η χώρα έχει έναν ηγέτη ο οποίος κρατάει σταθερά την πορεία της χώρας ανοδική.

Θέλουμε και εμείς, όπως και εσείς, την Ελλάδα των αυξημένων δυνατοτήτων, με αξιοπιστία, αυτοπεποίθηση, την Ελλάδα που δεν αφήνει κανέναν πίσω. Ο δρόμος γι’ αυτή την Ελλάδα που μας κάνει περήφανους περνάει μέσα και από τις μεταρρυθμίσεις. Μεταρρυθμίσεις που και εσείς αγαπάτε. Μεταρρυθμίσεις “έξω από το κουτί”, καμιά φορά, για να απελευθερώσουμε δυνάμεις και να απελευθερωθούμε και από τα βαρίδια του παρελθόντος, να τελειώσουμε με νοοτροπίες αδράνειας ή λαϊκισμού και να σπάσουμε στερεότυπα, να ανατρέψουμε μύθους.

Γι’ αυτό είμαστε εδώ, όχι για να γκρινιάξουμε, όπως θέλει το στερεότυπο των αυτοδιοικητικών. Είμαστε εδώ για να συμβάλλουμε, να συνεισφέρουμε στην κοινή προσπάθεια να πάει η Ελλάδα μπροστά, από τη Θράκη μέχρι τη Γαύδο και από την Ήπειρο ως το Καστελλόριζο.

Πιστεύουμε ότι έχουμε αποδείξει τόσο στις θητείες που προηγήθηκαν όσο και στην τρέχουσα τις αρετές της περιφερειακής διακυβέρνησης: ευθύνη, σχέδιο, συνεργασία, αποτελεσματικότητα, θετική συμβολή σε κάθε κρίση. Μπορούμε να δώσουμε ακόμα περισσότερα στην ανάπτυξη, στη συνοχή, στη βιωσιμότητα, στην ασφάλεια των πολιτών, στη διαρκή βελτίωση της ζωής των πολιτών.

Κύριε Πρόεδρε, έχουμε την τύχη να απευθυνόμαστε σε έναν Πρωθυπουργό που αναγνωρίζει τη συνεισφορά του θεσμού και γνωρίζουμε πως μαζί μπορούμε να κατακτήσουμε και νέες κορυφές, επιβεβαιώνοντας την Ελλάδα που βάζει ψηλά τον πήχη και περνάει πάνω από αυτόν.

Σε αυτή την κατεύθυνση, κράτος, κεντρικό κράτος, κυβέρνηση και περιφερειακή διακυβέρνηση, μέσα από μια “χτισμένη” σχέση εμπιστοσύνης πρέπει να γεννηθεί και ένα πλαίσιο θεσμικών λύσεων που θα ενδυναμώσει και τον θεσμό των 13 Περιφερειών, ούτως ώστε να μπορέσει αυτός να δώσει τα πολύ περισσότερα που οφείλουμε στους πολίτες μας.

Το πλαίσιο αυτό νομίζω ότι ορίζεται από τις λέξεις “ευθύνη” και “χειραφέτηση”. Η διοικητική και η οικονομική χειραφέτηση της περιφερειακής αυτοδιοίκησης μπορεί και πρέπει να είναι μια μεγάλη μεταρρυθμιστική τομή στη θεσμική αρχιτεκτονική της χώρας.

Έχουμε μπροστά μας μια μεγάλη ευκαιρία. Μέσα στον Ιούνιο περιμένουμε να τεθεί προς διαβούλευση ο νέος Κώδικας για την Αυτοδιοίκηση, ένα πραγματικά τιτάνιο έργο του Υπουργείου Εσωτερικών και του Υπουργού Θεόδωρου Λιβάνιου, που κωδικοποιεί πλέον των 500 νομοθετημάτων και προσδιορίζει τους κανόνες λειτουργίας των αυτοδιοικητικών φορέων, από τις εκλογές μέχρι την καθημερινή λειτουργία τους.

Έχουμε μια εξαιρετική συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών, όπως και με όλα τα Υπουργεία. Η δουλειά που γίνεται και η συνεργασία μας είναι εξαιρετικά γόνιμη και παραγωγική. Γιατί, όπως τονίσατε και εσείς, μας ενώνει ο κοινός στόχος: η βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών, η βιώσιμη ανάπτυξη που δημιουργεί οφέλη για όλους.

Η θέση μας είναι ότι ο νέος Κώδικας για την Αυτοδιοίκηση θα πρέπει να εγκαινιάσει, πάντα μαζί και σε συνδυασμό με την αλλαγή του οικονομικού status των 13 Περιφερειών, μια νέα εποχή αυξημένης ευθύνης και αυξημένης αποτελεσματικότητας.

Οι Περιφερειάρχες της χώρας θέλουμε να αφήσουμε στον τόπο μας και το πολιτικό μας αποτύπωμα, όχι μόνο το διοικητικό. Ναι, είμαστε καλοί διαχειριστές, αλλά μπορούμε να σκεφτούμε δημιουργικά μαζί και είμαι βέβαιος πως έχουμε μαζί σας την ευκαιρία να χτίσουμε ένα νέο διοικητικό οικονομικό μοντέλο που θα επαναφέρει την παραγωγή πολιτικής σε περιφερειακό επίπεδο ως το κύριο στοιχείο σχεδιασμού και εφαρμογής λύσεων που σε συνεργασία με την κυβέρνηση δημιουργούν αξία για τις κοινωνίες.

Ως προς το οικονομικό περιβάλλον μέσα στο οποίο λειτουργούν οι 13 Περιφέρειες της πατρίδας μας, αισθανόμαστε την ανάγκη ως θεσμός να τελειώσουμε με τον μύθο που λέει πως τα λεφτά είναι στις Περιφέρειες και όχι στους Δήμους. Τα λεφτά δεν είναι στις Περιφέρειες. Είμαστε περήφανοι γιατί κάνουμε καλή διαχείριση των προγραμμάτων στα οποία είμαστε υπόλογοι διαχειριστές, όπως παραδείγματος χάριν τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα, που φροντίζουμε να έχουν καλή πορεία, υψηλές απορροφήσεις και τα χρήματα να φτάνουν στον στόχο τους, να παράγουν αποτελέσματα στην κοινωνία.

Στην προεργασία του Υπουργείου Εσωτερικών για τον νέο Κώδικα είδαμε μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ανάλυση του Υπουργείου Εσωτερικών, όπου σε 1.100 περίπου καταγεγραμμένες εκχωρημένες αρμοδιότητες, 736 είναι στις Περιφέρειες και 400 στους Δήμους.

Σε ό,τι αφορά την επιβάρυνση του Κρατικού Προϋπολογισμού, περίπου 0,7 δισεκατομμύρια ετησίως είναι συνολικά οι ΚΑΠ με τις οποίες οι Περιφέρειες της χώρας, και οι 13, επιβαρύνουν τον Κρατικό Προϋπολογισμό, σε αντίθεση με τα 2,4 δισεκατομμύρια του Α’ βαθμού.

Η περιφερειακή αυτοδιοίκηση, διανύοντας τον 15ο χρόνο της με τη σημερινή της μορφή, ενηλικιώνεται. Σε αυτή την 15ετία, που ήταν από τις πιο δύσκολες 15ετίες της ιστορίας μας, έδωσε αποδείξεις συνέπειας, ευθύνης και συνεργασίας. Και πιστεύουμε ότι ήρθε η ώρα να βγει από το στενό κοστούμι που σήμερα φοράει.

Κύριε Πρωθυπουργέ, πιστεύουμε ακράδαντα πως υπό την ηγεσία σας σήμερα η χώρα έχει ένα ανοιχτό παράθυρο ευκαιρίας, όχι μόνο για να λυθούν διαχρονικά θεσμικά ζητήματα, αλλά για να τεθεί και ένα νέο πρότυπο συνεργασίας και διακυβέρνησης, πιο λειτουργικό και πιο αποτελεσματικό.

Σε αυτό θέλουμε να γνωρίζετε και εσείς και οι συνεργάτες σας ότι στην πρώτη γραμμή της μάχης και της ευθύνης μπορείτε να υπολογίζετε τις 13 Περιφέρειες της χώρας. Ζητάμε ευθύνη. Ό,τι πετύχουμε μαζί σε αυτή τη διαδρομή θα έχει και την υπογραφή σας. Όταν στο τέλος αυτής της προσπάθειας μετρήσουμε το αποτέλεσμα, θέλουμε να είναι ένα αποτέλεσμα που θα μας τιμά όλους, γιατί τίποτα από όσα αξίζουν δεν χτίζεται χωρίς συνεργασία, χωρίς εμπιστοσύνη, χωρίς κοινό μέτρο ευθύνης.

Σας ευχαριστώ».