Το άρθρο αναλύει τις τρέχουσες εξελίξεις γύρω από το Κυπριακό, εστιάζοντας στις προθέσεις της Τουρκίας να ενισχύσει την παρουσία της στην Κύπρο και να επιβάλλει τη λύση δύο κρατών. Εν όψει της πενταμερούς διάσκεψης υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, οι θέσεις των συμμετεχόντων φαίνεται να είναι αμετάβλητες, με την Τουρκία και το ψευδοκράτος να απορρίπτουν οποιοδήποτε άλλο μοντέλο εκτός από την διχοτόμηση, ενώ η Κυπριακή Δημοκρατία και η Ελλάδα επιμένουν στην ομοσπονδία.
Οι πρόσφατες διπλωματικές επαφές δεν έχουν αποδώσει καρπούς, και η συνάντηση της Γενεύης αναμένεται να επιβεβαιώσει τις υπάρχουσες θέσεις χωρίς να προχωρήσει σε ουσιαστική πρόοδο. Το άρθρο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι διαπραγματεύσεις έχουν εγκλωβιστεί και πιθανότατα θα χρησιμοποιηθούν ως εργαλείο πολιτικών ελιγμών από την Κυπριακή πλευρά.
Πιο αναλυτικά:
Η Τουρκία θέλει να αποκτήσει διεθνή αναγνώριση παρουσίας στην Κύπρο. Παράλληλα διαμηνύει σε όλους τους τόνους ότι δεν θα αφήσει να χάσει τα κεκτημένα που απέκτησε δια της εισβολής. Τούρκος αρθρογράφος αποκαλύπτει τις προθέσεις τις Άγκυρας καθώς και τα παράθυρα ευκαιρίας που χάθηκαν, όπως επισημαίνει.
Του Χρήστου Μαζανίτη
Με τίτλο «Μπορεί να συνεχιστεί η πενταμερής διάσκεψη για την Κύπρο;» στην τουρκική ιστοσελίδα yetkinreport.com δημοσιεύθηκε άρθρο γνώμης του Yusuf Kanlı, ο οποίος θεωρείται εκ των σοβαρών αρθρογράφων με μεγάλη αποδοχή του αναγνωστικού κοινού στην Τουρκία.
Η πενταμερής διάσκεψη υπό την ηγεσία του ΟΗΕ στη Γενεύη στις 17-18 Μαρτίου, με τη συμμετοχή της Τουρκίας, της Ελλάδας, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Κυπριακής Δημοκρατίας και του ψευδροκράτους, υποστηρίζεται ότι θα ξεκινήσει μια νέα διαδικασία για το Κυπριακό. Οι μέχρι τώρα διπλωματικές επαφές δείχνουν ότι η συνάντηση αυτή κινδυνεύει να καταγράψει την έλλειψη λύσης παρά να σημειώσει σοβαρή πρόοδο.
Οι θέσεις των μερών έχουν ως εξής:
- Το ψευδοκράτος και η Τουρκία τονίζουν ότι δεν θα δεχθούν καμία άλλη επιλογή εκτός από τη λύση δύο κρατών.
- Η Κυπριακή Δημοκρατία και η Ελλάδα επαναλαμβάνουν σε κάθε ευκαιρία ότι δεν θα διαπραγματευτούν ποτέ άλλο μοντέλο εκτός από την ομοσπονδία και ότι δεν θα κάνουν κανένα βήμα για να αναβαθμίσουν το καθεστώς του ψευδοκράτους.
Υπό τις παρούσες συνθήκες, οι επισκέψεις της Βοηθού Γενικής Γραμματέως του ΟΗΕ για Πολιτικές και Ειρηνευτικές Υποθέσεις Rosemary DiCarlo στη Λευκωσία, την Άγκυρα και την Αθήνα απέτυχαν να βρουν οποιοδήποτε έδαφος για συμβιβασμό. Παρά την έλλειψη λόγων, όλα τα μέρη αποδέχθηκαν την πρόσκληση της DiCarlo για «άτυπη συνάντηση» στη Γενεύη στις 17-18 Μαρτίου.
«Υπό αυτές τις συνθήκες, η πενταμερής διάσκεψη φαίνεται ότι θα αποτελέσει περισσότερο μια επιβεβαίωση των διπλωματικών θέσεων παρά ένα βήμα προς τη λύση» καταλήγει ο Kanlı.
Η εκπροσώπηση χαμηλού προφίλ του Ηνωμένου Βασιλείου
Θα συμμετάσχουν στη συνάντηση οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων του ψευδοκράτους και της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς και οι Υπουργοί Εξωτερικών της Τουρκίας και της Ελλάδας, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο, η τρίτη εγγυήτρια χώρα της συμφωνίας του 1960, θα εκπροσωπηθεί σε επίπεδο «γραφειοκράτη». Η κατάσταση αυτή διαμορφώθηκε όχι λόγω της έλλειψης ενδιαφέροντος του Λονδίνου για το Κυπριακό, αλλά λόγω της απαίτησης της Τουρκίας και της πλευράς των κατεχομένων.
Η Τουρκία και το ψευδοκράτος θέλουν το Ηνωμένο Βασίλειο να παραμείνει ουδέτερο και αδρανές στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων. Η αντίληψη της Άγκυρας ότι «το Λονδίνο ήταν πιο κοντά στις Ελληνοκυπριακές θέσεις στο παρελθόν δημιουργεί πρόβλημα εμπιστοσύνης στην τουρκική πλευρά». Η χαμηλού προφίλ εκπροσώπηση του Ηνωμένου Βασιλείου θεωρείται αποτέλεσμα των προσπαθειών της τουρκικής πλευράς να διατηρήσει τη διαδικασία υπό έλεγχο.
Αυτό εγείρει επίσης το ερώτημα: Θα ακολουθήσει πραγματικά το Ηνωμένο Βασίλειο τη διαδικασία με αδρανή τρόπο ή θα διαδραματίσει ενεργό ρόλο στα παρασκήνια;
Οι Κύπριοι σχεδιάζουν πενταμερή διάσκεψη
Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης παρουσιάζει την πενταμερή διάσκεψη ως διπλωματική του επιτυχία στον ΟΗΕ. Ενώ προωθεί την πραγματοποίηση της συνάντησης αυτής ως «αποτέλεσμα των προσπαθειών μας», ισχυρίζεται ότι έχει καταθέσει πέντε προτάσεις στον ΟΗΕ και ότι αυτές θα επηρεάσουν θετικά τη διαδικασία.
Ωστόσο, κατά τον Τούρκο σχολιαστή «εάν οι προτάσεις αυτές αποτελούν επανάληψη των συνομιλιών στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας το 2017, η τουρκική πλευρά δεν μπορεί να τις αποδεχθεί. Διότι το Κραν Μοντανά είναι η διαδικασία στην οποία η ‘Ε/Κ πλευρά’ απέρριψε την κυρίαρχη ισότητα των ‘Τ/Κ’, δεν αποδέχθηκε την εκ περιτροπής προεδρία και τελικά αποχώρησε από το τραπέζι νωρίς το πρωί».
«Στόχος του Χριστοδουλίδη δεν είναι η επίτευξη πραγματικής λύσης, αλλά η διαχείριση της διαδικασίας και η παρουσίαση της τουρκικής πλευράς ως «το μέρος που δεν θέλει λύση» στη διεθνή κοινή γνώμη» υποστηρίζει ο Kanlı, δίνοντας τρεις άξονες για την πολιτική που ακολουθεί ο Πρόεδρος της Κύπρου:
- Επιβάλλοντας την επιστροφή στη διαδικασία του Κραν Μοντανά, θέλει να διασφαλίσει ότι η τουρκική πλευρά δεν θα καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και θα το παρουσιάσει ως αιτία για την έλλειψη λύσης.
- Σκοπεύει να κερδίσει διεθνή υποστήριξη με τη ρητορική «κάναμε προτάσεις αλλά η τουρκική πλευρά τις απέρριψε».
- Δημιουργεί την αντίληψη ότι «δείχνουμε καλή θέληση» για να πιέσει την τουρκική πλευρά.
«Σε αυτό το σημείο, φαίνεται ότι ο πραγματικός στόχος του Χριστοδουλίδη είναι να χρησιμοποιήσει τη διαπραγματευτική διαδικασία ως εργαλείο διπλωματικών ελιγμών» καταλήγει ο Kanlı.
Πάνω από τα συντρίμμια του Κραν Μοντανά
Αυτό που θέλουν σήμερα ο Χριστοδουλίδης και τα Ηνωμένα Έθνη είναι η επιστροφή στη διαδικασία του Κραν Μοντανά. Αλλά αυτό είναι ένα σενάριο που έχει ήδη απορριφθεί από την Τουρκία και την ‘ΤΔΒΚ’.
Τι συνέβη στο Κραν Μοντανά;
- Η Τουρκία άναψε το πράσινο φως για την αναδιάρθρωση του εγγυητικού συστήματος.
- Η τουρκική πλευρά ήταν έτοιμη να κάνει σημαντικές παραχωρήσεις στο εδαφικό.
- Όμως, ο τότε Πρόεδρος Αναστασιάδης εγκατέλειψε το τραπέζι νωρίς το πρωί και διέλυσε τις διαπραγματεύσεις.
«Είναι δυνατόν τώρα να ξεκινήσει μια νέα διαπραγματευτική διαδικασία στο ίδιο μοντέλο; Η απάντηση της Τουρκίας και των κατεχομένων είναι ξεκάθαρη: Όχι» επισημαίνει ο Kanlı.
Η στρατηγική του Tatar: μέρος του αδιεξόδου;
Ο πρόεδρος του ψευδοκράτους Ersin Tatar έχει επανειλημμένα τονίσει ότι δεν θα συμμετάσχει σε καμία επίσημη διαδικασία μέχρι να αναγνωριστεί η «κυρίαρχη ισότητα» στις διαπραγματεύσεις. Η θέση αυτή δείχνει ότι οι διαπραγματεύσεις έχουν μετακινηθεί από το λόγο περί «πολιτικής ισότητας» στην «κυρίαρχη ισότητα».
Ωστόσο, είναι αμφισβητήσιμο ποιο διπλωματικό πλεονέκτημα δίνει αυτή η προσέγγιση στην τουρκική πλευρά.
- Η θέση του Τatar μπορεί να ενισχύσει την αντίληψη στη διεθνή σκηνή ότι η τουρκική πλευρά δεν ενδιαφέρεται για μια λύση.
- Η Κυπριακή πλευρά μπορεί να αξιοποιήσει τις δηλώσεις του Tatar για να προβάλλει πιο ισχυρά την άποψη ότι «Κοιτάξτε, εμείς θέλουμε λύση, αλλά η τουρκική πλευρά αρνείται».
Ως εκ τούτου, είναι σαφές ότι η τουρκική πλευρά πρέπει να ακολουθήσει μια πιο ενεργή διπλωματική στρατηγική στις πενταμερείς συνομιλίες, αντί απλά να διατηρεί τις θέσεις της.
Υπάρχει ελπίδα για τη Γενεύη;
«Εάν τα μέρη δεν μπορούν να συμφωνήσουν σε βασικές αρχές, ίσως θα πρέπει να αναζητηθεί μια σταδιακή λύση» αναφέρει ο αρθρογράφος επισημαίνοντας:
- Θα μπορούσαν να δρομολογηθούν συγκεκριμένες πρωτοβουλίες, όπως βήματα οικοδόμησης εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο πλευρών, έργα οικονομικής συνεργασίας και άρση των εμπορικών φραγμών.
- Αντί για μη διαπραγματεύσιμα θέματα για μια πολιτική λύση, θα μπορούσαν να ληφθούν μέτρα για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των ανθρώπων.
Τον περασμένο Νοέμβριο, στο περιθώριο των συνομιλιών της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας στη Βουδαπέστη, ο Τούρκος Πρόεδρος Tayyip Erdoğan, συνοδευόμενος από τον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών Hakan Fidan, συναντήθηκε για πρώτη φορά, αλλά ανεπίσημα, με τον Έλληνα Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Χριστοδουλίδη σε μια κουβέντα με καφέ, η οποία ερμηνεύτηκε ως μια σημαντική διπλωματική χειρονομία.
Ωστόσο, το μεγαλύτερο εμπόδιο κατά την Άγκυρα είναι ότι η Κυπριακή Δημοκρατία διαμορφώνει κάθε πρόταση συνεργασίας ως «βήμα προς την ομοσπονδία».
Τα μηνύματα που έχουν δοθεί μέχρι στιγμής δείχνουν ότι η πενταμερής συνάντηση θα είναι περισσότερο μια διπλωματική επίδειξη όπου τα μέρη θα επαναβεβαιώσουν τις θέσεις τους παρά θα σημειώσουν πρόοδο.
Εν ολίγοις, αυτή η διάσκεψη είναι πιθανό να αποτελέσει μια σκηνή για τα μέρη να κατηγορήσουν το ένα το άλλο, παρά να βρουν μια λύση.
